प्रविधिले गर्दा सबैलाई गायक बन्न सजिलो बनाइदिएको छ : लाक्पा शेर्पा, वरिष्ठ गायक

नेपाली गायन क्षेत्रमा स्थापित नाम हो लाक्पा शेर्पा । विगत पाँच दशकदेखि उहाँले यो क्षेत्रमा रहेर आफ्ना क्रियशन श्रोता/दर्शकमाझ पस्किरहनुभएको छ । ‘झस्केर दुख्छ यो मुटु मेरो उसैको यादमा...’ जस्ता वियोगान्त गीत गाएर होस् या ‘ऐ नि लैलै बुढापाकाहरू भन्थे...’ जस्तो रोमान्टिक गीतमार्फत् उहाँ श्रोता/दर्शकको मनमस्तिष्कमा बस्न सफल हुनुभएको छ । इलाममा जन्मिनुभएका लाक्पा सायद शेर्पा समुदायको पहिलो गायक हुनुहुन्छ । इलामको चमेतमा स्व. दावा शेर्पा तथा स्व. पासाङ फुटी शेर्पाको कोखबाट २०२० सालमा कान्छा छोराका रूपमा उहाँको जन्म भएको हो । उहाँ दार्जिलिङमा पढ्दा गोदुनिसाले हरेक वर्ष आयोजना गर्ने गायन प्रतियोगितामा भाग लिएर त्यस प्रतियोगिताको जितसँगै यो क्षेत्रमा होमिनुभएको हो । अल इण्डिया रेडियोबाट गीत गाउन थाल्नुभएका उहाँले ६० जति त्यहाँ गीत रेकर्ड गराउनुभयो र विसं. २०४१ सालसम्म रेडियो नेपालबाट ३० वटा जति गीत रेकर्ड गराउनुभएको थियो । यस्तै, पाश्र्व क्षेत्रमा विसं. २०४५ सालसम्म १५ वटा जति गीत गाउनुभएको थियो । २०३५ मा पहिलोपटक अल इण्डिया रेडियोमा ‘निराश भएर जाँदैछु म...’ बोलको गीत रेकर्ड गराउनुभएका उहाँले ०४१ मा रेडियो नेपालबाट ‘पाएको जिन्दगी व्यर्थमा फाली...’ बोलको गीत रेकर्ड गराउनुभएको थियो । ‘न मरी बाँचे दैवले साँचे...’, ‘मोती दिएर आँसु बटुलें...’, ‘कुनै गीतभित्र म डुबेको हुन्छु...’ लगायत दुई सय जति गीतमा स्वर दिनुभएका उहाँका ‘शुभेच्छा’, ‘झस्केर दुख्छ’, ‘लाक्पा’, ‘सुपरहिट्स अफ लाक्पा’ र ‘मुड्स अफ लाक्पा’ जस्ता एकल गीति एल्बम श्रोता/दर्शकमाझ आएका छन् । पहिला धेरै रियाज गरेरमात्रै गायन क्षेत्रमा लाग्ने भए पनि अहिले प्रविधिले गर्दा गायक बन्न सजिलो बनाइदिएको छ भन्नुहुने वरिष्ठ गायक लाक्पा शेर्पासँग हिमालय टाइम्सका लागि गीता अधिकारीले गर्नुभएको संवादको संक्षिप्त अंशः-

यतिबेला केमा व्यस्त हुनुहुन्छ ?
म गीत संगीतमा नै व्यस्त छु । गीतहरू रेकर्डिङ भइरहेका छन् । भविष्यमा हुने कार्यक्रमको तयारीमा व्यस्त छु । मेरो गायन यात्राको पचास वर्षगाँठका विविध कार्यक्रमको पनि तयारीमा छु ।

गायन क्षेत्रमा कसरी लाग्नुभयो ?
हजुर, यो प्रश्न मलाई सबैले सोध्ने गर्नुहुन्छ । म गायन क्षेत्रमा विद्यार्थी हुँदा साथीहरूको संगतले गर्दा नै लागेको हुँ । स्कुलको कक्षामा साथीहरूसँग बसेर गीत गाउँथ्यांै । म साथीहरू जम्मा गरेर गाउँथें । यस्तैमा प्रिन्सिपलले बोलाउनुभयो । अनि मलाई गीत गाउन लगाउनुभयो । उहाँले यसपालीको गुरुपूर्णिमामा तिमीले गाउनुपर्छ भन्नुभयो । अनि सुरु भयो ।

अल इण्डिया रेडियोबाट गीत गाउन थाल्नुभएका लाक्पा शेर्पाले ६० जति त्यहाँ गीत रेकर्ड गराउनुभयो र विसं. २०४१ सालसम्म रेडियो नेपालबाट ३० वटा जति गीत रेकर्ड गराउनुभएको थियो । यस्तै, पाश्र्व क्षेत्रमा विसं. २०४५ सालसम्म १५ वटाजति गीत गाउनुभएको थियो । २०३५ मा पहिलोपटक अल इण्डिया रेडियोमा ‘निराश भएर जाँदैछु म...’ बोलको गीत रेकर्ड गराउनुभएका उहाँले ०४१ मा रेडियो नेपालबाट ‘पाएको जिन्दगी व्यर्थमा फाली...’ बोलको गीत रेकर्ड गराउनुभएको थियो । ‘न मरी बाँचे दैवले साँचे...’, ‘मोती दिएर आँसु बटुलें...’, ‘कुनै गीतभित्र म डुबेको हुन्छु...’ लगायत दुई सय जति गीतमा स्वर दिनुभएका उहाँका ‘शुभेच्छा’, ‘झस्केर दुख्छ’, ‘लाक्पा’, ‘सुपरहिट्स अफ लाक्पा’ र ‘मुड्स अफ लाक्पा’ जस्ता एकल गीति एल्बम श्रोता/दर्शकमाझ आएका छन् ।

औपचारिक रूपमा पहिलो गीत कुन गाउनुभयो याद छ ?
याद छ किन नहुनु नि । स्कुलको गुरुपूर्णिमामा गीत गाएको थिएँ । ‘मेरो मन्दिरमा ईश्वर खोज्नेहरू’ मैले पहिलोपटक स्कुलको स्टेजमा गाएको थिएँ । सबैभन्दा पहिला अल इण्डिया रेडियोमा गीत गाएँ । त्यो दिन म निकै खुसी भएँ । त्यस समयमा गीतहरू प्रायः रेडियोमा गाएर प्रत्यक्ष प्रसारण हुने गथ्र्यो भने अहिले पो गीतलाई रेकर्ड गरी राख्ने गरिन्छ । त्यस समयमा गीत रेडियोमा गएर गाउनुपथ्र्यो ।

अल इण्डिया रेडियोमा कसरी अवसर पाउनुभयो ?
कसरी पाएँ भन्दा मेरो जन्म इलाममा भए पनि शिक्षा दार्जिलिङबाट भएको हो । त्यहाँ रहँदा गोदुनिसाले हरेक वर्ष गायन प्रतियोगिता आयोजना गर्ने गथ्र्यो । त्यही समयमा म पनि भाग लिएर प्रतियोगिता जित्न सफल भएपछि अल इण्डिया रेडियोको प्रतिनिधि आएर आवाज परीक्षण गरेर राम्रो भएकाले गर्दा मैले अल इण्डिया रेडियोमा गीत गाउने अवसर पाएँ । सांगीतिक क्षेत्रमा रहनुभएका हस्तीहरू अमर गुरुङ, गोपाल योञ्जन, नारायण गोपाल, अरुणा लामा उहाँहरू सबै गोदुनिसाले आयोजना गरेको प्रतियोगिता जितेर नै सांगीतिक क्षेत्रमा लाग्न सफल हुनुभएको हो ।

अल इण्डिया रेडियोमा पहिलो गीत कुन गाउनुभएको थियो ?
विसं. २०३५ मा पहिलोपटक अल इण्डिया रेडियोमा ‘निराश भएर जाँदैछु म...’ गाएको थिएँ ।

रेडियो नेपालमा कुन थियो पहिलो ?
०४१ मा रेडियो नेपालबाट ‘पाएको जिन्दगी व्यर्थमा फाली...’ बोलको गीत रेकर्ड गरेको थिएँ ।

यो क्षेत्रमा कत्तिको सजिलो गाह्रो भयो ?
सुरु-सुरुमा निकै गाह्रो नै भयो । आफूले चिनेको र पहँुचका मानिसहरू कोही नभएकाले गर्दा अलि गाह्रै भएको थियो । त्यस समयमा आफैं मिहिनेत गरेर अहिले गायन क्षेत्रमा सफल हुन पुगेको छु । आफैंले मिहिनेत गरेर नै यहाँसम्म पुगेको छु ।

पहिला र अहिलेको गायन क्षेत्र कस्तो पाउनुहुन्छ ?
अहिले प्रविधिले सजिलो बनाइदिएको छ । रेकर्डिङ प्रविधिहरू कस्तो आएको छ भने एक लाइन गीत गायो पेस्टिङ गर्दै अर्को रेकर्ड गर्ने गरिन्छ । पहिला हाम्रो समयमा महिनौं दिन रियाज गरेर गीत गाउनुपथ्र्यो । अहिले त्यस्तो गर्नुपर्दैन, प्रविधिको विकासले अहिले एउटा लाइन गायो फेरि पेस्टिङ गर्‍यो त्यही भएर सजिलो भएको छ । गीत गाउनका लागि सुरतालको आवश्यकता पर्छ । तर, आजकाल प्रविधिको विकास र मिडिया माफियाले जसलाई पनि गायक बनाउने गरेको छ । प्रचारप्रसारका लागि अहिलेका गायक बढी नै छन् भने पहिलाका हस्तीहरू कमैमात्रामा मिडियामा आउने गर्छन् । पहिलाका गायकहरूलाई मिडियामा ल्याएर उनीहरूको कृतिलाई मिडियाले प्रचार गरे अवश्य यो क्षेत्र राम्रो हुने थियो ।

पहिले र अहिलेका गीतमा कस्तो भिन्नता पाउनुहुन्छ ?
भिन्नता त छ । पहिलाका गीतहरूमा लेखन, शब्द भावहरू राम्रो हुने गथ्र्यो । अहिलेका गीतहरू लेखाइमा कमी आएको जस्तो लाग्छ । अहिले प्रविधिले गर्दा सबै गायक बन्न सकिन्छ । प्रविधिले गर्दा सजिलो बनाइदिएको छ । पहिलेका गायक नारायण गोपाल, अरुणा लामा, गोपाल योञ्जन जस्ताका गीतहरू अहिले सुन्दा पनि सदावहार र ताजा लाग्छन् । तर, आजकालका गीतहरूमा कमी आएको हो जस्तो लाग्छ ।

अन्त्यमा ?
मलाई लाक्पा शेर्पा भनी चिन्नुहुने र मेरो गीत सुनिदिनुहुने सबैमा धन्यवाद दिन चाहन्छु । यसरी नै मेरा गीतहरू सुनिदिनुहोला । भविष्यमा अझ राम्रा–राम्रा गीतहरू लिएर आउनेछु । मेरो गीत सुन्न मन लागेमा युट्युबमा ‘लाक्पा शेर्पा सङ्गस’मा गएर सुन्न सक्नु हुनेछ । नेपाली गीत संगीतलाई माया गरिदिनुहोला भन्न चाहन्छु ।