नेपाल भित्रिने सबै कृषि विषादी परीक्षण गर्न माग

ललितपुर । विषादी व्यवसायी संघ नेपालले विषादीहरूको बजारमा उपलब्ध विषादीहरूको नमुना लिई गुणस्तर परीक्षण गर्न र हरेक प्रदेशमा स्थापना गर्ने भनिएको म्याद नाघेका विषादी भण्डारण गृह पनि तत्काल तयार गरी सञ्चालनमा ल्याउन माग गरेको छ । संघको शुक्रबार ललितपुरमा आयोजित १०औँ वार्षिक साधारणसभा तथा चौथो अधिवेशनमा संघतर्फबाट महासचिव रामचन्द्र कार्कीले यस्तो माग गर्नुभएको हो । हाल बजारमा रहेका विषादी नमुना परीक्षणले गुणस्तरहीन विषादी निरुत्साहित हुने उहाँको भनाइ थियो ।

त्यस्तै, हाल विषादी खुद्रा बिक्रेता अनुमतिपत्रको नवीकरणमा देखिएका समस्या सरलीकृत गर्न राजस्व कोड थप्न र प्रदेशका कानुनहरू यथाशीघ्र तयार गरी कृषि विकास कार्यालयमार्फत् खुद्रा बिक्रेतालाई तालिम दिन पनि संघले माग गरेको छ ।

छिमेकी मुलुकहरूमा भएको व्यापक कृषि अनुदानका कारण सस्तोमा वस्तुहरू उत्पादन भइरहेको र नेपालमा भने अनुदान उचित ठाउँमा प्रयोग नहुँदा र कच्चा वस्तुको मूल्यमा दिनानुदिन वृद्धिले उत्पादन लागत बढ्दै गएका कारण किसानहरूले उत्पादन गरेका वस्तु महँगो भई बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न नसकिरहेको संघले जनाएको छ । यस्तो अवस्था अन्त्यका लागि जीवनाशक विषादीमा लगाइएको मूल्य अभिवृद्धि कर(भ्याट) छुट दिनुपर्ने संघको माग रहेको छ ।

त्यसैगरी प्रतिबन्धित विषादी प्रतिबन्ध लगाउनुअघि सरोकारवाला संघसंस्था तथा व्यवसायीसँग विकल्पबारेमा व्यापक छलफल गरी विकल्प खोजी गरिनुपर्ने, हाल किसान तथा अन्य गैरसरकारी संस्थाले गरिरहेको विषादी दुुरूपयोग न्यूनीकरण गर्न तीनवटै तहका सरकारबीच समन्वय गरी स्थानीय तहमा रहेका कृषि प्राविधिकहरूलाई किसानको खेतबारीमा पठाई किसानलाई प्राविधिक सहयोग प्रदान गरिनुपर्ने माग गरिएको छ ।

नेपाल सरकार मातहतमा रहेका विषयगत दक्ष जनशक्ति पनि किसानको खेतबारीमा परिचालन नभई गुगलमा खोज गरी राम्रो प्रतिवेदन तयार गर्नतिर लागेकाले किसानले पाउनुपर्ने प्राविधिक ज्ञान शून्य रहेको भन्दै किसानको खेतबारीमा विषयगत दक्ष प्राविधिक उपस्थितिको व्यवस्था गरिनुपर्ने पनि संघले सरकारसँग माग गरेको छ । संघका अध्यक्ष छोटेलाल प्रसादको सभापतित्वमा भएको कार्यक्रममा प्लान्ट क्वारेन्टाइन तथा विषादी व्यवस्थापन केन्द्र प्रमुख भोजराज सापकोटा, विषादी व्यवस्थापन केन्द्रका वरिष्ठ बाली संरक्षण अधिकृत डा. देवराज अधिकारी, वरिष्ठ बाली संरक्षण अधिकृत प्रकाश घिमिरे, कृषि विकास कार्यालय ललितपुर प्रमुख तेजप्रसाद दवाडी, नेपाल पशुपक्षी औषधि व्यवसायी संघका रितेश रिमाल, मलखाद व्यवसायी संघका अध्यक्ष ईश्वर डल्लाकोटी, बीउ तथा विषादी व्यवसायी संघका पूर्वअध्यक्ष दुर्गाप्रसाद दाहाललगायतको उपस्थिति रहेको थियो । संघमा १५ सय विषादी व्यवसायी आबद्ध रहे पनि तीन सय २० जना व्यवसायीमात्रै सक्रिय रहेको बताइएको छ ।

जथाभावी प्रयोगले स्वास्थ्य जोखिम बढ्दो
जथाभावीरूपमा विषादी प्रयोगले स्वास्थ्य जोखिम बढ्दै गएको छ । महालेखा परीक्षक कार्यालयको ६१औँ वार्षिक प्रतिवेदन २०८१ ले नेपालमा पाँच वर्षमा विषादी आयात र पञ्जीकरण बढेको देखाएको छ । पछिल्लो पाँच वर्षमा विषादी पञ्जीकरण संख्या ८६.८३ र आयातको परिमाण ४६.३ प्रतिशतले बढेको हो । आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा आठ लाख नौ हजार ९३ केजी विषादी आयात भएको थियो भने २०७६÷७७ मा छ लाख ८१ हजार छ सय २७ केजी विषादी आयात भएको थियो ।

आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा सात लाख ८३ हजार तीन सय ४३ केजी विषादी आयात भएको थियो भने २०७८/७९ मा ११ लाख ३५ हजार पाँच सय चार केजी विषादी आयात भएको थियो । आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा ११ लाख ८३ हजार सात सय ४१ केजी विषादी आयात भएको थियो । विषादी प्रयोगले बालीनालीका रोगकिरा नियन्त्रण हुने भए पनि त्यस्तो कृषि उपज प्रयोगले मानव स्वास्थ्यमा हानि पुर्‍याउने गरेको छ । क्यान्सर रोगका कारण प्रत्येक दिन ४० जना नेपालीको मृत्यु हुने गरेको छ । जसमध्ये दैनिक १२ देखि १४ जनालाई खानपानकै कारण क्यान्सर हुने गरेको बताइन्छ ।