काठमाडौं । चलचित्र राम्रो बन्न कथासँगै पटकथा पनि सशक्त हुनुपर्छ । नेपाली चलचित्रमा उठान गरिएका विषयवस्तुले प्रशंसा पाए पनि पटकथामा भने समस्या देखिने गरेको धेरैको टिप्पणी सुनिन्छ । यही समस्या समाधानका लागि पछिल्लो समय चलचित्रमा ‘स्क्रिप्ट डाक्टर’ को प्रयोग बढेको पाइन्छ । पटकथामा देखिएका समस्या, त्यसको सम्भावित समाधान औँल्याउने काम स्क्रिप्ट डाक्टरले गर्छन् ।
‘टलकजंग भर्सेस टुल्के’, ‘पशुपति प्रसाद’ जस्ता मौलिक कथा लेख्नुभएका लेखक तथा अभिनेता खगेन्द्र लामिछाने प्रायः आफैं लिखित चलचित्रमै अभिनय गर्नुहुन्थ्यो । तर, पछिल्लो समय उहाँले अन्य लेखकद्वारा सिर्जित पात्रमा समेत काम गर्नुका साथै पटकथा लेखनमा सहयोग पनि लिन थाल्नुभएको छ । उहाँले लेख्नुभएको पछिल्लो चलचित्र ‘पशुपति प्रसाद २ : भष्मे डन’ मा स्क्रिप्ट डाक्टरका रूपमा निर्देशक मनोज पण्डितलाई राख्नुभयो । लेखकका रूपमा यो निकै सहयोगी रहेको अनुभव गरेको उहाँले बताउनुभयो ।
‘हामीले कथा लेखनका क्रममा गरिरहेका गल्ती औँल्याउने भएकाले मलाई निकै उपयोगी रहृयो । म लेखकका रूपमा स्थापित भए पनि उहाँको सहयोगले पटकथालाई राम्रो बनाउने मौका पाएँ,’ अभिनेता लामिछानेले भन्नुभयो ।
नेपाली चलचित्र ‘लूट’मार्फत् प्रस्तुतीकरण, कथ्य शैली र पात्र आवरणमा भिन्नता ल्याउन सफल निर्देशक निश्चल बस्नेत लेखक पनि हुनुहुन्छ । उहाँले लेखनका क्रममा कमजोरी छुट्याउन सहज नहुने बताउनुभयो ।
‘मैले लूट शृंखला आफैंले लेखेँ । पहिलो शृंखलामार्फत् निर्देशनमा स्थापित भएँ । तर, दोस्रोमा पटकथाभन्दा चरित्रलाई प्राथमिकतामा राखेँ । कहीँ-कतै चरित्रमा स्टारडम (लोकप्रियता) हाबी भयो।’ निर्देशक बस्नेतले भन्नुभयो, ‘मैले नयाँ चलचित्र दिमाग खराबमा अरूकै लेखनमा काम गरेँ । निर्देशक भएकाले लेखनमा मेरो सहभागिता थियो । त्यसमा स्क्रिप्ट डाक्टर जोडिनुभएपछि समस्या र त्यसको समाधान पनि बुझ्न पायौँ ।’
उहाँले पटकथामा उचित सल्लाह दिएर समाधान निकाल्न सके चलचित्र पर्दामा आएर उब्जिने प्रश्नहरू लेखनकै क्रममा समाधान हुने बताउनुभयो ।
‘जात्रा’ र ‘जात्रै जात्रा’ निर्देशन गरेर स्थापित हुनुभएका निर्देशक प्रदीप भट्टराईले लेखक र निर्देशक एउटै व्यक्ति हुँदा छायांकनका क्रममा सहज हुने भए तापनि त्यसअगाडि लेखनकै क्रममा रचनात्मक सुझाव उपयोगी हुने बताउनुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो, ‘आफैंले लेखेको कथामा पात्रसँग बढी नजिकिनु स्वाभाविक हो । छायांकनमा समस्या देखिए परिवर्तन गर्न सकिन्छ । यद्यपि लेखनका क्रममा हामी विषयभन्दा बाहिर गइरहेका हुन्छौँ । त्यही कारणले कथा राम्रो भए तापनि पटकथामा समस्या देखिने गर्छ ।’ उहाँले पटकथा लेखनमा मिहिनेत आवश्यक रहेको बताउनुभयो ।
लेखनका क्रममा सहयोगी हुने अनुभवकै कारण नेपाली चलचित्रमा ‘स्क्रिप्ट डाक्टर’ को प्रयोग बढ्न थालेको छ । केही निर्देशकले आफ्नो भरपर्दो निर्देशक वा लेखकलाई पटकथा दिएर सुझाव लिने गरेका छन् । तर, आफ्नो कार्यकौशलतामा प्रश्न उठ्ने डरले त्यो सार्वजनिक गरिँदैन ।
यद्यपि पछिल्लो समय ‘स्क्रिप्ट डाक्टर’को प्रयोग बढेसँगै रचनात्मक सुझावका लागि निर्देशक र लेखक खुलेर सल्लाह गर्न थालेका छन् ।
