सुर्खेत भित्रिनथाले भेडा-च्यांग्रा, कारोवार बढ्दै

सुर्खेत । दशैं नजिकिँदै गर्दा कर्णाली प्रदेशकाे राजधानी वीरेन्द्रनगरमा भेडा-च्यांग्रा भित्र्याउनेक्रम बढेको छ । सुर्खेतमा भेडा-च्यांग्रा भित्रिएसँगै कारोवार पनि बढेको छ ।

व्यापारीहरूका अनुसार यो वर्ष पनि दशैंको मागलाई ध्यानमा राख्दै झण्डै १० हजारभन्दा बढी भेडा-च्यांग्रा सुर्खेत ल्याइने योजना छ । सुर्खेतमा भएका मुख्य बजारहरूमा भेडा-च्यांग्रा बिक्रीका लागि विशेष भिड लागने गरेको छ ।

स्थानीयका अनुसार यस वर्ष भेडा-च्यांग्राको मूल्य भने बढेको छ । व्यापारीहरूले ढुवानी खर्च, बिचौलियाहरूको प्रभाव र खाद्यान्नमा मुल्य बृद्धिका कारण भेडा-च्यांग्राको पनि मुल्य बढेको बताएका छन् ।

जुम्लाका व्यापारी कृष्ण बुढाका अनुसार भेडा प्रतिगोटा १० हजारदेखि २० हजार रुपैयाँसम्ममा बिक्री भइरहेको छ । भने च्यांग्राको मूल्य २५ हजारदेखि ४० हजार रुपैयाँसम्म पुगेको छ । उहाँका अनुसार सुर्खेतको बजारमा भेडा-च्यांग्राको माग निकै उच्च हुने भएकाले यो व्यापारले दशैंको समयमा दुःखसँगै राम्रै आर्थिक लाभ पनि हुने गरेको छ ।

माथिल्लो कर्णालीका जिल्लामा पालिने स्वस्थ भेडा–च्यांग्रा दशैं, तिहारलाई लक्षित गरी व्यापारीले वीरेन्द्रनगर भित्र्याउने प्रतिस्पर्धा चलेको छ । पछिल्लो समय हरेक वर्ष दशैं, तिहारको बेला वीरेन्द्रनगरमा माथिल्लो कर्णालीका भेडा, च्यांग्रा भित्रिने क्रम बढेको हो ।
जुम्लाका व्यापारी कृष्ण बुढाले ल्याएका भेडा, च्यांग्राको अधिकतम तौल ४० केजिसम्म छ । उहाँले वर्षेनी यत्तिनै परिणाममा एक सय भन्दा बढि भेडा, च्यांग्रा वीरेन्द्रनगर ल्याएर बेच्ने गर्नुभएको छ ।

कालिकोटको सान्नी त्रिवेणी गाउँपालिकाका ललितजंग बोहोराले मात्रै गर्त वर्ष दशैंमा ३० लाख बढि मुल्यका भेडा ल्याएर वीरेन्द्रनगरमा विक्रि गर्नुभएको थियो । हिमाली तथा पहाडी क्षेत्रका जडिबुटी पाइने पाटनमा चर्ने भएकाले त्यहाँ उत्पादित भेडा, च्यांग्रालाई अर्गानिक भन्नुका साथै मासु पनि स्वास्थ्यका दृष्टिकोणले राम्रो मानिन्छ ।

पछिल्लो समय उक्त अर्गानिक भेडा, च्यांग्राको बजारमा माग पनि बढ्न थालेको हो । दशैं, तिहारमा हिमाली भेडा, च्यांग्राको अध्याधिक माग हुन थालेपछि विगत केही वर्षयता ठुलो परिणाममा आयात गर्न थालेको यहाँ संचालित मासु पसल सञ्चालकहरु बताउँछन् ।

वीरेद्रनगरमा जिउँदो भेडाको ७ सयदेखि हेरेर आठ सय र काटेको मासुको प्रति किलोग्राम एक हजार मूल्य रहेको छ । वीरेन्द्रनगरमा विशेषगरी कालीकोट, जुम्ला, मुगु, बाजुरा, अछाम, दैलेख तथा जाजरकोट र सल्यानलगायतका जिल्लाबाट मासुका लागि खसी बोका आयात हुने गरेको छ ।

अन्य समय खसी, बोकाको मासुमा निर्भर रहदै आएको प्रदेश राजधानी सुर्खेतमा चाडपर्वका समयमा हिमाली भेडा, च्यांग्राको माग बढी हुने गरेको मासु व्यवसायी संघ सुर्खेतका अध्यक्ष टोपबहादुर शाही बताउनुहुन्छ ।

चाड पर्वका समयमा केहि घरपिच्छे खसी काटिने हुँदा यो बेला कति मासु उपोग हुन्छ भन्ने एकिन तथ्यांक संकलन गर्न नसकिएको व्यवसायी बताउँछन् । तर अन्य समयमा वीरेन्द्रनगरमा दैनिक ३५ देखि ४५ वटा खसी खपत हुने गरेको छ ।

तथ्यांक अनुसार पछिल्लो समय कर्णाली प्रदेश मासुमा आत्मनिर्भर बनेको छ । प्रदेशको भुमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयका अनुसार गत आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ मा कर्णालीबाट भण्डै पाँच अर्ब बढिको पशुपंक्षी निर्यात भएका छन् ।

तथ्यांक अनुसार कर्णालीबाट निर्यात हुने पशुपंक्षीहरु नेपालगन्ज, बुटवल, चितवन, काठमाडौं, टिकापुर, पोखरा, विरगन्ज, धनगढी र रुकुमपूर्वलगायतका जिल्ला पुग्ने गरेको पाइन्छ । विशेषगरी नेपालका हिमाली र पहाडी क्षेत्रमा, दशैंको समय भेडा र च्यांग्राो बलि दिने परम्परा छ । यसलाई हिन्दू धर्मालम्बीहरूले देवी दुर्गाको पूजा र शक्तिको प्रतीक मान्ने गरेका छन् ।