काठमाडौं । खाद्य सुरक्षा र खाद्य सम्प्रभुत्ताका लागि उपयुक्त बिउमा विज्ञहरूले जोड दिएका छन् । साउथ एसिया वाच अन ट्रेड, इकोनोमिक्स एण्ड इन्भायरोमेन्ट (साउती), फ्रिड जफ नान्सेन इन्स्टिच्युट (एफएनआई) नर्वेद्वारा संयुक्तरूपमा काठमाडौंमा आयोजित सम्मेलनमा उनीहरूले यस्तो जोड दिएका हुन् । दुईदिने सम्मेलनले दक्षिण एसियामा उपयुक्त बिउको पहुँचका सम्बन्धमा नीति, कानुनी र संस्थागत संरचनाको भूमिकाबारे चर्चा गरिएको थियो ।
साउती नेपालका कार्यकारी निर्देशक डा. पारस खरेलले किसानको अधिकार र खाद्य सुरक्षाको क्षेत्रमा अनुसन्धान र वकालत गर्ने क्षेत्रमा दुई दशकभन्दा लामो समयदेखि साउतीले गरेको गतिविधिबारे प्रकाश पार्नुभएको थियो ।
एफएनआईका वरिष्ठ अनुसन्धानकर्ता डा. क्रिस्टिन रोजेण्डलले खाद्य सुरक्षा धेरै हदसम्म उपयुक्त बिउको व्यापक विविधतामा निर्भर हुने भन्दै जलवायु परिवर्तनसँग लड्न गुणस्तरीय खाद्य बिउ आवश्यक पर्ने बताउनुभयो । विश्वका शीर्ष तीन निगमहरूले विश्वव्यापी बिउ बजार मूल्यको आधा नियन्त्रण गरेकाले अन्तर्राष्ट्रिय लक्ष्यबाट घरेलु विविधता र बिउमा पहुँच प्रभावित भएको पनि उहाँले बताउनुभयो ।
बदलिँदो मौसमी परिस्थितिका कारण खाद्य सुरक्षाको महत्व धेरै गुणा बढेको नेपाल शहरी तथा क्षेत्रीय अध्ययन संस्थान (एनआइयुआरएस)का अध्यक्ष तथा राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्व-उपाध्यक्ष डा. जगदीशचन्द्र पोखरेलले बताउनुभयो । साउतीका अध्यक्ष डा. पोषराज पाण्डेले विश्वव्यापी खाद्य र जलवायु संकटले विशेषगरी अतिकम विकसित मुलुकमा धेरै मानिसलाई जोखिममा पारेको भन्दै खाद्य सुरक्षा सुनिश्चित गर्न बिउ नीति तर्जुमा गर्दा सहभागितामूलक र लैंगिक-संवेदनशील दृष्टिकोण अभिवृद्धि गरी बिउ सुरक्षा, कृषि उत्पादकत्व र घरपरिवारमा पोषणको सम्बन्धमा सुधार गर्दै अल्प विकसित मुलुकको वास्तविकतालाई ध्यानमा राख्नुपर्ने बताउनुभयो ।
भारतका ऊर्जा र स्रोत संस्थान (टेरी) का महानिर्देशक डा. विभा धवनले प्रभावकारीरूपमा आविस्कारलाई उत्प्रेरित गर्न र आनुवंशिक लगानीमा सुरक्षित प्रतिफल दिन बोट प्रजनन्कर्ताका लागि आनुवंशिक सामग्रीको बौद्धिक सम्पत्ति अधिकारको संरक्षणमा जोड दिनुभयो । सम्मेलनमा ‘बिउ सुरक्षाका लागि क्षेत्रीय सहयोगलाई बढावा दिनुहोस्, दक्षिण एसियाली परिप्रेक्ष्य’, ‘इयू बीज नियमावलीमा परिवर्तनहरू ग्लोबल ट्रेन्ड्स’, ‘फाइनान्सिङ क्लाइमेट चेन्ज एडप्टेसन’ र ‘कोभिड–१९ को प्रभाव’ जस्ता विषयमा छलफल भएको आयोजकले जनाएको छ ।
बिक्रीमा विद्यावारिधि ?
युवा जनशक्ति निर्यात गर्ने देश
गल्तीलाई आत्मसात गर्ने कि अझै
योगचौतारी नेपाल स्वस्थ समाज निर्माणमा
हिमालय टाइम्स र नियमित लेखनका
प्राकृतिक चिकित्सालय र योग चौतारीबीच