आमाको माया : जीवनभरि बगिरहने अस्तित्व

आमालाई सम्झिने, सम्मान गर्ने, ढोग गर्ने, धन्यवाद दिने दिन भनेर वैशाख कृष्ण औंसी अर्थात् मातातीर्थ औंसीलाई चिनिन्छ । यो दिन, हामीमध्ये धेरैले आमालाई केही मिठा उपहार दिन्छौं, आमाको खुट्टा छोएर आशीर्वाद लिन्छौं, आमा गुमाएका हरूले तिर्थमा स्नान गरेर आफ्ना दिवंगत आमाप्रति श्रद्धाञ्जली चढाउँछौं । तर, के केवल आजको दिन आमाको सम्झना पर्याप्त हो? के जीवनभर जसले हामीलाई सास दिनुभयो, जसले हामीलाई आफ्नै रगत र पसिनाले सिँचेर हुर्काउनुभयो, जसले आफ्नो सारा खुशी, सपना र चाहनाहरू त्यागेर हाम्रो भविष्य बनाउनुभयो, उहाँलाई एक दिन सम्झिनु मात्रै न्याय हो? आमाको माया त्यो अथाह सागरजस्तै हो, जुन कुनै सिमानाले बाँध्न सकिँदैन, कुनै समयको सीमाले मापन गर्न सकिँदैन। आमा भन्नु केवल जन्म दिने व्यक्ति होइन, आमा भन्नु जीवन आफै हो, माया आफै हो, अस्तित्व आफै हो ।

बच्चा जन्मिँदा सुरु हुने आमाको यात्रा त्यत्तिकै साधारण हुँदैन । नौं महिना पेटभित्र हुर्काएर, असह्य पीडा सहेर जन्म दिने आमाको पीडामा शब्दको परिभाषा पुग्दैन । बच्चाको पहिलो हाँसो, पहिलो चाल, पहिलो बोलाइ सबै आमाकै आँखामा स्वर्गको ज्योति ल्याइदिन्छ । जब बच्चा बिरामी पर्छ, आमा आफ्नो भोक, तिर्खा, निन्द्रा सबै बिर्सेर दिनरात जागी उसको रेखदेख गर्छिन् । जब बच्चा ठेस खान्छ, आमा आफैलाई चोट लागेको जस्तै व्यथित हुन्छिन् । जब बच्चा सफल हुन्छ, आमा सबैभन्दा बढी गर्वले फक्रिन्छिन् । अनि जब बच्चा दुःखी हुन्छ, आमा भित्रभित्रै भत्किन्छिन्, तर अनुहारमा मुस्कान राखेर ‘सब ठीक हुन्छ’ भन्ने विश्वास दिन्छिन् । यही निस्वार्थ मायाको नाम आमा हो ।

हिजोआज हामी यति व्यस्त छौं कि कहिले काँही आमासँग दुई मिनेट कुरा गर्न पनि फुर्सद हुँदैन । मोबाइलको घण्टी बज्छ, तर आमा हो भन्ने देखेर ‘पछि फोन गर्छु’ भन्दै थन्काइन्छ । हप्तौँसम्म आमालाई खबर नपठाइने हुन्छ, अनि अचानक मातातीर्थ औंसी आएपछि ‘आमा, तिमीलाई सम्झेको छु’ भनेर सामाजिक सञ्जालमा स्टाटस हालिन्छ । के आमा यति सस्तो माया माग्न बाध्य हुनुपर्ने? के साँचो मायाको अभिव्यक्ति केवल औपचारिक दिनमा मात्र गरिनुपर्छ? जीवनभरि आमाले दिएको अपार माया र तपस्या सम्झँदा, प्रत्येक दिन आमाको पूजा गर्नु पर्ने होइन र? केवल मातातीर्थ औंसीमा सम्झेर आमा प्रतिको कर्तव्य पूरा हुँदैन, आमा त प्रत्येक दिन, प्रत्येक सास, प्रत्येक भावनामा उपस्थित हुनुहुन्छ ।

जसलाई अहिले आमा हुनुहुन्छ, उनले अझै समय बाँकी छ-आमा सँग बसेर रमाउने, सँगै हाँस्ने, रमाइला स-साना कुरामा खुशी बाँड्ने । किनभने एकदिन आउँछ, जब ती खण्डहरू केवल सम्झनामा बाँकी रहन्छन् । आमा गुमाएका छोराछोरीले जान्दछन् - कति गहिरो खालीपन हुन्छ आमा बिना । जन्मदिन आउँछ, आमाको शुभकामना बिना, चाडपर्व आउँछ, आमाको मिठो खाना बिना । घर फर्किँदा आमा कुर्ने हात रहँदैनन्, मुस्कुराउने अनुहार रहँदैन । जीवनका ती सबै घडीहरू, जुन हामीले व्यस्तताको बहानामा गुमायौं, त्यसबेला पछुतोको भारी झन गह्रौं हुन्छ। त्यसैले, आज आमा हुनुहुन्छ भने, उहाँ सँग बिताएका क्षणहरूलाई पवित्र सम्झेर जिउनुपर्छ।

आमा भनेको केवल जन्म दिने मात्र होइन, आमा भनेको साँचो मित्र हो, सबैभन्दा ठूलो गुरु हो, कहिल्यै शर्त नलगाउने प्रेमीनी हो। आमा त्यो छन् जसले कहिल्यै तपाईंसँग कुनै सर्त राखेर माया गर्नुहुन्न। आमा त्यो छन् जसले तपाइँका सबै गल्ती माफ गर्नुहुन्छ र फेरि पनि तपाइँलाई काखमा अटाउने ठाउँ दिनुहुन्छ। संसारमा जे-जति पनि सम्बन्धहरू हुन्छन्, तिनीहरू प्रायः समय, पैसा, अवसरसँग परिवर्तन हुन्छन्। तर आमा र सन्तानको सम्बन्ध मात्र हो, जसले न जन्म हेर्छ, न मृत्यु, न सफलता, न असफलता। आमा सधैँ सँगै हुन्छिन् - आँशुमा, हाँसोमा, सपनामा, सम्झनामा ।

त्यसैले आजको यो मातातीर्थ औंसीले हामीलाई भन्दछ - आमा सँग बस्दा समय व्यर्थ जाँदैन, आमा सँग हाँस्दा जिन्दगी समृद्ध हुन्छ, आमा सँग दुःख बाँड्दा मन हलुका हुन्छ। आज मातातीर्थको सम्झनामा आमालाई एउटा मिठो उपहार दिनु, एउटा न्यानो अँगालो दिनु, एउटी आमाले तिमीलाई कति माया गर्छु भन्ने शब्द बिना बुझिदिनु । तर भोलि पनि, पर्सि पनि, सधैं पनि त्यो न्यानोपनलाई जिवन्त राख्न नबिर्स । आमा मात्र मातातीर्थ औंसीमा सम्झनु पर्ने पर्व होइन, आमा त हरेक दिन, हरेक क्षण सँगै भएर जिउनु पर्ने तपस्या हो ।

हामीमध्ये धेरैलाई लाग्दो हो - पछि फुर्सद भएपछि आमासँग समय बिताउँछु। तर जिन्दगीमा सबैभन्दा ठूलो भ्रम नै यही हो कि ‘अझ समय छ ।’ जिन्दगी अत्यन्त अनिश्चित छ । आज साथमा भएका आमालाई पर्खाइमा राख्नु, भोलिको पछुतोका लागि बाटो बनाउनु हो । त्यसैले आमा सँग समय बिताउने कुरामा कहिल्यै कन्जुस्याइँ गर्नु हुँदैन । आमा सँग बसेर सुनिएका तिनी राम्रा कथाहरू, सँगै बनाइएका रमाइला सम्झनाहरू नै भविष्यमा तपाईंलाई मुस्कान दिने थाती बन्नेछ।

समाजले जतिसुकै प्रगति गरोस्, प्रविधिले जतिसुकै विकास गरोस्, जीवनका हरेक मोडमा हामीलाई चाहिने कुरा एउटा न्यानो आमा। त्यो न्यानोपन, त्यो सुरक्षा, त्यो माया - कुनै प्रविधिले, कुनै धनले, कुनै सफलताले दिन सक्दैन । त्यसैले जीवनभर आमालाई सम्मान गर्नु, आमासँग बाँधिएको प्रेमलाई अडिग राख्नु, आमाका सानातिना सपना पुरा गर्न सधैँ तयार रहनु ।

हामीलाई यो दिनले सिकाउँछ - एक दिन आमाको तस्विरमा फूल चढाउनु भन्दा आजै जीवित आमालाई फूल चढाऊ, माया चढाऊ, समय चढाऊ। आमाका आँखामा खुशीका आँसु झार्ने साँचो प्रयास गर। आमाको हाँसो जीवनकै सबैभन्दा ठूलो आशीर्वाद हो।

आमा र सन्तानको सम्बन्ध केवल शारीरिक होइन, आत्मिक र भावनात्मक पनि हुन्छ । यो एक यस्तो नाता हो जसको गहिराईलाई शब्दले मापन गर्न सक्दैन । हामीलाई हरेक पिडामा, हरेक घडीमा, चाहे सुख होस् या दुःख, आमा संगै हुन्छिन् । उहाँका हाँसोले हामीलाई उत्साहित गर्छ, उहाँका आँसुले हामीलाई भावनात्मक बनाउँछन्। जस्तो कि कुनै नरम बादलले सूर्यको तेजलाई शान्त पार्छ, आमा पनि हाम्रा जीवनका उडानलाई शान्त र स्थिर बनाउँछिन् ।

आमा सँग बिताइएका ती साधारण क्षणहरू जुन हामीलाई केवलबाहिरको जीवनमा थाहा हुँदैन, वास्तवमा ती नै सबैभन्दा पवित्र क्षणहरू हुन् । जब हामी बच्चा हुन्छौं, हामी आमा संग एकछिन पनि टाढा हुन चाहन्न । ती हर एक संवाद, ती हर एक क्षण जसमा आमा हाम्रो साथमा हुन्छिन्, त्यो संसारको सबैभन्दा ठूलो सन्देश हो। यसैले भनिन्छ, "आमा भनेको संसार हो ।"

आजको व्यस्त संसारमा, हाम्रा मनमा थुप्रै कार्य र योजनाहरू हुन्छन् । तर ती सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा भनेको हाम्रो आमा सङ्ग समय बिताउनु हो। कहिल्यै नसोच्नुहोस् कि समय पछि हुनेछ। यो समयमा, आजको साथको महत्व बुझ्नुहोस् ।