तरकारी र फलफूल खेतीबाट विदेशमा भन्दा बढी कमाइ

म्याग्दी । वैदेशिक रोजगारीका क्रममा कतारमा सात वर्ष बिताएपछि गाउँ फर्किनुभएका म्याग्दीको मालिका गाउँपालिका ६ का संकेत पुनलाई दोस्रो पटक विदेश जान मन लागेन ।

पाँच वर्षअघि २०७४ सालमा कतारबाट आफ्नो गाउँ दिच्याम फर्केपछि गाउँमा बाँझै रहेको ३ रोपनी जग्गालाई खनजोत गरेर तरकारी र सुन्तला खेती सुरु गर्नुभयो । अहिले उहाँको बारीमा मौसमी र बेमौसमी तरकारी फलिरहेको छ । गत वर्ष तरकारी बेचेर रु चारलाख खाम्दानी गर्नुभएका पुनले यस वर्षदेखि सुन्तला र कागती खेती समेत विस्तार गर्नुभएको छ ।

बेनी नगरपालिका–२ बन्चरेढुङ्गाका ५३ वर्षीय हरिलाल घिमिरेको युवावस्था साउदी अरबको चर्को घाममा पसिना बगाउँदैमा बित्यो ।

तीनदशक अघि २० वर्षे उमेरमा गरीबीका कारण साहुसँग ऋण लिएर मुग्लानको बाटो समाएका घिमिरेले दश वर्ष साउदी अरब र ५ वर्ष भारतमा पसिना बगाए पनि खासै राम्रो कमाइ गर्न नसकेपछि घर फर्किनुभयो । घर फर्केर हलो र कोदाली बोकी आफ्नै खेतको माटोमा पसिना बगाउन थालेपछि भने घिमिरेको जीवनमा हरियाली छाउन थाल्यो । जीवनको उर्बर समय मुग्लानमा पसिना बगाउँदै बिताए पनि राम्रो कमाइ गर्न नसकेपछि स्वदेशमा फर्किएर माटोसँग खेल्दै तरकारी खेतीमा लागेका हरिलालको जीवनको उत्तरार्धमा व्यवसायीक तरकारी खेतीले नै जीवनमा हरियाली छाएको हो । घिमिरेले पाँच रोपनी जग्गामा गरेको मौसमी तथा वेमौसमी तरकारी खेतीबाट वार्षिक पाँच लाख रुपैयाँ बढी आम्दानी गर्दै आएको बताउनुभयो ।

पुन र घिमिरे जस्तै बेनी नगरपालिका–२ खबराका शोभित शर्मा,चन्द्रबहादुर कार्की, रोहोटेका चन्द्रबहादुर घिमिरे,मंगला ५ का टीकाकुमारी खत्री, लगाएतका किसानले गाउँकै थोरै खेतबारीमा पनि व्यवसायीक रुपमा गरेको तरकारी र फलफूल खेतीबाट मनग्गे आम्दानी गर्न सफल भएका छन् ।

तीन वर्ष अघिदेखि नै व्यवसायिक तरकारी खेती गर्दै आउनुभएका खबराका चन्द्रबहादुर कार्कीले १२ रोपनी जग्गामा तरकारी र फलफूल खेती गर्नुभएको छ । तरकारी र फलफूलबाट मात्रै उहाँले वार्षिक रु १० लाख भन्दा बढी कमाइ गर्दै आएको बताउनुभयो । “तरकारीबाट नै मेरो जीवनमा हरियाली छाएको हो । तरकारी र फलफूल बेचेर बेनीको मगंलाघाट र खबरामा पक्की घर बनाएँ । छोराछोरीको पढाइलेखाइदेखि लिएर विबाह, ब्रतबन्ध गरें, मेरो जीवन नै तरकारी खेतीमा समर्पित भयो ।”

अधिकांश नेपालीहरू विदेशी भूमिमा आफ्नो पसिना बगाइरहेको अवस्थामा म्याग्दीका केही जाँगरिला युवायुवतीहरुले आफ्नै माटोमा मनग्गे आम्दानी गर्न सफल भएका मालिका गाउँपालिका वडा नं ६ का वडाअध्यक्ष पथबहादुर रोकाले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार पछिल्लो समय आफ्नै देशमा केही गर्नुपर्दछ भनेर स्वदेश खाडी मुलुकबाट गाउँ फर्केर व्यवसायीक कृषिमा लागेका युवाहरुको संख्या बढ्दै गएको छ ।

सन् २०२१ मा कोरोना महामारीको समयमा युएईबाट गाउँमा फर्केर तरकारी खेती सुरु गर्नु भएका मालिकाकै टेकबहादुर सिउथानीको बारीमा बाह्रै महिना तरकारीखेतीमात्रै हुने गरेको छ । तरकारीखेतीबाटै खर्च चल्न थालेपछि विगतमा जस्तो उहाँलाई अहिले घरखर्च चलाउन विदेश जानुपरेको छैन ।

युट्युब हेरेर तरकारी खेतीको सुरुवात गरेको बताउने सिउथानीले तरकारी विक्री गरेर वार्षिक रु तीन लाखको हाराहारीमा कमाइ हुनेगरेको बताउनुभयो “पहिला विदेशको भूत चढ्यो, विदेश गए पछि त के के न गरिएला जस्तो लाग्यो र ऋणधन गरेर विदेश गएँ, विदेश गएको अर्को वर्ष कोरोना महामारी सुरु भयो । काम नपाएपछि गाउँमा फर्केर सुरु गरेको तरकारी खेतीले अहिले खानबस्न भएको छ” सिउथानीले भन्नुभयो ।

सिउथानीले भन्नुभयो “मोबाइलमा युट्युब हेरेर मैले बेमौसमी तरकारी खेती गर्ने तरिका सिकेको हुँ, थोरै जग्गामा पनि मौसमी बेमौसमी तरकारीखेती गरेर मनग्य आम्दानी गर्न सकिँदो रहेछ भन्ने कुरा थाहा पाएपछि मैले तरकारी खेती सुरु गरेको थिएँ ।”

“शुरुशुरुमा तरकारी खेतीबाट खासै राम्रो कमाइ गर्न नसके पनि मैले हिम्मत हारिन” सिउथानीले भन्नुभयो “कतिले मलाई विदेशमा त कमाउन नसकेको मान्छेले जाबो माटोमा पसिना बगाएर के कमाउला भनेर गिज्याए पनि तर, म आफ्नो काममा लागिरहेँ ।”

अहिले सिउथानीको खेत बारीमा गोलभेँडा, काँक्रो, करेला लटरम्मै छ । खेतबारीमा फलेको तरकारीसँगै सिउथानीको घरपरिवारमा खुशी र सन्तुष्टि पनि छाएको छ ।

म्याग्दीमा पछिल्लो समय तरकारी र फलफूल खेतीप्रति युवाहरुको आकर्षण बढ्दै गएको छ । जिल्ला कृषि ज्ञान केन्द्रका अनुसार जिल्लाका एक सय बढी व्यक्तिहरु व्यवसायीक तरकारी खेतीमा लागेका छन् । त्यसैगरी फलफूल खेतीतर्फ पनि उत्तिकै आकर्षण छ ।
यस वर्ष म्याग्दी जिल्लाबाट २० करोड रुपैयाँ मूल्य बराबरको सुन्तला निकासी भएको छ ।

कृषि ज्ञान केन्द्र म्याग्दीका अनुसार यस वर्ष म्याग्दीमा सात सय ५५ हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तला उत्पादनयोग्य भूमि रहेको भए पनि चार सय हेक्टर क्षेत्रफलमा मात्रै सुन्तला लगाइको थियो ।

उक्त क्षेत्रफलमा यस वर्ष तीन हजार छ सय मेट्रिक टन सुन्तला फल्दा न्यूनतम मूल्य प्रतिकिलो रु ५५ का दरले विक्री गर्दा पनि कृषकहरूले १९ करोड, ८० लाख रुपैयाँ आम्दानी गरेका छन्।

यहाँ उत्पादन भएको सुन्तला जिल्ला सदरमुकाम बेनीका साथै पोखरा,काठमाडौँ,चितवन, मुग्लिनल गायतका बजारमा निकासी भएको कृषि ज्ञान केन्द्र म्याग्दीले जनाएको छ । केन्द्रका प्रमुख सञ्जीव वास्तोलाले म्याग्दीका अधिकांश बगैँचाको सुन्तला निकासी भइसकेको र यस वर्ष सबैभन्दा बढी बेनी नगरपालिका वडा नं ३ भकिम्लीबाट निकासी भएको जानकारी दिनुभयो ।

जिल्लाको भकिम्ली,राखु, मरेक, सुर्केमेला, बरञ्जा, भेडाबारी, अर्मन, रुन्मा, बिम, ओखरबोट, ताकम, घतान, पिप्ले, भगवती, बेग, दोवा, दोसल्ले, घार, भुरुङ तातोपानी, दाना र नारच्याङमा दुई सय भन्दाबढी सुन्तला बगैँचा रहेका कृषि ज्ञान केन्द्रको तथ्याङ्क छ ।