भ्रष्टाचारी नेताहरू आफ्नै कार्यकर्ताको निसानामा कहिले ?

विनामिहिनेत र लगानी जसले धन प्राप्त गर्छ उसलेमात्रै अहंकार, दम्भ र घमण्ड गर्छ । भ्रष्टाचारीहरूको अहंकार, दम्भ, घमण्डको मुख्य कारण नै विनालगानीबाट थुप्रने कमिसन र भ्रष्टाचारको धन हो । यदि त्यहीँ धन कसैले आफ्नो लगानीमा मिहिनेत साथ आर्जन गर्छ भने उसमा अहंकार, दम्भ र घमण्ड होइन विनयशीलताका गुण विकसित हुन्छन् । राष्ट्रको जिम्मेवारीमा जति पनि मानिस छन् अपवादबाहेक घुस्याहा र कमिसनखोरमात्रै छन् । त्यसैले सबै राजनीति कर्मीहरू, प्रशासनिक पदमा हुनेहरू, न्यायाधीशहरू, संवैधानिक अंगका पदाधिकारीलगायत अपवादबाहेक शक्ति र सत्तामा हुनेहरू सबै भ्रष्टाचारबाट संकलित विनालगानीबाट थुप्रेको धनका कारण अहंकार, दम्भ र घमण्डले चुलिएका छन् ।

अहिले सत्ता र शक्ति अहंकार र घमण्डको पर्यायवाची शब्द भएको छ । देश अहंकार, दम्भ र घमण्ड रूपी रोगको संक्रमणले ग्रस्त छ । अहिले देशमा भ्रष्टाचारले सम्भवतः रेकर्ड नै कायम गरेको छ भन्दा अत्युक्ति हुँदैन । शक्तिको मात्रानुसार अहंकारको, दम्भ र घमण्डको वृद्धि देशमा भ्रष्टाचारको वृद्धि सँगसँगै महामारी जस्तै फैलिएको छ । नेपालमा राजनीति गर्ने नेताहरूको अहंकार, दम्भ र घमण्डको स्रोत भनेको अवैधानिक आय अर्थात् भ्रष्टाचार हो । शक्तिको र जिम्मेवारीको चरम दुरुपयोग हो । अझ भन्नुपर्दा देश र जनताप्रतिको बेइमानी हो ।

अहंकार, घमण्ड साथै शक्ति र सत्ताको दुरुपयोग मौलाएको विषय नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणले प्रमाणित गर्‍यो । भुटानी शरणार्थी प्रकरणले राज्यको जिम्मेवारीमा बस्नेहरूको इमानदारी र नैतिकतामा प्रश्नचिहृनमात्रै होइन धावा बोलेको छ । नेपालीको शिर झुकेको छ । देशको उपप्रधानमन्त्री, गृहमन्त्री भएका व्यक्ति, गृहसचिवजस्तो उच्चस्तरीय राजनीतिज्ञ र प्रशासक नै मानव बेचविखनजस्तो जघन्य अपराध गरेर धन जम्मा गर्ने निकृष्ट कामममा निर्लिप्त छन् भने अब जनताले कसलाई विश्वास गर्ने ? नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरण तत्कालीन प्रधानमन्त्रीको सहमति बेगर के सम्भव हुन्छ ? उनीहरू कसरी चोखिने ?

अहंकार, घमण्ड साथै शक्ति र सत्ताको दुरुपयोग मौलाएको विषय नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणले प्रमाणित गर्‍यो । भुटानी शरणार्थी प्रकरणले राज्यको जिम्मेवारीमा बस्नेहरूको इमानदारी र नैतिकतामा प्रश्न चिहृनमात्रै होइन धावा बोलेको छ । नेपालीको शिर झुकेको छ ।

भ्रष्टाचार निवारण आयोगका आफ्नै कार्यकर्ताले कसरी छानविनको आँट गर्ने ? त्यसैले अहिले सबै तहको नेतृत्व जनताको शंकाको घेरामा छ । तसर्थ यो कालखण्डलाई भ्रष्टाचारको चरमोत्कर्षको समयभन्दा के अत्युक्ति हुन्छ ? अहंकार र घमण्ड राजनेतामा विकसित हुने धेरै कारण छन् । त्यसमध्ये प्रमुख कारण हो न्यायालयमा न्यायाधीश नियुक्तिमा चरम राजनीतीकरण । देशलाई र समाजलाई विधिको प्रत्याभूति गर्ने न्यायाधीशहरूको निष्पक्षता, तटस्थतामा सधैं प्रश्नचिहृनमा रहनु कानुनी राज्यका लागि दुर्भाग्यपूर्ण हो । एउटा पार्टीको कार्यकर्तालाई न्यायाधीश नियुक्त गरेपछि उसले कसरी निष्पक्ष न्याय दिन सक्छ ?

सबै पार्टीहरूबाट नियुक्त न्यायाधीशहरूले नेपालको न्याय व्यवस्थाको चीर हरण गरेर न्यायालयलाई नै अन्यायालय बनाए । कानुनी राज्य लेखिएको संविधानको दुर्दशा यसभन्दा अरू के हुन्छ ? पार्टीहरूका कार्यकर्ता र नेताहरूको मनोभावना अनुकूल न्याय सम्पादन गर्ने न्यायाधीश भ्रष्टाचार र कुशासनको बिगबिगीका लागि पूर्णतः जिम्मेवार छन् । एउटै अपराधमा कोही दण्डित हुने कोही दण्डित नहुने न्याय व्यवस्थाले जनतालाई कति चोट र पीडा दिएको होला ? न्यायालयले निष्पक्ष न्याय दिन चुक्नु भनेको सर्वत्र विकृति र विसंगतिलाई मलजल गर्नु हो । यो अनहोनी यहाँ भइरहेको छ । दुर्भाग्य न्यायालयको निर्णयलाई स्वीकार्नुको विकल्प छैन । अन्यायले न्यायको घाँटी निमोठेको विषयले सबैलाई बिझाउने तर व्यक्त गर्न नहुने कस्तो विडम्बना ?

न्यायपालिकामा पार्टीका, नाताका, पैसाका न्यायाधीशहरूको नियुक्तिले न्यायालय हाल अपराधीलाई दण्डित गर्ने नभएर चोख्याउने थलो बन्यो । न्यायाधीशहरू अपराधी नेताहरूलाई पतिया दिने हतियार बनेका छन् । अख्तियार पनि घुस्याहा, माफियाहरूको संरक्षण गर्ने जिम्मा लिनेहरू त्यसका हर्ताकर्ता भएपछि देशमा दण्डहीनता मौलाएको छ । भ्रष्टाचार गरेर धन जम्मा गर्ने योजनाका साथ राजनीतिको कार्यदिशा निर्धारित भएको अवस्थामा जिम्मेवार सबैमा अहंकार, घमण्ड नै पहिचान बनेको छ । कारण विनालगानी विनामिहिनेत जम्मा भएको धन ।
पूर्वप्रधानमन्त्री बाबुराम भट्टराईका शब्दमा हिजो सबै जडौरीको आशमा बाँच्ने शेरबहादुर, रामचन्द्र, खड्गप्रसाद ओली, पुष्पकमल दाहाललगायत कुनै नेताको आयआर्जनका व्यवसाय कसैसँग थिएनन् । हाल सबैका काठमाडौंमा आलिशान बंगला छन् । फेरि आफ्नो सम्पत्ति परिवारको नाममा राखेर तथाकथित समानता र वैज्ञानिक समाजवादका बेतुकका गफ चुट्नेहरू आफूलाई सर्वहारा हुँ घर छैन भन्ने तर महिनाको चार–पाँच लाख भाडा तिर्नुपर्ने घरमा बस्छन्, भाडा भुक्तानी गर्ने आधार र स्रोत के ? कोही व्यापारी, कोही तस्कर र कोही ठग ठेकेदारकोमा बसेर उनीहरूको ठग धन्दामा जिम्मेवार नेताहरूबाटै सहयोग छ ।

हिजोका भिखारी वा सोसरहका व्यक्ति राज्यसञ्चालनमा जाने बित्तिकै तिमीहरूसँग र तिम्रा वरिपरिकासँग यो अथाह धनदौलत कसरी आयो ? कसरी तिमीहरूको जीवनशैली उच्च भयो ? जनताको जीवनशैली उच्च बनाउँछौं भनेर नाना थरि आश्वासन दिनेहरूका आश्वासन किन हवा खाए ? उनीहरूको सम्पन्नता दिन दुई गुणा रात चौगुणा कसरी भयो ? तर, जनताको विपन्नता प्रतिदिन उकालो लाग्यो, यो किन भयो ? कसरी भयो ? यो सोध्ने काम सम्बन्धित पार्टीका कार्यकर्ताहरूले आफ्नो नेताको नाकमा औंला ठड्याएर भन्ने आँट र साहस नहुँदासम्म देशको विकास होइन विनाश गर्न भ्रष्टहरू तल्लिन हुन्छन् । देशको काठ त सबै बेचेर खाए । अब माटो, बालुवा र ढंगासमेत बेच्न आतुर छन् । यिनीहरूलाई पैसा आउँदाका बखत राष्ट्रियता बेच्न पनि कुनै आइतबार कुर्नु पर्दैन ।

नेपाली नागरिकलाई भुटानी बनाउने त्यसपछि फेरि अमेरिकी नागरिक बनाउनेजस्तो निकृष्ट काममा नेताहरूमात्रै होइन प्रशासनिक नेतृत्वसमेत लागेको प्रमाणित भयो भने यिनीहरूप्रतिको आस्था र विश्वास सबै अहिले ढलेको छ । सबै शीर्षस्थ नेता, कर्मचारी, न्यायाधीश, संवैधानिक अंगका पदाधिकारीहरूको सम्पत्ति विज्ञ, विशेषज्ञसहितको नागरिक आयोगबाट निर्मम छानविन, तहकिकात र दण्डित हुने वैधानिक व्यवस्था नहँुदासम्म न भ्रष्टाचार रोकिन्छ न यिनीहरूको अहंकार, दम्भ र घमण्डमा कमी हुन्छ । सम्बन्धित पार्टीका कार्यकर्ताले आफ्ना नेताको सम्पत्तिको आयस्रोत के हो भन्न सुरुवात गरौं त यिनीहरू रन्थनिएर देशबाट पलायन हुन सुरु गर्छन् । सबै घुस्याहाका छोराछोरी विदेशमा छन् ।

यिनीहरू सबैले विदेशी बैंकमा धन जम्मा गरेका छन् । सबै पार्टीका कार्यकर्ताले आफ्नै नेताको सम्पत्तिको विषयमा जबर्जस्त प्रश्न नगर्दासम्म न भ्रष्टाचार रोकिन्छ न सुशासन र विकास हुन्छ । सुशासन र विकासमा अवरोधक यदि कोही छन् भने पार्टीहरूका लम्पट कार्यकर्ता हुन् । पार्टीका नेताहरूलाई खराब, धुस्याहा र अनुशासनहीन बनाउनमा यदि कोही जिम्मेवार छ भने नेताहरूका सबै कुरालाई आँखा चिम्लेर समर्थन गर्ने लम्पट कार्यकर्ता हुन् । भ्रष्टाचार गर्ने कुनै पार्टीका नेताविरुद्धमा त्यही पार्टीका कार्यकर्ता जाइलागे भने छानविन र कारबाहीको क्रियाकलाप अविलम्ब सुरु हुन्छ । त्यसले भ्रष्टाचाररूपी समस्याको निकास छिट्टै निस्कन्छ । राजनीतिमा स्वार्थ मिसियो भने सामाजिक, आर्थिक, राजनीतिक, कूटनीतिक, शिक्षा, न्याय, उद्योग-व्यवसाय, धार्मिक, सांस्कृतिक आदि सबै क्षेत्रमा विधिविधानविपरीत मर्यादाहीन काम र व्यवहारहरू यत्रतत्र सर्वत्र देखिन्छन् । स्वार्थले अर्थात् भ्रष्टाचारले राजनीतिमा सीमित व्यक्तिहरू धनी हुन्छन् । बहुसंख्यक जनताहरू कंगाल हुन्छन्÷देश कंगाल बन्छ । परनिर्भरताले स्वाभिमानलाई लिलाम गर्छ । आत्मसम्मान गुमाएको नागरिकसमाज आफैंमा दमित, तिरष्कृत भएको अनुभवमात्रै गर्दैन आत्मबल नै गुम्छ ।

ती राजनीतिमा विराजमान स्वर्थीहरू आफूलाई स्वघोषित सर्वहारा र गरिबहरूका मसीहाका रूपमा प्रचारित गरिन्छन् । उनीहरूको न जागिर छ न कुनै पेशा छ न पैतृक सम्पत्ति थियोे, जीवनशैली भने संसारमै रहीश भनेर चिनिएका नवावहरूको भन्दा पनि उच्च कोटिको छ ।

हैकम र प्रगति तिनै स्वर्थीहरूको हुन्छ जसले राज्य सत्ता र शासन सत्तालाई प्रजातन्त्र र लोकतन्त्रको आवरणमा चरम दुरुपयोग गरेका हुन्छन् । दुरुपयोगलाई नै सदुपयोग भनेर व्याख्या, विश्लेषण र कुतर्क गर्ने भाटको सबै क्षेत्रमा सेटिङ छ । तिनै स्वार्थी र देश लुटनेलाई आदर्श मान्ने एउटा झुण्ड चारैतिर सुशासन र रामराज्य देख्छ । किनकि तिनीहरू राष्ट्रिय भ्रष्टबाट पालितपोषित र निर्देशित हुन्छन् । ती राजनीतिमा विराजमान स्वर्थी आफूलाई स्वघोषित सर्वहारा र गरिबहरूका मसीहाका रूपमा प्रचारित गरिन्छन् । उनीहरूको न जागिर छ न कुनै पेशा छ न पैतृक सम्पत्ति थियो, जीवनशैली भने संसारमै रहीश भनेर चिनिएका नवावको भन्दा उच्च कोटिको छ । उनका परिवारको हिजोको जीवनशैली थाहा पाउनेहरू उनीहरूको परिवर्तित जीवनशैलीले छक्क पर्छन् । तर, उनीहरूमा रत्तिभर लाज हुँदैन किनकि निर्लज्जता नै भ्रष्ट र दूराचारीको विशेषता र योग्यता हो ।

उनीहरू सर्वहारा आफूलाई भन्न छोड्दैनन् तर आफ्ना सन्ततिहरूलाई करोडौंका महल बनाएर बाँड्दा न दिनेले लाजको अनुभूति गर्छ न सरकारी निकाय प्रश्न गर्छन् ? न उनका पार्टीका कोही चुइक्क बोल्ने हिम्मत गर्छन् । लोकतन्त्र भन्छन् नक्कली नै किन नहोस् प्रतिपक्ष त हुन्छ । मात्र देखावटी तर उनीहरू विकृतिका विरुद्ध बोल्दैनन् । किनकि उनीहरू त्यही संस्कारमा थिए । फेरि सत्तारूढ हुँदा व्यक्ति र पार्टीमात्र फेरिन्छ भ्रष्ट संस्कार संस्कृति र प्रवृत्ति आखरी उही भएपछि विरोध किन ? बाहिर दुनियाँलाई देखाउन पक्ष र प्रतिपक्ष छ तर राष्ट्र लुट्ने समयमा यी नदीका दुई किनार जस्ता देखिने एक्कासि एक हुन्छन् ।

अहिले भन्दा पत्यार नै गर्न नसकिने विषय एकाएक सामूहिक स्वार्थमा रूपान्तरित हुन्छ । आवश्यक परे कानुन र नियमा समेत फेर्छन् । राष्ट्र लुटिन्छ तर नागरिकहरू पार्टीमा विभाजित गरिएका कारण उनीहरू टुलुटुलु हेरिरहन्छन् । राष्ट्र लुट्नेहरू उल्टै सदाचार र सुशासनको चर्को स्वरमा पक्षपोषण गर्छन् । लज्जाशून्यता प्रदर्शन गर्दै भ्रष्टाचार नियन्त्रणको चर्को भाषण गर्दछन् । हामी हौसिएर ताली ठोक्छौं । लाज पचाउँदै भन्छौं हाम्रै पार्टीको सरकार हो कसरी विरोध गर्ने ? सुन्दा पत्याउन कठिन भोग्दा भोग्न कठिन हाम्रो स्वार्थ केन्द्रित गणतन्त्र र जनता उपेक्षित लोकतन्त्र नाङ्गिँदै गएको छ ।

यो न चल्ने न ढल्ने अवस्थामा छ । अबको अन्तिम विकल्प सबै पार्टीका कार्यकर्तामा आफ्नो नेताको चरित्रबारे सत्य ओकल्ने आँट हुनुपर्छ । उनीहरूको सम्पत्ति र जीवनशैलीका विषयमा प्रश्न गर्ने ? छानविन गर्ने ? दण्डित गर्न राज्यका संयन्त्रलाई कार्यकर्ताले जिम्मा नदिइकन सुध्रने अवस्था रहेन । अदालतलाई निष्पक्ष बनाउन न्यायाधीश हाम्रो मानिसको ठाउँमा राम्रो मानिस नियुक्त हुनसक्ने विधि लागू गर्न सबै पार्टीका कार्यकर्ताको सक्रिय साथ भयो भने सुध्रन सक्छ । अन्यथा यो भ्रष्टाचारले जनतामात्रै खाँदैन देश पनि खान सक्छ र देशको राष्ट्रियता समाप्त पार्न सक्छ ।

सुधारका लागि जनताको साझा खबरदारी, निगरानीले काम गरेन अब निसाना नै साँध्नुपर्ने भयो । सबै पार्टीका कार्यकर्ताले पार्टीका भ्रष्ट नेतालाई निसाना नै साँध्नुपर्ने अवस्था सिर्जना हुनसक्छ । यदि कार्यकर्तामा त्यो हिम्मत आएन भने कानुन असफल भएको अवस्थामा देश नै असफल बन्ने अवस्थाले हाम्रो दुर्भाग्य निम्तिँदै छ । तसर्थ सबै पार्टीका कार्यकर्ता आफ्नै पार्टीका हिजो आदरणीय भनिने आफ्नै नेताहरूसँग भ्रष्टाचार किन भनेर खनिनुबाहेक अर्को उत्तम विकल्प केही छ ?