प्रधानमन्त्रीको भ्रमण : नेपाल र थाइल्याण्डबीच आठवटा समझदारी

काठमाडौं । नेपाल र थाइल्याण्डबीच विभिन्न आठ समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर भएको छ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको थाइल्याण्डको औपचारिक भ्रमणका क्रममा दुई देशका सरकारी पक्षबीच दुईवटा र गैरसरकारी पक्षबीच ६ वटा समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर भएको हो । समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर समारोह अघि प्रधानमन्त्री ओली र थाइल्याण्डका प्रधानमन्त्री पे थोङ् थान् शिनावात्राले द्विपक्षीय भेटवार्ता गर्नुभएको थियो । सो अवसरमा राजनीतिक तथा द्विपक्षीय सम्बन्ध, व्यापार तथा आर्थिक सहकार्य, उड्डयन, पर्यटन तथा संस्कृति, विकास सहकार्य तथा क्षेत्रीय र बहुपक्षीय मुद्दाका सम्बन्धमा आ-आफ्ना धारणा व्यक्त गर्नुभएको थियो ।

दुवै देशका प्रधानमन्त्रीको समुपस्थितिमा सरकारी तवरबाट संस्कृति तथा पर्यटनका क्षेत्रमा दुईवटा समझदारी भएको छ भने गैरसरकारी क्षेत्रबीच विभिन्न ६ वटा विषयका समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर भएको छ । नेपाल सरकारको तर्फबाट परराष्ट्रमन्त्री डा.आरजु राणा देउवा र थाइल्याण्डका संस्कृतिमन्त्री सुडवान वाङसुफाकिज्कोसोलले सांस्कृतिक क्षेत्रमा सहकार्यसम्बन्धी समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर गर्नुभएको छ । त्यस्तै, परराष्ट्रमन्त्री डा.देउवा र थाइल्याण्ड सरकारका पर्यटन तथा खेलकुदमन्त्री सोरावाङ तियनथोङले पर्यटन क्षेत्रमा सहकार्यसम्बन्धी समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर गर्नुभएको छ । दुवै देशका प्रधानमन्त्रीको उपस्थितिमा नेपाल र थाइल्याण्डका गैरसरकारी क्षेत्रहरूबीच विभिन्न ६ वटा समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर भएको हो ।

यसमा नेपाल नेत्र ज्योति संघ र थाइल्याण्डको महिदोल विश्वविद्यालय अन्तर्गतको रामाथिवोदी अस्पतालबीच सहकार्यसम्बन्धी समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर भएको छ । उक्त समझदारी पत्रमा नेपाल नेत्रज्योति संघका अध्यक्ष प्राडा चेतराज पन्त र महिडोल युनिभर्सिटीका चिकित्सा संकाय, रामाथिबोडी अस्पतालका डिन प्राध्यापक आर्टिट उङ्कानन्तले हस्ताक्षर गर्नुभएको छ । त्यस्तै, जनता एग्रो एण्ड फरेस्ट्री नेपाल (जेएएफएल) र कासेटसार्ट विश्वविद्यालय थाइल्याण्डबीच सम्झौता पत्रमा हस्ताक्षर भएको छ । नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघ (एफएनसिसिआई) र थाइल्याण्डको व्यापार बोर्डबीचको समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर भएको छ । काठमाडौं विश्वविद्यालय र थाइल्याण्डको सियाम विश्वविद्यालय सहकार्यसम्बन्धी पत्रमा पनि हस्ताक्षर भएको छ । नेपाल उद्योग परिसंघ र थाई उद्योग महासंघबीच सहकार्यसम्बन्धी सम्झौता पत्रमा समझदारी भएको छ । त्यस्तै, नेपाल चेम्बर अफ कमर्स र थाइल्याण्ड पर्यटन परिषद्बीच समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर भएको छ । सम्झौतापछि दुवै प्रधानमन्त्रीले संयुक्त पत्रकार सम्मेलन गर्नुभएको थियो ।

सम्झौतामा हस्ताक्षरअघि प्रधानमन्त्री ओली र थाई प्रधानमन्त्री शिनावात्राबीच द्विपक्षीय भेटवार्ता भएको थियो । मंगलबार औपचारिक भ्रमणका लागि थाइल्याण्ड पुग्नुभएका प्रधानमन्त्री ओलीलाई बुधबार थाइल्याण्डको सेनाद्वारा गार्ड अफ अनर सम्मान गरिएको छ । बैंककको सरकारी भवनमा प्रधानमन्त्री ओलीलाई थाइल्याण्डकी प्रधानमन्त्री पे थोङ् थान् शिनावात्राले स्वागत गर्नुभएको थियो । भेटवार्तामा प्रधानमन्त्री ओलीका साथ परराष्ट्रमन्त्री डा.आरजु राणा देउवा, प्रधानमन्त्रीका मुख्य सल्लाहकार विष्णुप्रसाद रिमाल, आर्थिक विकास सल्लाहकार डा. युवराज खतिवडा, मुख्यसचिव एकनारायण अर्याल, परराष्ट्र मन्त्रालयका सचिव अमृतबहादुर राईलगायत थिए । प्रधानमन्त्री ओलीले बुधबार नै थाई नरेश महा बजिरालोङकर्नसँग शिष्टाचार भेट गर्नुभएको छ ।

नेपाल र थाइल्याण्डबीचको सम्बन्ध नयाँ उचाइमा : प्रधानमन्त्री ओली
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले आफ्नो औपचारिक भ्रमणबाट नेपाल र थाइल्याण्डबीचको आपसी सम्बन्ध नयाँ उचाइमा पुगेको बताउनुभएको छ । बुधबार थाइल्याण्डकी प्रधानमन्त्री पे थोङ् थान् शिनावात्सँगको भेटवार्तापछि आयोजित संयुक्त पत्रकार सम्मेलनमा प्रधानमन्त्री ओलीले भ्रमणबाट दुई मुलुकबीच संस्कृति, पर्यटन, शिक्षा, ऊर्जा लगायतका क्षेत्रमा सहकार्य अभिवृद्धि हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभएको हो । उहाँले नेपाल र थाइल्याण्डबीच ६५ वर्षदेखि रहेको कूटनीतिक सम्बन्ध र जनता–जनताबीचको सम्बन्धलाई अझ विस्तार गर्ने विषयमा आफूहरूबीच छलफल भएको जानकारी दिनुभयो । प्रधानमन्त्री ओलीले नेपालमा होटल व्यवसाय तथा हवाई सेवाजस्ता पर्यटन क्षेत्रमा थाइल्याण्डको लगानी र व्यापारका विषयले आगामी दिनमा प्राथमिकता पाउने विश्वास व्यक्त गर्दै भन्नुभयो, ‘नेपाल र थाइल्याण्डबीच कृषि, व्यापार, पर्यटन, संस्कृतिको गहिरो सम्बन्ध कायम रहेको छ । थाइल्याण्डका लगानीकर्तालाई नेपालमा लगानीका लागि म आहृवान गर्दछु । नेपाल र थाइल्याण्ड बीचमा व्यापार र पर्यटनको सम्बन्ध राम्रो रहेको छ । अब हामी अन्तर्राष्ट्रिय मुद्दाका साथै जलवायु परिवर्तनका बारेमा हातेमालो गरेर काम गर्नेछौँ ।’

नेपालमा हवाई र पर्यटन क्षेत्रमा लगानी बढाउन सकारात्मक छौँ : थाई प्रधानमन्त्री शिनावात्रा
थाइल्याण्डकी प्रधानमन्त्री पे थोङ् थान् शिनावात्रा नेपालमा हवाई र पर्यटनका क्षेत्रमा आफ्नो देशका तर्फबाट लगानी र सहभागिता वृद्धि हुने बताउनुभएको छ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसँग थाइल्याण्डको औपचारिक पहिलो भ्रमणका क्रममा बुधबार दुईपक्षीय भेटवार्तापछि आयोजित संयुक्त पत्रकार सम्मेलनमा प्रधानमन्त्री शिनावात्राले काठमाडौंमा थाई एयरलायन्सको उडान संख्या वृद्धि गर्न र लुम्बिनीमा सिधा हवाई उडानका लागि थाइल्याण्ड सकारात्मक रहेको बताउनुभयो । शिनावात्राले नेपालमा ऊर्जा, होटेल, हवाईजस्ता पर्यटन क्षेत्रमा थाइल्याण्डको लगानी र व्यापारका विषयले आगामी दिनमा प्राथमिकता पाउने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । प्रधानमन्त्री शिनावात्राले कूटनीतिक सम्बन्ध विस्तार भएको ६५ वर्षपछि नेपालका प्रधानमन्त्रीबाट भएको पहिलो भ्रमण ऐतिहासिक रहेको उल्लेख गर्दै दुई देशबीचको कनेक्टिभिटी र व्यापारिक साझेदारी बढाउने विषयमा पनि आफूहरूबीच छलफल भएको जानकारी दिनुभयो ।

शिनावात्रालाई नेपाल भ्रमणको निम्तो
प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले थाइल्याण्डका समकक्षी पे थोङ् थान् शिनावात्रालाई नेपाल भ्रमणको निम्तो दिनुभएको छ । थाइल्याण्डको औपचारिक भ्रमणका क्रममा बैंककमा रहनुभएका प्रधानमन्त्री ओलीले बुधबार भेटवार्ता गर्दै थाइल्याण्डका प्रधानमन्त्री शिनावात्रालाई नेपाल भ्रमणको निम्ता दिनुभएको हो । भेटवार्तापछि आयोजित संयुक्त पत्रकार सम्मेलनमा प्रधानमन्त्री ओलीले प्रधानमन्त्री शिनावात्रालाई नेपाल भ्रमणको निम्तोबारे जानकारी गराउनुभएको हो । ओलीले थाइल्याण्डका समकक्षी शिनावात्राले चाँडै नेपाल भ्रमण गर्ने विश्वाससमेत व्यक्त गर्नुभएको छ ।

ओली र मोदीबीच शुक्रबार भेट तय
बहुक्षेत्रीय प्राविधिक तथा आर्थिक सहयोगका बंगालको खाडीको प्रयास (बिम्स्टेक) को छैटौँ शिखर सम्मेलनमा भाग लिन थाइल्याण्डको बैंककमा रहनुभएका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँग भेट हुने भएको छ । भारतीय प्रधानमन्त्रीले पनि सम्मेलनमा भाग लिँदै हुनुहुन्छ । शिखर सम्मेलनका दौरान दुई मुलुकका प्रधानमन्त्रीबीच शुक्रबार साइडलाइन वार्ता हुने तय भएको परराष्ट्र मन्त्रालय स्रोतले जनाएको छ । भेटघाटका लागि समय मागिएको र भारतीय प्रधानमन्त्री सम्मेलनमा सहभागी हुने तय भएपछि मोदी र ओलीबीचको भेटवार्ता पनि तय भएको स्रोतको भनाइ छ । यसअघि संयुक्त राष्ट्रसंघको महासभाका क्रममा अमेरिकाको न्युयोर्कमा गत असोज ७ मा दुई देशका प्रधानमन्त्रीबीच औपचारिक भेटवार्ता भएको थियो । त्यसबेला ३० मिनेट दुई प्रधानमन्त्रीबीच कुराकानी भएको थियो । सो वार्ताअघि तथा पछि पनि प्रधानमन्त्री ओलीले भारतीय समकक्षीबाट भारत भ्रमणको निम्तो कुरिरहेका छन् । तर, हालसम्म भारतले भ्रमण तय गरेको छैन ।

प्रधानमन्त्री ओलीले भने न्युयोर्कमै मोदीलाई नेपाल भ्रमणको निम्तो दिनुभएको थियो । त्यसबेला मोदीले चाँडै नेपाल भ्रमण गर्ने बताए पनि उहाँको भ्रमण पनि तय हुन सकेको छैन । नेपालले आगामी जेठमा काठमाडौंमा गर्न लागेको सगरमाथा संवादमा भाग लिन पनि मोदीलाई निम्ता पठाएको छ । तर, त्यस बैठकमा मोदी सहभागी हुने/नहुने तय भएको छैन । प्रधानमन्त्री ओलीले शुक्रबारको भेटमा मोदीलाई सगरमाथा संवादमा सहभागिताका लागि प्रत्यक्ष रूपमा अनुरोध गर्ने अपेक्षा गरिएको छ । सो भेटवार्ताका क्रममा ओलीको बहुप्रतिक्षित भारत भ्रमणबारे ठोस उपलब्धिसमेत हुनसक्ने नेपाली अधिकारीहरूको भनाइ छ ।

प्रधानमन्त्रीद्वय बीच शुक्रबार ४ बजे भेटवार्ता हुने परराष्ट्र मन्त्रालयले जनाएको छ । प्रधानमन्त्री ओली र भारतका प्रधानमन्त्री मोदीबीचको सम्बन्धमा पछिल्लो समय चिसोपना देखिँदै आएको छ । नेपालको तर्फबाट मोदीले भ्रमणको निमन्त्रणा पाए पनि हालसम्म आउनुभएको छैन । उता, भारतले प्रधानमन्त्री ओलीलाई भ्रमणको निम्तो नै दिएको छैन । प्रधानमन्त्रीमा नियुक्ति हुनेबित्तिकै प्रधानमन्त्री ओलीले भारत भ्रमणमा जाने इच्छा देखाउनुभएको थियो तर भारतले नबोलाएपछि चीन भ्रमणमा जानुभएको थियो । प्रधानमन्त्री ओली चीनबाट फर्केपछि भारत भ्रमणमा जाने घोषणा गर्नुभएको थियो । प्रधानमन्त्री ओलीको भारत भ्रमणका लागि परराष्ट्रमन्त्री डा.आरजु राणा देउवाले निकै प्रयास गर्नुभएको थियो । त्यसका लागि उहाँले तीनपटक भारत भ्रमण गर्नुभएको थियो ।