
काठमाडाैं । रूघाखोकी एक सामान्य संक्रामक रोग हो जुन विभिन्न प्रकारका भाइरसहरूका कारणले लाग्छ। यसलाई सामान्य चिसो (Common cold) पनि भनिन्छ। यो नाक र घाँटीको माथिल्लो श्वासप्रणालीलाई असर गर्छ।
रूघाखोकीका सामान्य लक्षणहरूमा नाक बन्द हुनु वा बग्नु, घाँटी दुख्नु, खोकी लाग्नु, हाच्छिउँ आउनु, हल्का ज्वरो आउनु, टाउको दुख्नु र शरीर दुख्नु पर्दछ। यी लक्षणहरू सामान्यतया केही दिनदेखि एक हप्तासम्म रहन्छन् र प्रायः आफैं निको हुन्छन्।
कमजोर रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता भएका व्यक्तिहरूलाई रूघाखोकी लाग्ने सम्भावना बढी हुन्छ। बालबालिका, वृद्धवृद्धा र अन्य स्वास्थ्य समस्या भएका व्यक्तिहरू यसको जोखिममा हुन्छन्।
यतिबेला मौसम परिवर्तनसँगै धेरै व्यक्तिमा रुघाखोकी लागेको पाइन्छ । अझ कति बेला गर्मी हुने कति बेला पानी परेर चिसो हुँदा पनि यसको संक्रमण बढ्दै गएको छ । मौसममा देखिएको फेरबदलले पनि विरामी हुनेको संख्या बढ्दै गएको छ । यसर्थ मौसमी रुघाखोकीबाट बच्न र विरामी व्यक्तिले अपनाउनु पर्ने मुख्य सावधानीका विषयमा यहाँ चर्चा गर्ने प्रयास गरिएको छ ।
सरसफाइमा ध्यान दिने: नियमित रूपमा साबुनपानीले मिचिमिची हात धुनुहोस्। विशेष गरी खाना खानुअघि, बाहिरबाट आएपछि वा बिरामी व्यक्तिको सम्पर्कमा आएपछि हात धुन नबिर्सनुहोस्। अल्कोहल भएको ह्यान्ड सेनिटाइजर पनि प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।
खोक्दा वा हाच्छिउँ गर्दा सावधानी अपनाउने : खोक्दा वा हाच्छिउँ गर्दा आफ्नो मुख र नाक रुमाल वा कुहिनोले छोप्नुहोस्। प्रयोग गरिएको रुमाललाई तुरुन्तै बन्द फोहोरदानीमा फाल्नुहोस्।
बिरामी व्यक्तिबाट टाढा रहने: यदि कोही रुघाखोकी लागेको छ भने, सकेसम्म उनीहरूबाट टाढा रहनुहोस्। यदि तपाईं बिरामी हुनुहुन्छ भने, अरूलाई सर्नबाट बचाउन घरमै आराम गर्नुहोस्।
आफ्नो रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने: सन्तुलित भोजन खानुहोस् जसमा प्रशस्त फलफूल र तरकारीहरू समावेश गरिएको होस्। पर्याप्त मात्रामा पानी पिउनुहोस् र नियमित रूपमा व्यायाम गर्नुहोस्। पर्याप्त निद्रा पनि रोग प्रतिरोधात्मक क्षमताको लागि महत्त्वपूर्ण छ।
भिडभाड भएको ठाउँमा जाँदा सावधानी अपनाउने: यदि तपाईं भिडभाड भएको ठाउँमा जाँदै हुनुहुन्छ भने, मास्क लगाउने विचार गर्नुहोस्।
पर्याप्त आराम गर्ने : शरीरलाई आरामको आवश्यकता हुन्छ, विशेष गरी जब मौसम परिवर्तन भइरहेको हुन्छ।
सफा र हवादार वातावरण: आफ्नो घर र कार्यस्थललाई सफा र हवादार राख्नुहोस्। नियमित रूपमा झ्याल ढोका खोलेर ताजा हावा आउन दिनुहोस्।
यी सरल उपायहरू अपनाएर तपाईं मौसमी रुघाखोकीबाट धेरै हदसम्म बच्न सक्नुहुन्छ। यदि तपाईंलाई रुघाखोकी लागेको छ भने, आराम गर्नुहोस् र प्रशस्त तरल पदार्थ पिउनुहोस्। यदि लक्षणहरू गम्भीर भएमा चिकित्सकसँग परामर्श लिनुहोस्।
बिक्रीमा विद्यावारिधि ?
युवा जनशक्ति निर्यात गर्ने देश
गल्तीलाई आत्मसात गर्ने कि अझै
योगचौतारी नेपाल स्वस्थ समाज निर्माणमा
हिमालय टाइम्स र नियमित लेखनका
प्राकृतिक चिकित्सालय र योग चौतारीबीच