दमक-चिसोपानी सडक : बर्षातमा हिलाम्मे हिउँदमा धुलाम्मे

इलाम । पाँचथरमा सडक संजालको असहज महसुस गरेर पाँचथर बाट बसाईसारई लिएर इलामको माङसेबुङमा आउनुभएकी हरीमाया राईले अहिले सम्म पनि सहज सडकको पहुच उपभोग गर्न पाउनुभएको छैन । राई सहज सडक उपभोग गर्न पाइन्छ भनेर माङसेबुङमा आएको तर सडकमा गाडि गुड्दा बस्ती नै धुलोले ढाक्ने सास्ती माथि सास्ती थपिएको पिडा पोख्दै अहिले सम्मपनि कालोपत्रे सडकको पर्खाइमा बसिरहनुभएको छ । तर उहाँ जब माङसेबुङ आउनुभयो त्यसअघि निमार्ण थालिएको सडक निमार्णकार्य पुरा नहुदाँ अहिले भने निसार देखिनुहुन्छ । राई जस्तै माङसेबुङकै अर्का स्थानिय डम्बर लोरिङ्गदेनको पनि सडक कै समस्या छ ।

झापाको दमकदेखि इलामको माङसेबुङ गाँउपालिका हुँदै पाँचथर र इलामको संगमस्थल चिसोपानी पञ्चमीसम्म जोड्ने दमक-चिसोपानी सडक (फाल्गुनन्द मार्ग) निमार्ण पुरा नहुदाँ हिउदमा धुल्लाम्मे र बर्खा याममा हिल्लाम्मे हुने समस्याले बर्षेनी सताउने गरेको बताउनुहुन्छ । समयमै सडक नबन्दा हिउदमा भन्दा बर्खामा धेरै सास्ती हुने गरेको बताउनुहुन्छ । उहाँले यहि सडक निमार्ण नहुदा धेरै नागरिकले बिरामीहुदाँ समयमै अस्पताल सम्म पुग्न नसक्दा अकालमा ज्यान गुमाउनु परिरहेको बताउनुभएको छ ।

उहाँहरुको बेदना त केबल प्रतिनिधिमुलक मात्र हुन । सडककै कारण पश्चिमी इलामका हजारौ नागरिकका पिडा बनिरहेको छ यहि सडक । नेताले पनि यहि सडकलाई माध्यम बनाएर चुनाबमा होमिए र जितेर गए तर सडक जस्ताको त्यस्तै छ । यहि सडकमा हिलो र धुलोको सास्ती भोग्न बाध्य छन् पश्चिमी इलाम र पाँचथरका नागरिक । निर्माण सुरु भएको तीन दशक भइसकेको छ । तर अझैपनि झापाको दमकदेखि इलामको माङसेबुङ हुँदै पाँचथर र इलामको संगमस्थल चिसोपानी पञ्चमीसम्म जोड्ने दमक-चिसोपानी सडक (फाल्गुनन्द मार्ग) निर्माणले पुर्णता पाउन सकेको छैन ।

३३ किलोमिटर दुरीको सो सडक कालोपत्रेका लागि ठेक्का लागेको ५ वर्ष बितिसकेको छ । ठेक्काको म्याद पटकपटक थपिँदा समेत काम भएको छैन । ट्र्याक चौडा गर्दै कालोपत्रे गर्ने काम आधा पनि भएको छैन । तीन खण्डमा विभाजन गरेर ५ वर्षअघि ३ वर्षमा काम पूरा गर्नेगरी ठेक्का लागेको थियो । पहिलो खण्डअन्तरगत दमकको पहिलो बिन्दुबाट सात किलोमिटर सडक कालोपत्रे गर्ने ठेक्का महालक्ष्मी-किरातेश्वर जेभीले ३० महिनाभित्र सक्नेगरी २०७५ साल साउन अन्तिममा सम्झौता गरेको थियो । रु २२ करोड ५९ लाख ६४ हजारमा ठेक्का लिएर सो निर्माण कम्पनीले काम अलपत्र छाडेको छ ।

चारपटक म्याद थप भएको र अन्तिम पटक थपिएको म्याद गत असार मसान्तमा सकिएको सडक डिभिजन कार्यालय दमकले जनाएको छ । दोस्रो खण्ड १५ किलोमिटर सडक रु ५४ करोड ४४ लाख ८७ हजारमा र तेस्रो खण्ड ११ किलोमिटर सडक रु ५९ करोड १५ लाख ३५ हजारमा निर्माणको ठेक्का लुम्बिनी-गणपति जेभीले पाएको थियो । दोस्रो खण्डमा करिब ६२ प्रतिशत र तेस्रो खण्डमा २८ प्रतिशत काम भएको सडक डिभिजन कार्यालय दमकले जनाएको छ । सडक निमार्णले गति नलिदा स्थानियले जिल्ला प्रशासलाई गुहार मागेका छन् ।

स्थानियको गुनासोलाई सम्बोधन गर्दै बुधबार सडक सम्बद्द सरोकारवाला, निर्माण व्यवसायी र स्थानीयबासीबीच भएको छलफलमा निर्माण कम्पनीले तत्कालै काम सुरुगर्ने प्रतिवद्धता जनाएका छन् । यो संगै सडक निर्माणले गति लिने अपेक्षा गरिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी इन्द्रदेव यादवले बताउनुभयो ।

छलफलमा सडकको सुरुको खण्डको निर्माण व्यवसायी (महालक्ष्मी-किरातेश्वर जेभी) ले तत्काल सुरु गरेर आउँदो बैसाखभरीमा काम सम्पन्न गर्नेगरी प्रतिवद्धता भएको र अन्य माथिल्लो दुई खण्डको निर्माण व्यवसायी (लुम्बिनी-गणपति जेभी) ले अर्को पुस सम्ममा सम्पन्न गर्नेगरी काम गर्ने प्रतिवद्धता जनाएको बताईएको छ । छलफलमा केही प्राविधिक र कानुनी विषयहरु समस्याका रुपमा उठान भएकाले त्यसलाई सडक विभाग र भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालयमा पठाएर त्यतैबाट समाधान गर्ने र अरु विषयमा स्थानीय स्तरमा समन्वय गरेर काम छिटोभन्दा छिटो टुङ्गाउने निर्णय भएको हिमालय टाईम्सलाई प्रजिअ यादवले बताउनुभयो ।

रतुवा खोला नै खोला सवारी साधन कुदाउनुपर्ने बाध्यता हटेपनि अन्य प्रगति भने हुन सकेको छैन । दमकदेखि घर्ती दोभानसम्म सडक संचालनमा आएपनि सामान्य वर्षात् हुनसाथ सडकमा सवारी आवतजावत बन्द हुने गर्दछ ।

निर्माण सुरु भएको तीन दशक बितिसक्दा समेत सडक निर्माणले पूणर्ता नपाएपछि स्थानीयले चर्को विरोध जनाउँदै आएका छन् । यो सडकले पूर्व प्रधानमन्त्री एवम् एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको निर्वाचन क्षेत्र दमक (झापा) र पूर्व संविधानसभा अध्यक्ष स्व. सुवासचन्द्र नेम्बाङको निर्वाचन क्षेत्र माङसेबुङ (इलाम)लाई जोडेको छ ।