
सरु लामा/प्रशिक्षार्थी विद्यार्थी
काठमाडौं । भारी बोकेर जीवनयापन गरिरहेका राजधानीका मजदुरहरूको अवस्था दयनीय बन्दै गएको छ । हिउँद-वर्षा, गर्मी वा जाडो जस्तोसुकै मौसममा उनीहरू काठमाडौंका सडकपेटीमै भेटिन्छन् । मात्र दुई/चार सय कमाइका लागि । अझ पछिल्लो समय त उनीहरूको बासस्थान फेरिएको छ । उनीहरू प्रायः न्युरोड, महाबौद्ध, असन र इन्द्रचोकका गल्लीहरूमा बढी भेटिन्छन् । ठूला होलसेल व्यापारीहरू यही क्षेत्रमा रहेकाले उनीहरू पनि यहीँ केन्द्रित भएका हुन् ।
उमेरले ७० लागिसक्नुभएका दोलखा, चरिकोटका मिठु सुवेदीले न्युरोड क्षेत्रमा भारी बोक्न थालेको ४० वर्ष पुगिसकेको छ । तर, उहाँको अवस्था पहिलेको भन्दा झनै खस्कँदै गएको छ । तर पनि उहाँले यो पेशा छाड्नुभएको छैन । संघर्ष गरेरै उहाँले अहिले पनि यही पेशाबाट परिवार पाल्दै आउनुभएको छ । उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘४० वर्षदेखि म राजधानीमै छु । यहाँ आएदेखि यही पेशा अंगालेकाले अरू काम गर्न जानेको छैन । अहिलेसम्म यहीबाटै घरपरिवार चलाइरहेको छु । छोराछोरीलाई पढाइरहेको छु ।’
उहाँ अगाडि भन्नुहुन्छ, ‘कोरोनाअगाडि यो व्यवसाय पनि राम्रै थियो, सानो-सानो काम भए पनि आइरहन्थ्यो तर कोरोना र लकडाउनपछि ठूला व्यापार-व्यवसाय धरासायी बन्दा हाम्रो रोजगारीमा पनि समस्या पर्यो । अहिले फाट्टफुट्ट काम त आउँछ, तर पैसा आउँदैन ।’ उहाँका अनुसार पहिले सानो काम गरेर धेरै पैसा आउनेमा अहिले ठूलो काम गरे पनि थोरै पैसा आउने गरेको छ ।
बढ्दो बेरोजगारी र प्रतिस्पर्धाका कारण पनि बार्गेनिङ बढी हुँदा भरियाहरूको फाइदा व्यापारीले उठाउने गरेको उहाँको गुनासो छ । काम भएको दिन दैनिक दुई÷तीन हजार भए पनि हप्तौं काम नपाउँदा त्यो पैसाले कोठा भाडा र खानमै ठिक्क हुने उहाँको भनाइ थियो । सुवेदी बिहान ७ बजे भक्तपुरबाट इन्द्रचोक आउनुहुन्छ र बेलुका आफ्नै डेरामा फर्कनुहुन्छ ।
सुवेदीजस्तै रामेछापका शान्तबहादुर विकले पनि न्युरोडमा भारी बोकेर परिवार पाल्दै आउनुभएको छ । विक भन्नुहुन्छ, ‘काममा जोखिम पनि उत्तिकै हुन्छ । कहिलेकाहीँ साहुले भनेजति पैसा दिँदैनन् । भारी बोक्नुभन्दा हातमा अरू केही सीप छैन । त्यसैले हामीलाई के हिउँद, के बर्खा । जे जाडो, के गर्मी । जहिले पनि काम त गर्नैपर्छ । पसिना बगाउनैपर्छ ।’
सुवेदी र विकजस्तै भारी बोकेरै जीवन चलाइरहेकाहरू यहाँ प्रशस्तै छन् । तर, सबैको कथा भने एउटै छ । व्यवसायीले मगाएका मालसामान झार्नेदेखि घर-घरमा ग्याँस, चामल आदि सामान पुर्याउनेसम्मका काम यहाँका भरियाहरूले गरिरहेका छन् ।
बिक्रीमा विद्यावारिधि ?
युवा जनशक्ति निर्यात गर्ने देश
गल्तीलाई आत्मसात गर्ने कि अझै
योगचौतारी नेपाल स्वस्थ समाज निर्माणमा
हिमालय टाइम्स र नियमित लेखनका
प्राकृतिक चिकित्सालय र योग चौतारीबीच