सेनाको प्रतिबद्धता

राजावादीहरूले गर्ने भनेको आन्दोलनसँग जोडेर नेपाली सेनाका विषयमा अनेकौँ टीका टिप्पणी हुन थालेपछि जनमानसमा एक प्रकारको सन्देह पैदा भएको थियो तर नेपाली सेनाले यसलाई मध्यनजर गरेर आफ्नो प्रतिबद्धता सार्वजनिक गरेको छ । सेनाले सार्वजनिक गरेको धारणामा नेपालको स्वतन्त्रता, सार्वभौमसत्ता, भौगोलिक अखण्डता, स्वाधीनता र राष्ट्रिय एकताका लागि जिम्मेवारी पूरा गर्न नेपाली सेना सदैव कटिबद्ध रहेको जनाएको छ । राजावादीहरूले गर्ने भनेको आन्दोलनको थालनी हुनुभन्दा पहिले नै तिनीहरू बीचको आन्तरिक असहमतिका कारण त्यस आन्दोलनले गति लिन नसक्ने आँकलन धेरैको छ । नेपाली सेनाको साथ पनि रहने हो कि भन्ने सन्देह कसै कसैले व्यक्त गर्ने गरेको अवस्थामा नेपाली सेनाले आफ्नो धारणा यसरी स्पष्ट रूपमा सार्वजनिक गरेको हो ।

नेपाली सेनाले विद्यमान संविधानप्रदत्त जिम्मेवारीहरू पूरा गर्न आपूm प्रतिबद्ध रहेको जनाएपछि अब कोही कसैमा कुनै प्रकारको सन्देह थियो वा राजावादीहरूको आशा थियो भने अब त्यो सन्देह र त्यो आशा दुवैको अन्त्य भएको छ । दक्षिण एसियाका पाकिस्तान र बंगलादेशमा बेला बेलामा सैनिक विद्रोह हुने र पुनः प्रजातान्त्रिक संघर्षको बाटोबाट अगाडि बढ्ने गरेको लुकामारी पनि देखिँदै आएको छ । ती देशहरूमा कहिले सैनिक शासन र कहिले प्रजातान्त्रिक शासन प्रणाली स्थापित हुने गरेका छन् । तर, नेपाली सेनाले यस प्रकारको विद्रोह गर्ने र शासन गर्ने लालच कहिल्यै राखेको पाइएको छैन । यस अर्थमा नेपाली सेना आफ्नो देशभित्र र बाहिरसमेत आफ्नो स्वच्छ छविका कारण कहीँ कतै दागी बन्नपुगेको छैन ।

संयुक्त राष्ट्रसंघीय मिसनमा विभिन्न देशहरूमा शान्ति सेनामा गएर पनि नेपाली सेनाले आफ्नो छवि उच्च बनाउन सफल बनेको इतिहास छ । नेपाली सेनाले कारगिल, फोकल्याण्डमा मात्र होइन प्रथम तथा द्वितीय महायुद्धमा संलग्न भएर विश्वसामु वीर र बहादुर गोरखालीका रूपमा नाम कमाएको छ । भारत र बेलायतको सेनाका रूपमा वर्षौंदेखि काम गरेर पनि ती देशहरूको विश्वास जित्न सफल भएको नेपाली सेनाले अबका दिनहरूमा गैरसंवैधानिक बाटो अपनाउला भन्ने कल्पनासमेत गर्न सकिँदैन । कोही व्यक्तिको व्यक्तिगत लहडमा सिंगो सैनिक संगठन परिचालन हुने होइन । नेपाली सेना देशमा विद्यमान संविधान र कानुनको पालना गर्दै आफ्नो उच्च मनोबल कायम राखेर देश सेवामा समर्पित रहँदै आएको छ ।

शाहवंशीय राजाहरूको विरासत रहुन्जेल तिनलाई सहयोग गर्दै आएको नेपाली सेनाले राजतन्त्रको समाप्तिपछि जब लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको प्रादुर्भाव भयो त्यसयता पनि आफ्नो अधिकार र कर्तव्यको सीमा उल्लंघन नगरी राष्ट्र, राष्ट्रियता र नेपाली माटोका साथै नेपाली जनताको सेवामा सेनाले यही लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई अंगीकार गर्दै आएको छ र यसपटक पनि सेनाले त्यही प्रतिबद्धता प्रकट गरेको छ ।
हालका दिनहरूमा देशमा केही सामान्य राजनीतिक गतिविधिहरू विकसित बन्दै गएका कारण केही तरंगहरू पैदा भइरहेका छन् । राजावादी र गणतन्त्रवादीहरूको दुई कित्तामा देशका राजनीतिक शक्तिहरू ध्रुवीकरण भइरहेका छन् । राजावादीहरूले राजतन्त्रको स्थापनाको माग गरेर आन्दोलन गर्ने भएका छन् भने गणतन्त्रवादीहरूले पनि यसको प्रतिरोध गर्ने गरी तयारी गरिरहका छन् । यसले गर्दा देश मुडभेडमा जाने हो कि भन्ने भय पनि सिर्जना भइरहेको छ ।

यस्तो अवस्थामा राज्यका जिम्मेवार अंगहरूले आ-आफ्नो ठाउँबाट आ-आफ्नो जिम्मेवारी पूरा गर्नुपर्ने हुन्छ । राज्यका सुरक्षा निकायहरू यस्तो अवस्थामा बढी जिम्मेवार बनेर कर्तव्यप्रति सचेत रहनु आवश्यक पर्छ । जसमा जनपथ प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी तथा नेपाली सेना सबैको जिम्मेवारी अर्थपूर्ण र विशेष महत्वको रहने गर्छ । त्यसमध्ये पनि नेपाली सेना बढी जिम्मेवार रहनुपर्छ । प्रहरी प्रशासनबाट भएको काम कारबाही अपुग भएका खण्डमा मात्र अन्तिममा नेपाली सेनाले राष्ट्र र राष्ट्रियताको संरक्षणमा आफ्नो जिम्मेवारी निर्वाह गर्ने हो । त्यही फोर्स नै गणतन्त्रको रक्षार्थ सक्रिय नबन्ने हो कि भन्ने टीका टिप्पणी भइरहेको बेला नेपाली सेनाले आफू संविधानप्रदत्त जिम्मेवारी पूरा गर्न कटिबद्ध छौँ भन्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेपछि अब कसैले पनि कुनै प्रकारको सन्देह लिइरहनु नपर्ने भएको छ ।

यो सन्देहको विषय नभए पनि केही राजावादी शक्तिहरूले आफ्नो पक्षमा जनमत बढाउने अभिप्रायले नेपाली सेनाले राजालाई नै सहयोग गर्छ भन्ने खालका अनर्गल प्रचार गरेका मात्र थिए । नेपाली सेनाको संविधानप्रदत्त जिम्मेवारी पूरा गर्छौं भन्ने प्रतिबद्धताले प्रचारबाजी गर्नेहरूको सो कुरा अनर्गल प्रचार हो भन्ने पुष्टि गरिदिएको छ । नेपाल सरकारको रक्षा मन्त्रालय मातहतमा रहेको नेपाली सेना सदैव राष्ट्रले अंगीकार गरेको राज्य प्रणालीप्रति निष्ठावान् हुने नै भयो । हालका दिनहरूमा देशका समग्र तह र तप्कामा यही विषयले चर्चा पाइरहेको छ । सर्वसाधारण नागरिकदेखि लिएर राज्य सञ्चालनका विभिन्न तहमा रहेका व्यक्ति र निकायहरूमा समेत चर्चा भइरहेको राजावादी र गणतन्त्रवादीहरू बीचको मत मतान्तरले स्थान पाइरहेको छ भने गरिमामय संसद्मा समेत लगातार यही विषयले महत्व पाउँदै आएको छ ।

नेपाली जनता अब फेरि राजतन्त्र ल्याउने मूर्खता गर्दैनन् भन्दै पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रले सीमा ननाघून् भन्ने चेतावनी व्यवस्थापिका संसद्का सांसदहरूबाट राजावादीहरूलाई आइरहेको छ । आफैँमा समेत एक हुन नसकेका राजावादीहरूले गर्ने भनेको आन्दोलन सफल बन्ने कुनै सम्भावना छैन । गणतन्त्रका सबै अंगहरू एक भएर सबल रूपमा सञ्चालित भइरहेको अवस्थामा राजावादीहरूले गर्ने भनेको आन्दोलनको कुनै औचित्य रहने अवस्था छैन । बरु अन्य महत्वपूर्ण क्षेत्रमा लगाउने समय यतातिर अनावश्यक रूपमा ब्यतीत गरेर समयको दुरुपयोग गर्नुभन्दा कुनै रचनात्मक काममा यस समयको सदुपयोग गर्नु बुद्धिमत्तापूर्ण मानिनेछ ।