वैकल्पिक राजनीतिको नेतृत्व गर्ने डा. भट्टराईको प्रयत्न

काठमाडौं । समकालीन राजनीतिज्ञमध्ये सबैभन्दा पहिलो ‘नयाँ र वैकल्पिक शक्ति’ को वकालत गर्ने नेता डा.बाबुराम भट्टराई हुनुहुन्छ । तत्कालीन नेकपा माओवादी केन्द्रमा रहँदै नयाँ शक्तिको वकालत गरे पनि साँच्चैको नयाँ शक्ति स्थापना गर्ने उहाँको धोको अझै पूरा भएको छैन । यद्यपि, नयाँ शक्ति वा वैकल्पिक राजनीतिक तागतको नेतृत्व गर्ने हुटहुटी उहाँमा अझै बाँकी छ । त्यसको झल्को बाबुराम नेतृत्वको नेपाल समाजवादी पार्टी (नयाँ शक्ति) को प्रथम महाधिवेशनमा देख्न पाइयो ।

बाबुरामको धोको
माओवादीको दोस्रो वरीयताको नेता रहँदै विभिन्न पत्रपत्रिकामा लेख रचना प्रकाशित गरेर डा.भट्टराईले नेपालमा नयाँ राजनीतिक शक्तिको आवश्यकता औँल्याउनुभएकै थियो । संविधान निर्माणका क्रममा उच्चस्तरीय राजनीतिक संवाद समितिलाई नेतृत्व दिनुभएका उहाँले संविधान बनेसँगै नेकपा माओवादीको राजनीति छाड्नुभयो । माओवादी छाडेर नयाँ राजनीतिक शक्तिको वकालत गर्दै उहाँले आफ्नै नेतृत्वमा नयाँ शक्ति पार्टी घोषणासमेत गर्नुभयो । सो पार्टीको घोषणाले जति चर्चा पायो कर्मले त्यति निरन्तरता पाउन सकेन ।

माओवादीबाट असन्तुष्ट नेताहरूको क्लब बनाएको आरोप लाग्दै जाँदा राष्ट्रिय राजनीतिमा त्यसले प्रभाव पार्न सकेन । एमाले र माओवादी मिलेर वाम गठबन्धन गर्दै नेकपाको आधार बनाउँदा डा.बाबुराम पनि सामेल हुनुभयो । पछि पावर सेयरिङमा कुरा नमिल्दा कम्युनिष्ट पार्टीको आवश्यकता नरहेको अभिव्यक्ति दिनुभयो । जनता समाजवादी पार्टीसँग एकतामा गए पनि बाबुरामको नयाँ राजनीतिक शक्तिको चाहना पूरा हुन सकेन । विभाजनको क्रमले बाबुरामलाई नेपाल समाजवादी पार्टीको नेतृत्वमा पु¥यायो । सो पार्टीले गत संसदीय निर्वाचनमा माओवादीको चुनाव चिन्हमा चुनाव लड्यो । चुनावलगत्तै नेसपा पनि फुट्यो र बाबुराम एक्लिनुभयो । राजनीतिक उतारचढाव निरन्तर भए पनि आफ्नै नेतृत्वमा राजनीतिक शक्ति निर्माणको अभियानमा बाबुराम लागिरहनुभयो । २०७९ को निर्वाचनले रास्वपा, जनमत, नागरिक उन्मुक्ति लगायतका पार्टीको उदय भए पनि बाबुरामले पुनः नयाँ र वैकल्पिक राजनीतिको वकालत थाल्नुभएको छ । जसअनुसार नेपाल समाजवादी पार्टीको नाममै नयाँ शक्ति थप गरिएको छ । पूर्व–प्रधानमन्त्रीसमेत रहनुभएका भट्टराई नयाँ राजनीतिक दलसँगको सहकार्यमा पुरानो राजनीतिक तागत फर्काउने अभियानमा हुनुहुन्छ ।

वैकल्पिक राजनीतिको रोडम्याप
काठमाडौंमा सुरु भएको नेसपा (नयाँ शक्ति)को महाधिवेशनमा डा.बाबुराम भट्टराईले ‘नयाँ युगको नयाँ कार्यभार ः वैकल्पिक राजनीतिको औचित्य र आधार’ शीर्षकको राजनीतिक तथा सांगठनिक प्रस्ताव पेस गर्नुभएको छ । सो प्रस्तावमा नयाँ युगका नयाँ चुनौती र सम्भावना, नयाँ युगमा नेपालको अवस्था, नेपालमा वैकल्पिक राजनीतिका प्रमुख कार्यभार, वैकल्पिक पार्टीको संगठनात्मक सिद्धान्त, संरचना र आधारहरू र पार्टीको तत्कालीन कार्ययोजना उल्लेख छ । आफ्नो पार्टीले नयाँ र वैकल्पिक शक्तिहरूसँग सहकार्य गर्ने उल्लेख गर्दै बाबुरामले प्रस्तावमार्फत पुराना राजनीतिक दलविरुद्ध सहकार्यको प्रस्ताव पनि गर्नुभएको छ । ‘विभिन्न नयाँ शक्ति र व्यक्तिरूसँग संवाद, सहकार्य, कार्यगत एकता, संयुक्त मोर्चा गर्दै अन्ततः बृहत् वैकल्पिक शक्तिहरूको ध्रुवीकरणका निम्ति अगुवाइ गर्नुपर्छ’, प्रस्तावमा उल्लेख छ । महाधिवेशनको उद्घाटनमा बोल्दै भट्टराईले नयाँ युगको कार्यभार सम्हाल्न सक्ने वैकल्पिक शक्ति बनाउन सबै मिल्नुपर्ने बताउनुभयो । माघ २९ गते सम्पन्न हुने महाधिवेशनमा नेसपाका एक हजार पाँच सय बढी प्रतिनिधिहरू सहभागी छन् ।

पुराना दललाई बोलाइएन
नेसपा (नयाँ शक्ति) को आइतबार सम्पन्न उद्घाटन समारोहमा नयाँ दृश्य देख्न पाइयो । सामान्यतः दलहरूको महाधिवेशनमा अन्य दलहरूले प्रतिनिधि पठाएर शुभकामना दिने प्रचलन छ । नेसपा (नयाँ शक्ति)ले भने पुराना राजनीतिक दलहरूलाई उद्घाटनमा निम्तोसमेत गरेन । नेपाली कांग्रेस, नेकपा माओवादी, नेकपा एमाले, राप्रपा, जसपा, राष्ट्रिय जनमोर्चा लगायतका पार्टीलाई निम्तो नै गरिएको थिएन । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका कार्यवाहक सभापति डिपी अर्याल, जनमत पार्टीका अध्यक्ष डा.सिके राउत, विवेकशील पार्टीकी अध्यक्ष समीक्षा बाँस्कोटा, नागरिक उन्मुक्ति पार्टीका रेशम चौधरी लगायतले उद्घाटन समारोहमा सहभागी भएर शुभकामना दिनुभएको थियो ।