पूर्वराष्ट्रपति भण्डारीको सक्रियता

काठमाडौं । ‘लोकतन्त्र र आमसञ्चारको अन्योन्याश्रित सम्बन्ध हुन्छ । जिम्मेवार पत्रकारिता, सुसूचित नागरिक र जवाफदेही सरकार लोकतन्त्रका परिसूचक हुन्,’ शनिबार नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबूद्वारा आयोजित ‘प्रथम अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा पत्रकारिता सम्मेलन’को शुभारम्भ गर्दै पूर्वराष्ट्रति विद्यादेवी भण्डारीले भन्नुभयो, ‘पत्रकारिता क्षेत्रले जिम्मेवारीपूर्ण, सन्तुलित र तथ्ययुक्त सूचना सम्प्रेषणबाट मात्र विश्वसनीयता कायम राख्न सक्दछ ।’ एक सातामा उहाँ सहभागी यो दोस्रो सार्वजनिक कार्यक्रम हो । यसअघि गत बुधबार उहाँले नेकपा (एमाले) को महिला भेलामा अर्थपूर्ण सहभागिता जनाउनुभएको थियो । एमालेको औपचारिक कार्यक्रममा उहाँ नौ वर्षपछि पहिलोपटक सहभागी हुनुभएको थियो । भेलामा उहाँ नै प्रमुख अथिति हुनुहुन्थ्यो । भेलामा एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली विशेष वक्ता हुनुहुन्थ्यो । भेलाको आयोजना एमाले जनसंगठन समन्वय संयन्त्रले गरेको थियो ।

पार्टीको औपचारिक कार्यक्रममा प्रमुख वक्ता बनेर पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी सहभागी हुनुलाई चासोका साथ हेरिएको छ । किनकि दुईपटक राष्ट्रपति बन्नुभएकी भण्डारीले सक्रिय राजनीतिमा फर्कने सम्भावनाबारे एमालेभित्र मात्रै होइन नेपाली राजनीतिमा पनि चर्चा हँुदै आएको छ । यसबारे सार्वजनिक रूपमा मुख नखोले पनि बेला बेलामा राजनीतिमा पुनरागमनको पूर्वाभ्यासको संकेत भने दिइरहनु भएको छ ।
गत वर्ष २९ फागुनमा राष्ट्रपतिको कार्यकाल सकिएपछि सरकारी निवासमा नबस्ने निर्णय गर्नुभएको थियो । भण्डारीको सुरक्षामा नेपाली सेना खटिए पनि उहाँले अन्य सरकारी सेवासुविधा फिर्ता गरिसक्नु भएको छ । सरकारले दिएको गाडी उहाँले २०७९ फागुनमै फिर्ता गर्नुभएको थियो । सरकारी निवासमा नबस्ने भण्डारीको निर्णयले सक्रिय राजनीतिमा फर्कने अनुमानलाई बल पुर्‍याएको थियो । ३ असोज २०७२ मा संविधान जारी भएपछि ११ कात्तिक २०७२ मा भण्डारी राष्ट्रपति निर्वाचित हुनुभएको थियो । त्यसअघि उहाँ एमालेको उपाध्यक्ष हुनुहुन्थ्यो । दोहोरिएर एमाले उपाध्यक्ष जित्नुभएकी भण्डारी राष्ट्रपति निर्वाचित भएपछि पार्टीबाट अलग हुनुभएको थियो । २०७४ सालको चुनावपछि पनि राष्ट्रपति निर्वाचित भण्डारी सात वर्षपछि शीतल निवासबाट बाहिरिनुभएको थियो ।

राजनीतिक सन्देश दिने वक्तव्य
राष्ट्रप्रमुख भइसकेको व्यक्ति सामान्यतः सक्रिय राजनीतिमा आउँदैनन् । प्रथम राष्ट्रपति डा. रामवरण यादव पनि राजनीतिबाट टाढै हुनुहुन्छ । पछिल्ला केही महिनायता पूर्वराष्ट्रपति भण्डारी राजनीतिक कार्यक्रममा पुग्नुभएको थिएन, भाषण पनि गर्नुभएको थिएन । राष्ट्रपतिको जिम्मेवारीबाट अलग भएपछि उहाँ राजनीतिक सन्देश दिने खालका खास कार्यक्रममा उपस्थित हुनुभएको थिएन । यद्यपि, एमालेनिकट मदन भण्डारी फाउण्डेसनले आयोजना गर्ने कार्यक्रममा उहाँको उपस्थिति भइरहेको थियो ।

तर, गत बुधबार महिला भेलामा उहाँ प्रमुख अथिति मात्रै बन्नुभएन, उहाँले राजनीतिक वक्तव्यसमेत दिनुभयो । महिला भएर महिलाको मात्रै एजेण्डामा सीमित रहन नहुने उहाँको सुझाव थियो । राष्ट्रिय मुद्दामा पहलकदमी लिँदै राष्ट्रको नेतृत्व लिनुपर्ने उहाँको भनाइ थियो । ‘राष्ट्रिय आवश्यकता फरक भएर गएको छ । तपाईंहरूले महिलाका एजेण्डा मात्रै उठाउने होइन, राष्ट्रिय एजेण्डामा अघि बढ्नुपर्छ र नेतृत्व लिनुपर्छ,’ उहाँले भन्नुभयो ।

एमालेले भण्डारीलाई ललितपुरको गोदावरीमा सम्पन्न महाधिवेशन प्रतिनिधि परिषद्को बैठकमा ‘गणतन्त्र गौरव’बाट सम्मानित गरेको थियो । एमाले नेताहरू अरू कुनै कारण नभई राष्ट्रपतिका रूपमा निभाएको भूमिकाकै कारण ‘गणतन्त्र गौरव’बाट सम्मानित गरिएको तर्क गर्छन् । सोही कार्यक्रममा उहाँले राजनीतिक वक्तव्य दिनुभएको थियो । सम्मानका क्रममा उहाँले गर्नुभएको सम्बोधनमा शुभकामनाभन्दा पनि राजनीतिक सन्देश थियो । उहाँले नेपालका कम्युनिष्ट पार्टीहरूलाई समग्र आन्दोलनको गहन समीक्षा गर्न सुझाव मात्र दिनुभएन, कम्युनिष्टहरूलाई मिल्न आहृवान पनि गर्नुभएको थियो । आगामी निर्वाचनअघि वाम एकता वा सहकार्य हुने भयो भने सबैले मान्ने पात्रका रूपमा भण्डारीलाई हेर्ने गरिएको छ ।

एमालेसहित एकीकृत समाजवादी र माओवादीसमेत भण्डारीको नेतृत्वमा अटाउन सक्ने आँकलन गरिन्छ । भण्डारीलाई अघि सारेर केही वाम शक्तिहरूलाई मिलाउने प्रयास पनि एउटा तप्काबाट भइरहेकै छ । विभिन्न दलका दोस्रो–तेस्रो तहका नेताहरू त्यसमा सक्रिय छन् । एमाले भित्रको ओली खेमा पनि भण्डारीलाई सक्रिय राजनीतिमा ल्याउन जबरजस्त प्रयास गरिरहेको बुझिन्छ । ओलीपछि पार्टी नेतृत्व गर्ने उपयुक्त पात्रको खडेरी देखिएकाले भण्डारीलाई सक्रिय गराउने रणनीतिमा छ ।

सम्मानित भएको तीन दिनपछि भण्डारी एमालेका प्रथम अध्यक्ष मनमोहन अधिकारीको स्मृति दिवसको कार्यक्रममा देखिनुभएको थियो । २५औँ स्मृति दिवसका अवसरमा मनमोहन स्मृति प्रतिष्ठानले ललितपुरमा आयोजना गरेको कार्यक्रममा भण्डारी प्रमुख अतिथि बन्नुभएको थियो । १६ माघ २०८० मा संसद्मा केपी ओली पुस्तक विमोचनमा पनि भण्डारी प्रमुख अतिथि बन्नुभएको थियो । त्यो दिन भण्डारीले अध्यक्ष ओलीलाई समकालीन राजनीतिक नेताहरूमा सर्वाधिक प्रतिभाशाली नेताका रूपमा चित्रण गर्नुभएको थियो ।

एमालेमा दुई धार
एमालेभित्र पनि भण्डारी सक्रिय राजनीतिमा आउनुहुन्छ कि हुँदैन ? भन्ने दुई धार छ । अध्यक्ष ओलीले गत वर्ष साउनमा भण्डारीलाई देखाएर पार्टीमा समस्या ल्याउन सकिन्छ कि भन्ने कोसिस भइरहेको टिप्पणी गर्नुभएको थियो । ओलीले २८ साउन २०८० मा एमाले पार्टी कार्यालय च्यासलको पत्रकार सम्मेलनमा सोधिएको एक प्रश्नमा अध्यक्ष ओलीले भण्डारी एमालेको सक्रिय राजनीतिमा आउने सम्भावनालाई पूरै अस्वीकार गर्नुभएको थियो । एक थरीले एमाले अध्यक्ष ओलीले भण्डारीलाई सक्रिय राजनीतिमा नआउन भनेरै नेकपा स्थापना दिवसमा सम्मान गरेर अप्ठेरोमा पारिदिएको ठान्छन् । अर्को थरीले भण्डारीलाई राजनीतिमा आउन बाटो खुलेको अर्थमा बुझ्छन् ।