म्याग्दी । ग्रामीण क्षेत्रमा यातायातको पहुँच र रेमिट्यान्सबाट प्राप्त आम्दानीका कारण कंक्रिटका पक्की भवनहरु निर्माण हुनेक्रम बढ्दै गएपछि परम्परागत ढुंगे घरहरु पातलिदै जानथालेका छन् भने खरले छाएका घरहरु लोप भएका छन् ।
डेढ दशक अगाडिसम्म म्याग्दीका ग्रामीण क्षेत्रमा ढुंगा र खरले छाएर रातोमाटो र सेतो कमेरोलो पोतिएका घरहरू बाख्लै देखिन्थे । पर्यटकीय जिल्ला म्याग्दीमा विदेश र सहर बजारबाट जोहोकोही गाउँमा पुग्दा ती घरहरूले मनै लोभ्याउने गर्थे ।
रैथाने सीप र स्रोतको प्रयोग गरी परम्परागत रूपबाट निर्माण गरिएका ती घरहरूले धेरैलाई आकर्षित गर्ने गरेको पाइन्थ्यो । उतिबेला गाउँमा यातायातको पहुँच पुगिसकेको थिएन । जव सडक विस्तार भएर गाउँमा यातायातका साधनहरु पुग्न थाले तव रड र सिमेण्टको प्रयोग गरी गाउँमा पक्की घर निर्माणको क्रम बढेको स्थानीय बूढापाकाहरुको भनाइरहेको छ । सडकको प्रभाव ती पुराना परम्परागत घरहरूमा परेको उनीहरुको बुझाइ छ ।
परम्परागत घर र ढुंगे घरहरू गाउँबाट विस्तारै ओझेलिँदै छन् । अहिले गाउँमा धमाधम सिमेन्ट र कंक्रिटका घरहरू ठडिँदै गएका छन् । सक्नेले पक्की पिल्लरवाला घर बनाएका छन् त न्यून वर्गका नागरिकले खर र ढुंगाको छानो हटाएर जस्तापाले घर छाउन थालेका छन् । यसले पुराना मौलिक घरहरू विस्तारै विस्थापित हुने अवस्थामा पु¥याएको छ ।
म्याग्दीको मालिका गाउँपालिका ६ दिच्याम,उपल्लो दुखु ,बेनी नगरपालिका २ बगरफाँट, रघुगंगा गाउँपालिका ६ पाखापानी लगाएतका विभिन्न बस्तीमा पाँच वर्ष अगाडीसम्म गाउँका अधिकांश घरहरू ढुंगा र केही खरले छाइएका थिए । तर, अहिले ती बस्तीहरूमा पुग्यो भने सिमेन्टेड पक्की घर र विभिन्न रंगका जस्तापाताहरूले छाएर घरहरू रंगीचंगी देखिन्छन् । कमेरो र रातोमाटोले पोतिएका घरहरू कम पाइन्छ ।
गाउँमा सडक आएपछि गाउँलेहरूले सहर बजारियाले जस्तो सिकेर परम्परागत घरहरूलाई भत्काएर नयँ स्वरूपमा बनाउन थालेको दिच्यामका टेकबहादुर पुनले बताउनुभयो । पुनले भन्नुभयो “डेढ दशक अगाडीसम्म गाउँमा धेरै जसो घरहरू ढुंगा र खरले छाएका थिए, गाडीहरू आउने बाटो पनि थिएन, अहिले ती सबै घरहरु लोप भैसके ।”
बेनी नगरपालिका ४ सिंगामा पनि करिब एक दशक अगाडिसम्म ढुंगेहरू टन्नै थिए । तर अहिले ढुंगाका घरहरूले भएका ठाउँहरूमा ठूलाठूला कंक्रिटका घरहरू ठडिएका छन् । सडक सिंगामा नपुग्दा धेरैको घर ढुंगालेनै छाएको भए पनि अहिले धेरैजसोले पक्की भवनहरू बनाउन थालेको स्थानीय केशव पौडेलले बताउनुभयो ।
उहाँले गाउँमा सडक आएपछि धेरै मानिसहरूले बजारबाट सहज रूपमा घर निर्माण गर्ने सामानहरू ल्याउन सक्ने भएपछि ठूलाठूला भवनहरू बनाउन थालेको बताउनुभयो । पौडेलले यहाँका धेरैजसो मानिसहरू विदेश भएको हुँदा उनीहरूले गाउँमा परम्परागत घर र ढुंगाको घर विस्थापित गरी पक्की घरहरू बनाउन थालेको जानकारी दिनुभयो ।
विदेशमा कमाएको पैसा म्याग्दीमा धेरैजसो अनुत्पादक क्षेत्रमा नै खर्च हुने गरेको वैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुको तथ्यांक छ । घर,घडेरी र मोजमस्तीमा नै धेरैजसो पैसा खर्च हुनेगरेको पाइएको छ । यहाँका मान्छेहरू सबै विदेशमा छन्, विदेशमा कमाउने यहाँ ठूला–ठूला घर बनाउने गरेका छन्, पहिलेको तुलनामा अहिले गाउँ निकै फरक भएको छ, दिनदिनै सिमेन्टका घरहरू ठडिरहेका छन्, एक÷दुई वर्षमा यहाँ ढुंगाका घरहरू पनि देख्न नपाइने स्थानीय वासिन्दाहरुको अनुमान रहेको छ ।
सडक सञ्जालले यो ठाउँ जोडिएपछि पुराना घरहरू विस्थापित भएको स्थानीयहरूको भनाइ छ ।सहरी तथा भवन निर्माण आयोजना कार्यालय म्याग्दीका अनुसार मानिसहरू सजक र सचेत हुँदै गएको हुँदा नयाँ–नयाँ प्रविधि प्रयोग गरेर घर तथा भवनहरू निर्माण गर्न थालेका छन् । परम्परागत घरहरू भूकम्पीय दृष्टिकोणले केही जोखिम हुने भन्दै नागरिकहरूले सचेतता अपनाएर पक्की भवनहरू बनाउन थालेको बताइएको छ ।
बिक्रीमा विद्यावारिधि ?
युवा जनशक्ति निर्यात गर्ने देश
गल्तीलाई आत्मसात गर्ने कि अझै
योगचौतारी नेपाल स्वस्थ समाज निर्माणमा
हिमालय टाइम्स र नियमित लेखनका
प्राकृतिक चिकित्सालय र योग चौतारीबीच