लेवनानमा तैनाथ शान्ति सेनामाथि आक्रमण

काठमाडौं । संयुक्त राष्ट्रसंघीय शान्ति मिसनको युनिफिलअन्तर्गत लेवनानमा तैनाथ शान्ति सेनामाथि शनिबार राति आक्रमण भएको छ । लेवनानको राजधानी बेरुतमा शान्ति सेनाका डेपुटी फोर्स कमाण्डर नेपाली सेनाका उपरथी चोकबहादुर ढकाललगायत सुरक्षाकर्मी सवार सवारी साधनमा उत्तेजित भिडले आक्रमण गरेको हो । रातको समयमा उत्तेजित भिडले उहाँको गाडीलाई रोकेर आक्रमण गरेको नेपाली सेनाले एक विज्ञप्तिमार्फत जनाएको छ ।

नेपाली सेनाले शनिबार जारी गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘उपरथी ढकाल सवार कन्भोयलाई उत्तेजित प्रदर्शनकारीको भिडले रोकेर तोडफोड गरेको छ । त्यसक्रममा ढकाल घाइते भएका हुन् । घाइते ढकाललाई तत्कालै युएन लेवल थ्री अस्पताल पुर्‍याइएको थियो । अहिले उहाँको अवस्था खतरामुक्त छ ।’ उपरथी ढकाल कार्यकाल पूरा गरी स्वदेश फर्कने क्रममा हुनुहुन्थ्यो ।

उपरथी ढकाल युनिफिल (युनाइटेड मिसन इन्टरिम फोर्स इन लेबनान) मा आफ्नो दुई वर्षे कार्यकाल सकेर शनिबार स्वदेश फर्किने तयारीमा हुनुहुन्थ्यो । नाकुरास्थित युनिफिल फोर्स हेडक्वार्टरमा शुक्रबारै बिदाइ भइसकेको थियो । राति स्वदेश फर्किन उहाँ शान्ति मिसनको ‘कन्भोय’का साथ विमानस्थलतिर हिँड्नुभएको थियो । उपरथी ढकाल सवार गाडी बीचमा थियो, अगाडि र पछाडि दुवैतर्फ सुरक्षाकर्मीहरू रहेको जिपले इस्कर्ट गरिरहेको थियो । तर, विमानस्थल पुग्नै लागेका बेला एक्कासि प्रदर्शनकारीहरू सडकमा निस्किए । नेपाली सेनाका प्रवक्ता गौरवकुमार केसीका अनुसार, पहिलो गाडी क्रस गर्नेबित्तिकै ढकाल सवार बीचमा रहेको गाडीलाई प्रदर्शनकारीले रोकेको विवरण प्राप्त भएको छ ।

समाचार संस्था एपीका अनुसार, गाडीबाट ढकालसहितका व्यक्तिहरूलाई निकाल्नेबित्तिकै प्रदर्शनकारीहरूले गाडीमा आगजनी गरेका थिए । अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमहरूले शान्ति सैनिक सवार गाडीमा आगो लाग्दै गरेको तस्वीर तथा भिडियोसमेत सार्वजनिक गरेका छन् । भिडियोमा केही व्यक्तिहरूले शान्ति सैनिकको गाडीबाट केही सामानहरू लैजाँदै गरेको समेत देखिएको छ ।

घटनालगत्तै लेबनानको सेनाले प्रदर्शनकारीलाई तितरवितर पारेको थियो । त्यसक्रममा उपरथी ढकाललाई उद्धार गरेर युएन लेभल थ्री अस्पताल बेरुत पु¥याइएको जनाइएको छ । घटनाका सम्बन्धमा युनिफिल मिसन मुख्यालयले पनि प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै दक्षिणी लेवनानमा सुरक्षा र स्थिरता स्थापना गर्न सेवा गरिरहेका शान्ति सैनिकमाथि भएको आक्रमणबाट स्तब्ध भएको जनाएको छ । शान्ति सैनिकमाथि भएको आक्रमणको निन्दा गर्दै संयुक्त राष्ट्रसंघले लेवनान सरकारलाई घटनाको तत्काल अनुसन्धान गरी आवश्यक कारबाहीको माग गरेको छ । लेवनानका प्रधानमन्त्री नवाफ सलाम र लेवनिज आर्मड फोर्सले तत्काल अनुसन्धान गरी संलग्न व्यक्ति तथा समूहलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउने बताउनुभएको छ ।

युनिफिल मिसन नेपाली सेनाको सबैभन्दा पुरानो शान्तिमिसन हो । उक्त घटनाको संयुक्त राष्ट्रसंघले भत्र्सना गरेको छ । शान्ति सैनिकमाथि भएको यस किसिमको आक्रमणको निन्दा गर्दै संयुक्त राष्ट्रसंघले लेबनानी सरकारलाई घटनाको तत्काल अनुसन्धान गरी आवश्यक कारबाहीको माग गरेको छ ।

इरानबाट आएको एउटा यात्रु विमानलाई बेरुत जाने अनुमति रद्द गर्ने सरकारी अधिकारीहरूको निर्णयविरुद्ध त्यहाँ विरोध प्रदर्शन चलिरहेको जनाइएको छ । त्यसको विरोधमा विमानस्थल जाने मार्गसँगै राजधानी र अन्य सडकहरू अवरुद्ध पारिएका छन् ।

घटनामा घाइते उपरथी ढकालले २ डिसेम्बर २०२२ मा संयुक्त राष्ट्रसंघको युनिफिल मिसनमा डेपुटी फोर्स कमाण्डका रूपमा जिम्मेवारी थाल्नुभएको थियो । ३५ वर्ष लामो सैनिक अनुभव भएका उहाँ प्रभुराम शर्मा प्रधानसेनापति भएका बेला सैनिक सहायकसमेत रहिसक्नु भएको छ । उहाँले शान्ति मिसनमा पहिलोपटक १९९४ मा युगोश्लाभियामा प्लाटुन कमाण्डरका रूपमा काम गर्नुभएको थियो ।

उहाँले युनिफिल हेडक्वार्टरमै सन् २००० देखि २००१ सम्म सैनिक सूचना अधिकृतका रूपमा पनि काम गर्नुभएको थियो भने सन् २००६ मा एक वर्ष मिलिट्री अभ्जर्बरका रूपमा काम गर्नुभएको थियो । उहाँले २०१७ मा सिरियाको अनडोफ मिसनमा पनि काम गर्नुभएको थियो ।
इजरायल र लेबनानी सीमामा शान्ति सेना छ । त्यो सूचीमा नेपाली सैनिकहरू पनि कार्यरत छन् । गत असोजमा इजरायली आक्रमणमा परेर १५ शान्ति सैनिक घाइते भएका थिए । लेबनानमा ८७७ बढी नेपाली शान्ति सेना रहेको बताइन्छ ।

हाल नेपाली सेनाका पाँच हजार ९१८ सैनिक विश्वका ११ विभिन्न मुलुकमा शान्ति स्थापनार्थ खटिएका छन् । सैनिक जनसम्पर्क तथा सूचना निर्देशनालयका अनुसार, अहिले नेपाली सेनाबाट एक हजार १५१ जना कंगो, दक्षिणमा एक हजार ७५२, अब्यई क्षेत्र (सुडान) मा १०७ जना, लेबनानमा ८७७, सिरियामा ४५२, अफ्रिकामा एक हजार २४१, इराकमा ८८, लिबियामा २३१ लगायत अन्य देशमा सैनिक कार्यरत छन् ।