डा. भट्टराईको विचार र वर्तमान राजनीतिक अवस्था

डा.बाबुराम भट्टराईले वर्तमान राजनीति, पार्टी तथा नेतहरूसम्बन्धमा आफ्नो धारणा राख्नुभएको छ । वर्तमान राजनीतिक परिवेश एक प्रकारले धुमिल बन्दै गइरहेको छ । प्रतिपक्षमा रहेका पार्टीहरू एक भएर सरकारको विरोधमा सडक आन्दोलन गरिरहेका छन् । यसको निहुँका रूपमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापति तथा पूर्वउपप्रधान तथा गृहमन्त्री रवि लामिछानेको पक्राउलाई बनाइएको छ । अर्कातिर प्रतिपक्ष दलहरूको यस्तो शैलीका विरुद्धमा सत्तारुढ दलहरू एकताबद्ध भएर अगाडि बढिरहेका छन् । बैठक गरेर निर्णयसमेत गरी यस्तो निर्णय सत्तारुढ दलहरूबाट भएको हो । अर्कोतर्फ सत्तारुढ दलभित्रैबाट आफ्नो दलको कार्यशैलीमा असहमति जनाएर सार्वजनिक रूपमै विरोधमा बोल्ने नेताहरू पनि रहेका छन् भने त्यसरी बोल्नेहरूलाई पार्टीले स्पष्टीकरण सोध्ने काम पनि भइरहेको छ ।

नेपाली कांग्रेसमा संस्थापन पक्षको व्यवहार र कार्यशैलीको आलोचना गर्ने काम बेलाबेलामा डा.शेखर कोइरालाबाट हुँदै आएको छ भने एमालेले व्यवसायी मीनबहादुर गुरुङबाट धेरै मूल्यको जग्गा प्राप्त गरेपछि त्यसको विरोध गर्ने आफ्ना पार्टीका पदाधिकारी तथा सदस्यहरूलाई स्पष्टीकरण सोध्ने काम गरेको छ । नेपालको राजनीतिक परिवेश यसरी अगाडि बढिरहेका बेला नेपाल समाजवादी पार्टी (नयाँ शक्ति)का संयोजक डा.बाबुराम भट्टराईले नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, गणतान्त्रिक लोकतन्त्र, काठमाडौं महानगरपालिकाका प्रमुख बालेन साहलगायतमाथि आफ्नो धारणा राख्नुभएको छ । नेपाली राजनीतिक वृत्तमा डा.बाबुराम भट्टराई एकजना बौद्धिक तर अस्थिर राजनीतिज्ञका रूपमा चिनिनुहुन्छ । उहाँ अरूको बारेमा खरो टिप्पणी गर्ने निडर नेता मानिनुहुन्छ ।

माओवादीका वरिष्ठ नेता भट्टराई माओवादी छोडेर हिँडेपछि विभिन्न राजनीतिक पार्टीहरूमा नेतृत्वदायी भूमिकामा रहनुभए पनि उहाँको राजनीतिक स्थायित्व भने पाइएको छैन । तैपनि बौद्धिक तर्क गर्ने नेता भएका कारण उहाँको टिप्पणीलाई चासोका साथ हेर्ने गरिन्छ । उहाँले वर्तमान संघीय लोकतान्त्रिक प्रणाली र संविधानबारे टिप्पणी गर्दै यो संविधान संशोधन नहुन्जेल कुनै पनि पार्टीको बहुमत आउन नसक्ने जनाउनुभएको छ । कुनै निश्चित एउटा पार्टीको बहुमत नआउने हो भने हालकै जस्तो छिटो छिटो सरकार बदलिइरहने, त्यसका लागि समीकरण फेरिइरहने र अस्थिरता कायम भइरहने विचार व्यक्त गर्दै यस्तो अवस्थाको विद्यमानता नहोस् भन्नका लागि पत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी आवश्यक भएको धारणा राख्नुभएको छ ।

उहाँले वर्तमान प्रणालीलाई भने ठूलो बलिदानीपछि प्राप्त भएको उपलब्धिका रूपमा लिँदै यसको संरक्षण गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको विचार व्यक्त गर्नुभएको छ । हालका दिनहरूमा यस प्राणालीका विरुद्धका धारणा बढ्दै गइरहेका छन् । नेता र नेतृत्वको मात्र भलाइ हुने, जनताको अवस्थामा सुधार ल्याउने कार्य नभएकाले नेपाली जनतामा व्यवस्था र राजनीतिक पार्टी तथा नेताहरूप्रति वितृष्ण बढ्दै गएको छ । यसलाई सम्बोधन गर्ने क्रममा उहाँले यस्तो विचार राख्नुभएको हो । आपूm भौंतारिएर जता पुगे पनि हिजोका दिनमा आफू र आफू संलग्न भएको पार्टी माओवादीबाट सशस्त्र विद्रोह भएका बखत भएको भौतिक तथा मानवीय क्षतिलाई अनुचित थियो भनेर पश्चाताप गर्ने अवस्था अझै आइनसकेका कारण उहाँले उक्त कार्य उचित थियो भन्ने पुष्टि गर्नका लागि पनि वर्तमान प्रणालीलाई ठूलो उपलब्धिका रूपमा चित्रण गर्न चाहनु भएको हुनसक्छ ।

यस प्रणालीमा सुधार हुनुपर्ने व्यापक माग जनस्तरबाट बढिरहेको छ । प्रदेश सभाको खारेजी, स्थानीय निकायहरूको संरचना परिवर्तन, समानुपातिक मत प्रणालीको खारेजी गायतका मागहरू भइरहेका छन् । केही राजावादी पार्टी र जनताबाट लोकतन्त्र र गणतन्त्रको विस्थापनको माग भने भइरहेको छ तर जनता अझै यस प्रणालीप्रति आशावादी भएकाले पर्ख र हेरकै अवस्थामा छन् । निराशा भएर पनि जनता प्रणालीका विरुद्धमा आन्दोलन गर्न चाहिरहेका छैनन् । लोकतन्त्र वा गणतन्त्रको फाइदा सीमित व्यक्ति, पार्टी र नेताहरूले लिइरहेका छन् । डा.भट्टराई पनि गणतन्त्रपछि नै हो नेपालको अर्थमन्त्री तथा प्रधानमन्त्री बन्नुभएको । उहाँले त्यसबेला साधगी व्यवहार देखाउनुभयो । नेपालमै बनेको मुस्ताङ गाडी प्रयोग गर्नुभयो ।

उहाँले प्रत्यक्ष लाभ लिनुभएन र भ्रष्टाचारको आरोप पनि उहाँलाई लागेन तर उहाँका निकटका मनिसहरूले भने राम्ररी फाइदा लिएको चर्चा त्यसबेला नभएको होइन । उहाँले आगामी २०८४ सालको आमनिर्वाचनपछि नेपाली कांग्रेस तथा नेकपा एमालेको निर्णायक बन्ने हैसियत घट्छ भन्ने विचार व्यक्त गर्नुभएको छ र अन्य नयाँ शक्तिहरूको उदय हुनसक्ने आँकलन गर्नुभएको छ । जनस्तरमा चुलिँदै गएको निराशालाई मध्यनजर गरेर उहाँले यस्तो धारणा राख्नुभएको हुनसक्छ । नयाँ शक्तिका रूपमा आएको रास्वपा पनि हाल कमजोर बन्दै गएको अवस्थामा यसले नेतृत्व गर्न नसक्ने अवस्था देखेर उहाँले अर्को कुनै शक्ति आउनसक्ने बताउनुभएको हुनसक्छ ।

नेतृत्वमा रहेका पार्टीहरूको हैकमी शैली, साना पार्टीहरूको सत्तालिप्सा र प्रतिपक्षहरूको एजेण्डाविनाको विरोधलाई हेर्ने हो भने यस कुराको सम्भावनालाई भने नकार्न मिल्ने अवस्था छैन । उहाँले टिप्पणी गर्नुभएको अर्को विषय हो काठमाडौं महानगरपालिकाका प्रमुख बालेन साहबारेको धारणा । बालेन साहलाई उहाँले एकजना रहस्यमय व्यक्तिका रूपमा हेर्नुभएको छ । उहाँका बारेमा केही भन्न नसकिने विचार डा.भट्टराईको रहेको छ । निर्भीक रूपमा कसैलाई नटेरी सबैसँग पैंठेजोरी खेल्ने, कामकेन्द्रित रहने, भ्रष्टारमा संलग्न भएको नपाइएको, खरो बोल्ने, सरकारलाई समेत उत्तेजक चुनौती दिने उहाँको स्वभावलाई हेरेर डा.भट्टराईले त्यसो भन्नुभएको हुनसक्छ । डा.भट्टराईका यस्ता विचार, टिप्पणीलाई पार्टी, व्यक्ति र सर्वसामान्यले समेत गहन रूपमा लिनुपर्छ । आफ्ना कमजोरी सुधारेर आगामी दिनहरूमा अगाडि बढ्ने हो भने सबैको हित हुनसक्छ ।