निर्धन उत्थानको खराब कर्जा साढे दुई अर्बनजिक

काठमाडौं । निर्धन उत्थान लघुवित्त वित्तीय संस्थामा १० प्रतिशतभन्दा बढी कर्जा खराब देखिएको छ । चालु आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासिक अपरिष्कृत वित्तीय विवरणअनुसार संस्थाले २० अर्ब ३७ करोड ३५ लाख ७७ हजार ५९३ रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरी २३ अर्ब ५४ करोड ३९ लाख ९७ हजार ७८३ रुपैयाँ कर्जा प्रवाह गर्दा १०.१६ प्रतिशत अर्थात् दुई अर्ब ३९ करोड २० लाख ७० हजार १४४ रुपैयाँ बराबरको कर्जा खराब देखिएको हो ।

गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा संंस्थाले २० अर्ब १८ करोड ४६ लाख १३ हजार ५७ रुपैयाँ निक्षेप संकलन गरी २३ अर्ब ९३ करोड ५६ लाख ३२ हजार १२२ रुपैयाँ कर्जा प्रवाह गर्दा १२.३५ प्रतिशत अर्थात् दुई अर्ब ९५ करोड ६० लाख ५० हजार ५६७ रुपैयाँ बराबरको कर्जा खराब देखिएको थियो । हाल चुक्ता पुँजी दुई अर्ब ६१ करोड २० लाख ७९ हजार ७५० रुपैयाँ रहेको संस्थाको अधिकृत पुँजी तीन अर्ब ५० करोड रुपैयाँ छ । कुल ग्राहक संख्या चार लाख हाराहारीमा रहेकोमा कर्जावाला ग्राहक संख्या भने एक लाख ८२ हजार ६१४ रहेका छन् । विगत केही वर्ष अघिसम्म निकै नै राम्रो मानिएको निर्धन उत्थान लघुवित्त पछिल्लो समय भने खराब कर्जा व्यवस्थापन गर्न नसक्दा धराशायी बन्दै गएको हो ।

निक्षेप तथा कर्जा दुवै संकुचित हुनु, नियमित रूपमा कर्जाको सावाँ ब्याज असुली गर्न नसक्नु, खराब कर्जा निरन्तर बढ्नुले संस्थामा वित्तीय जोखिम बढेको छ । देशभर १८५ शाखा रहेको संस्थामा हाल एक हजार १११ जना कर्मचारी कार्यरत छन् । संंस्थाले कार्यालय सञ्चालन तथा कर्मचारी व्यवस्थापन शीर्षकमा मात्र वार्षिक रूपमा एक अर्ब रुपैयाँको हाराहारीमा खर्च गर्ने गरेको छ । आर्थिक वर्ष २०७९/०८० को वार्षिक वित्तीय विवरणलाई आधार मान्दा संंस्थाले उक्त आर्थिक वर्षमा कर्मचारी तलब भत्ता लगायतका शीर्षकमा ८४ करोड ७८ लाख ७९ हजार १७० रुपैयाँ र कार्यालय सञ्चालन शीर्षकमा सात करोड ३९ लाख १८ हजार ३०५ रुपैयाँसमेत गरी कुल ९२ करोड १७ लाख ९७ हजार ४३५ रुपैयाँ खर्च गरेको देखिएको छ । निक्षेप तथा कर्जा प्रवाह दुवैमा संकुचन आउँदा आम्दानी सीमित हुनु र खर्चको दायित्व बढ्नुले पनि संस्था पछिल्लो समय कमजोर बन्दै गएको हो ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थाको खराब कर्जा पाँच प्रतिशत बढी हुनुलाई राम्रो मानिँदैन । वित्तीय स्थिति बिग्रँदो मानिने हुँदा नियामक निकाय नेपाल राष्ट्र बैंकले सो सीमाभन्दा बढी खराब कर्जा हुने बैंक तथ वित्त कम्पनीलाई विभिन्न कारबाही गर्दै आएको छ । त्यस्ता संस्थालाई केन्द्रीय बैंकले शीघ्र सुधारात्मक कारबाहीअन्तर्गत नयाँ शाखा विस्तारदेखि लाभांश वितरणमा रोक लगाउने लगायतका कानुनी व्यवस्था रहेका छन् ।

संस्था कमजोर छैन : कार्की
तर, संस्थाका सहायक महाप्रबन्धक एवं कर्जा प्रमुख नारायणबहादुर कार्कीले भने संस्था कमजोर नरहेको दाबी गर्नुभएको छ । केही आन्तरिक तथा केही बाहृय कारण संस्थामा निष्क्रिय कर्जा बढे पनि सोही आधारमा संस्था कमजोर भयो भन्नु तर्कसंगत नहुने उहाँको भनाइ छ । विगतमा लघुवित्त पीडितको नाउमा दुर्गा प्रसाईंको आन्दोलनले पनि सबै लघुवित्त संस्थामा केही समस्या देखिएको कार्कीले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘नागरिकहरूले पनि लघुवित्तहरूबाट लिएको ऋण तिर्नै पर्दैन जस्तो गरे, सोही कारण अहिले लघुवित्त क्षेत्रमा समस्या आएको हो । तर, निर्धन लघुवित्त धेरैजसो राम्रा ग्राहक हुनुहुन्छ । एकाध व्यक्तिहरू जो प्रसाईंको नजिक भएर कर्जा तिरेका छैनन् । हालसम्म हामीले ११ सय ५० जनालाई कर्जा नतिरेकै आधारमा कालोसूचीमा राखेका छौँ । त्यसमध्ये पनि पछिल्लो समय ३५ जनाले कर्जा चुक्ता गरिसक्नु भएको छ । हालसम्म हामीले कर्जा चुक्ता गर्न आउन ६ हजार तीन सय जना ऋणीको नाम सार्वजनिक गरिसकेका छौँ ।’