बन्द हड्ताल निषेध गरौं

सार्वजनिक हितका लागि भन्दै सरकारले २५ वटा आवश्यक सेवाहरूमा बन्द हड्ताल गर्न निषेध गरेको छ । जुन निर्णय यसअघिको सरकारकै पालामा भएको हो । तर, यस वर्षको सुरुवातदेखि नै विभिन्न बहानामा प्रदर्शन भइरहेकामा पछिल्लो दुई दिनयता भने यातायात व्यवसायीले गाडी नै थन्क्याएर आन्दोलनमा उत्रिएका छन् । सरकारले निषेध गरेको २५ वटा आवश्यक सेवाहरूमा सार्वजनिक यातायात पनि छ । विरोधीले बन्दलाई सहज, सशक्त माध्यम ठान्नुको कारण यसमा लाग्ने न्यूनतम श्रम, स्रोत र त्यसका तुलनामा देखिने यसको व्यापक प्रभाव नै हो ।

हड्ताल सिद्धान्त र व्यवहारमा एकरूपता नभइकन हुनेगरेका छन् । पहिले शिक्षकहरूको हड्ताल भयो । अहिले आएर फेरि यातायात व्यवसायी सडकमा छन् । योसँगै दैनिकजसो हुने प्रदर्शन त छँदैछ । जसले सबैभन्दा प्रभावित भने आमसर्वसाधारणलाई परेको छ । गण्डकी प्रदेशमा ‘राइड सेयरिङ’ सम्बन्धी ऐन ल्याएकाले यो हड्ताल भएको हो । यातायात व्यवसायी महासंघको आहृवानमा यातायातसम्बन्धी अन्य विभिन्न संघसंगठनको समर्थनमा हड्ताल भएको हो । गण्डकी प्रदेश सरकारले ल्याएको यो ऐन फिर्ता नलिने तर त्यसमा केही संशोधन हुनसक्ने बताएको छ । तर, यातायात व्यवसायी उक्त कुरा मान्ने पक्षमा छैनन् ।

यस हड्तालले गर्दा आमनागरिकलाई धेरै असुविधा भएको छ । बिरामीहरूले अस्पताल जान पाएका छैनन् । विद्यालय जानेहरूलाई असजिलो भएको छ । सार्वजनिक यातायात प्रयोग गर्नेलाई बाधा पुगेको छ । निजी सवारीसाधन प्रयोग नगर्ने सार्वजनिक यातायात प्रयोग गर्ने कर्मचारीलाई अड्डा अदालत पुग्न मुस्किल भइरहेको छ । सर्वसाधारणहरू आफ्ना निजी काममा यताउता जान पाएका छैनन् । नेपालमा यस्ता अवस्था बेलाबेलामा आउने गर्छन् । यसबाट अरूलाई के कस्तो प्रभाव पर्छ भन्नेतर्फ सोच्ने हाम्रो प्रवृत्ति छैन । सरकार पनि जनतालाई मर्का पर्छ कि भन्नेतर्फ सोच्दैन र सक्केसम्म हड्ताल गर्ने पक्षलाई पेलेर लान खोज्छ । शिक्षकहरूको हड्तालमा पनि यस्तै भएको थियो ।

शिक्षकलाई सकेसम्म गलाएर हड्ताल फिर्ता गराउने सरकारको लक्ष्य थियो तर त्यसो गर्न सकेन र अन्तिममा उनीहरूका माग सम्बोधन गर्नेगरी ऐन ल्याउने भनेर सम्झौता भयो । त्यसको कार्यान्वयनमा सरकारले चासो देखाएको छैन । पहिले यस्ता सम्झौताको कार्यान्वयनमा आलटाल गर्ने गरेको हुनाले यसपटक पनि आशंका प्रकट गरिएको थियो । नभन्दै सोही अनुसार भएको छ । शिक्षकहरू पुनः आन्दोलित बन्न खोज्दैछन् । यातायात व्यवसायीहरूको आन्दोलन त्यसरी नै अगाडि बढ्ने हो कि भन्ने चिन्ता छ, जसरी विद्यालय र कलेजहरू लामो समय बन्द रहे । त्यसबाट विद्यार्थीहरूको पठनपाठनमात्र होइन । एसइईको कापी परीक्षण प्रभावित बन्न पुग्यो । हाम्रोमा केही कुराको माग गर्नुप¥यो भने सबैभन्दा पहिले ती संस्थाहरू बन्द गर्ने गरिन्छ ।

उद्योग, कलकारखाना, विद्यालय, क्याम्पस, यातायात आदि क्षेत्रमा हड्ताल गरेरमात्र वार्ता गर्ने चलन छ । यसले गर्दा नागरिकहरूका दैनिकीमा समस्या आउन सक्छन् । जसले गर्दा समाधानमा कठिनाइ आउँछ । यसले गर्दा कतिपय अवस्थामा मानिसहरूका दैनिकी नै बन्द हुन्छन्, चुलो नबल्न सक्छ । यातायात सञ्चालन नभएका कारण अर्को ठाउँमा पुग्न सकिँदैन । सार्वजनिक यातायात प्रयोग गरेर विद्यालय तथा कलेज जानुपर्ने विद्यार्थी जान सक्दैनन् । साना विद्यार्थीहरू विद्यालय जान नसक्ने भएका कारण तिनीहरू घरमै रहन बाध्य हुन्छन् । उनीहरूको रेखदेखमा बस्नुपर्ने भएको हुनाले अभिभावक आफ्नो काममा जान पाउँदैनन् र बिदा लिएर घरमै बस्नुपर्ने बाध्यता आइपर्छ ।

एउटा मेसिनको विभिन्न पुर्जामध्ये एउटा पुर्जा गड्बडी हुँदा सिंगो मेसिन नै गड्बडी भए जसरी यस हड्तालले मानव जीवनका सम्पूर्ण पक्षलाई प्रभावित बनाउँछ । तथापि शिक्षा क्षेत्र वा विद्यालय शान्ति क्षेत्र हुन् भनेर केही वर्ष पहिलेदेखि नारा अगाडि सारिएको छ । यो हड्ताल निषेधित क्षेत्र हो । विद्यालयहरूमा वा शिक्षा क्षेत्रमा बन्द हड्ताल गर्नुहुँदैन भन्ने मान्यताका आधारमा अघि बढ्दाबढ्दै पनि शिक्षकहरूले झण्डै एक महिनासम्मको लामो आन्दोलन गर्नुपरेको थियो । हालको यो यातायत व्यवसायीहरूको हड्ताल पनि शिक्षक हड्ताल जस्तै आफ्ना माग अगाडि सारेर गरिएको हो । सरकार र हड्तालमा उत्रिएका पक्षबीच वार्ताबाट समुचित समाधान निकाल्न जरुरी छ । जति नै बन्द हड्लात गरे पनि र त्यसबाट धनजनको क्षति भए पनि अन्तिममा वार्तामात्र समाधानको उपाय हुनेगर्छ ।

त्यसो हुनेभएपछि क्षति हुनुभन्दा पहिलै वार्ताका माध्यमबाट समाधान खोज्नु बुद्धिमानी हो । यातायात बन्द हुनासाथ मानिसका समग्र दैनिकी प्रभावित हुने गर्दछन् । सरकारले खानेपानी, दमकल, अस्पताल, हवाई उडानलगायत क्षेत्रलाई हड्ताल निषेधका क्षेत्र घोषणा गरेको छ । तर, हाम्रोमा यी क्षेत्रहरूमा समेत हड्ताल भइरहेका हुन्छन् । यातायात पनि यस्तै मानवीय संवेदनाको क्षेत्र हो । यातायात व्यवसायीहरूका जायज माग पूरा गरेर सरकारले यस क्षेत्रलाई सुचारु गर्नुपर्छ र यातायात व्यवसायीले सरकारले पूरा गर्नै नसक्ने माग तेस्र्याएर अप्ठ्यारो पार्नु हुँदैन । यो सबैभन्दा राम्रो विकल्प हुनसक्छ । आशा गरौं, बन्द हड्तालले जनतालाई हुने शारीरिक, मानसिक समस्या, यसले उब्जाउने सामाजिक समस्या, आर्थिक घाटाको मर्म बन्द आहृवानकर्ताले बुझ्नेछन् र सकभर बन्द हड्ताल जस्ता कार्यक्रम छोट्याउनेछन् ।