
काठमाडौं । काठमाडौंको गौरीघाट बस्ने दैलेखकी दिव्या शाहीको कोठामा खाना पकाउने एउटा मात्रै ग्यास सिलिण्डर छ । गत साता खाना पकाउँदा पकाउँदै ग्यास सकिएपछि नजिकैको नेपाल ग्यास पाउने पसलमा पुग्नुभयो । तर, पसलमा ग्यास थिएन । कोठामा आधा पाकेको खाना छाडेर ग्यास लिन जानुभएकी उहाँलाई फसाद पर्यो । समस्या सुनाएपछि पसलेले जुक्ति निकाले र आधा ग्यास भरेर पठाइदिए । भरेको आधा ग्यास सकिएपछि पनि तुरुन्तै अर्को नपाएको उहाँले बताउनुभयो । पसलमा छोडेको भोलिपल्ट मात्रै ग्यास पाएको उहाँको भनाइ छ । कुमारीगाल बस्ने अग्रता रावलले पनि पसलमा नियमित ग्यास नपाएको गुनासो गर्नुभयो । पसलमा ग्यास छोडेको एक सातापछि मात्रै आफूले ग्यास पाएको उहाँले बताउनुभयो । ‘गत साता मेरो एउटा ग्यास सकिएको थियो । पसलमा जाँदा त ग्यास छैन भन्ने जवाफ आयो,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘धन्न मसँग अर्को ग्यास थियो र चुल्हो बल्न बन्द भएन । पसलमा छोडको एक सातापछि मात्रै मैले ग्यास पाएँ ।’
भनेकै बेला ग्यास नपाउने दिव्या र अग्रता मात्रै होइनन्, काठमाडौंका धेरै उपभोक्ताले पछिल्लो समय सहजै ग्यास पाउन सकेका छैनन् । अनामनगर बस्ने कपिलवस्तुका दिनेश न्यौपानेको गुनासो पनि उस्तै छ । उहाँले पनि बजारमा भनेकै बेला ग्यास पाउन मुस्किल हुने गरेको सुनाउनुभयो । ‘अभावै त होइन होला तर, आजको आजै ग्यास पाइँदैन । आज छोडेपछि भोलि/पर्सितिर मात्र पसलेले ग्यास दिन्छन्,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘यो समस्या अहिले तत्काल देखिएको पनि होइन । दशैँ तिहारदेखि नै अवस्था यस्तै छ ।’ उहाँले भनेजस्तै संघीय राजधानीमा पछिल्लो समय खाना पकाउने एलपी ग्यासको सहज आपूर्ति हुन सकेको छैन । बजारमा विभिन्न कम्पनीका ग्यासको आंशिक अभाव देखिएको छ । हिमाल, सूर्य, नेपाल, एचपी, त्रिवेणी, राजधानी, ओम, आरती, सगरमाथा, एभरेष्ट, तारा, त्रिशूल, मारुतीलगायत विभिन्न ब्राण्डका ग्यासको बजारमा अभाव रहेको उपभोक्ता बताउँछन् । खुद्रा बिक्रेताले सर्वसाधारणलाई भनेजति समयमा ग्यास उपलब्ध गराउन सकेका छैनन् । यो समस्या काठमाडौं उपत्यकाभित्र मात्रै देखिएको हो । बाहिर भने खासै समस्या नभएको उपभोक्ताको भनाइ छ ।
ग्यास बिक्रेताहरूको छाता संगठन नेपाल ग्यास बिक्रेता महासंघले पनि बजारमा मागअनुसार ग्यास आपूर्ति हुन नसकेको स्वीकार गरेको छ । महासंघका अध्यक्ष चन्द्रबहादुर थापाले बजारमा मागअनुसार आपूर्ति नभएको बताउनुभयो । ‘यो समस्या अहिलेको होइन, दशैँदेखिकै हो,’ हिमालय टाइम्ससँग उहाँले भन्नुभयो, ‘अहिले झनै बढेको छ । उद्योगमै ग्यास छैन । उद्योगले ग्यास दिए त हामीले बिक्री गर्ने हो ।’ भारतबाट ग्यास ढुवानीमै समस्या हुँदा आपूर्ति सहज हुन नसकेको उहाँको भनाइ छ ।
यस्तै, दैनिक माग बढे पनि आयल निगमले सिलिण्डरको कोटा निर्धारण नगरिदिँदा समस्या सिर्जना भएको व्यवसायी बताउँछन् । निगमले विगत दुई वर्षदेखि कोटा निर्धारण कार्य रोकेकोले ग्यासको अभाव भएको उनीहरूको ठहर छ । आयल निगमले २०७८ सालमा गरेको ग्यास सिलिण्डर प्रमाणीकरणअनुसार मुलुकभर एक करोड ४४ लाख सिलिण्डर छन् । पछिल्लो समय सिलिण्डर थपिँदै गएका छन् ।
पटक-पटक जानकारी गराउँदा पनि निगम गम्भीर भएन : अध्यक्ष थापा
नेपाल ग्यास बिक्रेता महासंघका अध्यक्ष चन्द्र थापाले ग्यास आपूर्तिको समस्याबारे बारम्बार आयल निगमको ध्यानाकर्षण गराउँदा पनि समस्या समाधान नभएको गुनासो गर्नुभयो । समस्या समाधान गर्न निगमले चासो नदिँदा उपभोक्ता मर्कामा परेको उहाँले बताउनुभयो । उपभोक्ताको मागअनुसार आफूहरूले ग्यास दिन नसकेको उहाँले बताउनुभयो । ‘यस विषयमा हामीले आयल निगमको पटक-पटक ध्यानाकर्षण गराइसक्यो । तर, निगम गम्भीर भएन । जहिले तीन/चार दिन सहज हुन्छ भन्ने जवाफ आउँछ । सहज कहिल्यै हुँदैन । अब पनि निगम गम्भीर नभएमा समस्या थप जटिल हुनसक्छ,’ उहाँले भन्नुभयो । भारतबाट ग्यास आयात नै कम भएकाले समस्या आएको उहाँले बताउनुभयो । ‘ग्यास आयात गर्ने नेपाली बुलेट छैनन् । भारतबाट आयात नै कम भएको छ,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘भारतीय ट्रान्सपोर्टका कारण आयातमा समस्या भएको हो । मागअनुसार उपभोक्तालाई हामीले ग्यास दिन सकेका छैनौँ । उद्योगीले ग्यास दिए न हामीले उपभोक्तालाई दिने हो । तर, अहिलेसम्म मागअनुसार आपूर्ति भएको छैन ।’
हल्ला बढी भएको हो, ग्यास अभाव छैन : प्रवक्ता ठाकुर
तर, नेपाल आयल निगम भने बजारमा ग्यास अभाव भएको मान्न तयार छैन । बजारमा मागअनुसार नै ग्यास आपूर्ति भइरहेको निगमको दाबी छ । तर, जाडोमा माग बढी हुने भएकोले अलिकति समस्या भएको हुनसक्ने निगमका प्रवक्ता मनोज ठाकुरले बताउनुभयो । अलिक दिन समस्याजस्तो देखिए पनि अब विस्तारै समाधान हुँदै गइरहेको उहाँको भनाइ छ । ‘हामीले नियमित रूपमा ग्यास आपूर्ति गरिरहेका छौँ । ग्यासको अभाव छैन । हामी कहाँ मासिक ४५ हजार मेट्रिक टन ग्यास खपत हुन्छ । तर, अहिले ४६-४७ टन मेट्रिक टन ग्यास आइसकेको छ । त्यसैले, ग्यासको अभाव रहेको भन्न मिल्दैन,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘जाडोको समयमा नेपाल र भारत दुवैतिर माग बढ्छ । कहिलेकाहीँ समयमा उपलब्ध नहुन सक्छ । तर, पछिल्लो समयमा धेरै समस्या भएको त होइन ।’ बजारमा ग्यास अभाव भयो भन्नेबित्तिकै एउटै व्यक्तिले एकसाथ चार-पाँच वटासम्म सिलिण्डर भर्ने गरिएकोले पनि समस्या सिर्जना भएको हुनसक्ने उहाँले बताउनुभयो । ‘अभाव नै नरहे पनि हल्ला फैलाउने चलन छ । अनि हल्लाकै पछि लागेर एउटै व्यक्तिले चार-पाँचवटा सिलिण्डर एकसाथ लैजान्छन् । जसले गर्दा पनि समस्या भएको हुनसक्छ,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘ग्यास अभाव नै भएको त होइन । हल्ला बढी भएको हो ।’
बिक्रीमा विद्यावारिधि ?
युवा जनशक्ति निर्यात गर्ने देश
गल्तीलाई आत्मसात गर्ने कि अझै
योगचौतारी नेपाल स्वस्थ समाज निर्माणमा
हिमालय टाइम्स र नियमित लेखनका
प्राकृतिक चिकित्सालय र योग चौतारीबीच