कालीगण्डकी र शालिग्रामको महिमा बुझाउन रथयात्रा र धार्मिक महोत्सव

गलेश्वर (म्याग्दी) । विश्वको एकमात्र नदी कालीगण्डकीमा पाइने शालिग्रामको महत्व बुझाउन र संरक्षणको लागि सरोकारवाला निकायलाई दवाव दिने उद्धेश्यले यही चैत १८ गते नवलपरासीको त्रिवेणीस्थित श्री गजेन्द्रमोक्ष धामबाट सुरु भएको रथयात्रा बिहीबार (आज) म्याग्दी हुँदै मुस्ताङ प्रवेश गरेको छ ।

आयोजक र भक्तजन गरी तीनसय भन्दा बढी व्यक्तिहरु सहभागि उक्त रथयात्रा नवलपरासीको त्रिवेणीस्थित श्री गजेन्द्रमोक्ष दिव्यधामबाट सुरु भई बिहीबार म्याग्दीको सदरमुकाम बेनीबाट मुस्ताङको मुक्तिनाथतर्फ तर्फ प्रस्थान गरेको हो ।

२२ गते शुक्रवार मुस्ताङ स्थित पवित्र धार्मिक स्थल मुक्तिनाथमा पुगेर २३ गते पूर्वाङ्ग गरी २४ गतेदेखि ६ महिने मुक्तिनाथ धार्मिक महोत्सवको आयोजना हुने मुक्तिनाथ पीठाधीश्वर स्वामी कमलनयनाचार्यले बताउनुभयो ।

हिन्दू र बौद्ध धर्मावलम्वीहरुको प्रशिद्ध धार्मिक स्थल मुक्तिनाथमा कालीगण्डकी र शालीग्रामको महत्व,प्रचारप्रसार र संरक्षणका लागि यही चैत २४ गते श्रीरामनवमीका दिनदेखि २०८२ सालको विजयादशमीका दिनसम्म ६ महिने श्री मुक्तिनाथ धार्मिक महोत्सव आयोजना गरिएको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।

मुक्तिनाथ पीठाधीश्वर स्वामी कमलनयनाचार्य (मुक्तिनाथ बाबा)को सत्सङ्कल्पमा आयोजना हुने उक्त महोत्सवमा वेद, उपनिषद्,रामायण,महाभारत,पुराण,गीता,विष्णुसहस्रनाम लगाएतका शास्त्रहरुको पाठपारायण,भगवद् आराधना सहित विशेष अनुष्ठान हुने जनाइएको छ ।

विश्वभरका हिन्दू धर्मावलम्बीहरूमार्फत सरोकारवाला निकायलाई प्राकृतिक र मानवीय अतिक्रमणका कारण लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेको शालिग्रामको संरक्षणका लागि दबाब दिने उद्देश्यले श्रीगजेन्द्र मोक्षनारायण–मुक्तिनाथ रथयात्राको समापनसँगै धार्मिक महोत्व आयोजना गरिएको सर्वशिद्धिधाम पञ्चकोटका अध्यक्ष जगन्नाथ आचार्यले जानकारी दिनुभयो ।

“धार्मिक महोत्सवमा नेपालका साथै भारत र तेस्रो मुलुकबाट करिब पाँच लाख धार्मिक पर्यटकहरू आउने अपेक्षा गरिएको छ”, आचार्यले भन्नुभयो ।

मुस्ताङको मुक्तिनाथ क्षेत्रमा कालीगण्डकी नदीमा मात्र पाइने कालो रङको बाटुलो, चिल्लो शालिग्राम शिलाका बारेमा छुट्टै प्रवचनको समेत तयारी भएको छ । स्वामी कमलनयनाचार्यले शालिग्रामको चोरी निकासीसँगै विकास निर्माणका गतिविधिको चपेटामा परेको बताउँदै समयमै ध्यान नदिए लोप हुने बताउनुभयो । मुस्ताङमा पर्ने दामोदरकुण्ड कालीगण्डकी नदीको उद्गमस्थल भएकाले मुक्तिनाथ क्षेत्रमै लामो महोत्सवको आयोजना गरिएको बताउनुभयो ।

‘‘पाठपूजा, हवनजस्ता धार्मिक कार्यमा प्रयोग हुने शालग्राम अहिले मनपरी प्रयोग गर्ने गरिएको छ’’, कमलनयनाचार्यले भन्नुभयो । कमलनयनाचार्यकै अगुवाइमा शालिग्राम संरक्षणसँगै पर्यटन प्रवद्र्धनको उद्देश्यले बागलुङ नगरपालिका–४ कुँडुलेस्थित श्रीरङ्गवेङ्कटेश मुक्तिनारायण मन्दिर परिसरमा भूमिगत ‘स्वामी श्रीधराचार्य शालिग्राम सङ्ग्रहालय’ पर्यटकको आर्कषण मानिन्छ । वैष्णव तथा अन्य सनातनीहरूले विष्णुको अवतारको रूपमा पुज्ने गर्दछन् । मुक्तिनाथ, कागबेनी क्षेत्रमा घुम्न जानेले चोरी गर्ने, शालिग्राम फोडेर स्वरूप परिवर्तन गर्ने, अवैध रूपमा नदीबाट बालुवा गिटी उत्खनन गर्ने जस्ता गतिविधिले अहिले लोप हुने जोखिममा छ ।

कालीगण्डकी नदी क्षेत्रका पुलस्त्य र कालाञ्जर क्षेत्र प्राचिन कालदेखि नै ऋषिमुनि र तत्वज्ञानीहरुको क्षेत्र भएको र यी क्षेत्रका धार्मिक तथा आध्यात्मिक स्थलहरुको पहिचान गरी प्रचारप्रसार गर्न सक्ने हो भने प्रशस्तै पर्यटकीय संभावनाहरु रहेको उहाँले बताउनुभयो । कार्यक्रममा स्वामी कमलनयनाचार्यले कालीगण्डकी नदीको अस्तित्व नै खतरामा पर्ने गरी निर्माण भइरहेका जलविद्युत आयोजनाहरु आवश्यक नरहेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो “संसारभरीका मन्दिरमा पूजा हुने शालिग्राम पाइने कालीगण्डकी नदीमा किन बनाउने हाइड्रो पावर ? कालीगण्डकीको महत्वलाई उजागर गर्न सक्ने हो भने प्रशस्त आर्थिक उपार्जन गर्न सकिन्छ । कालीगण्डकीको पानी थुनेर जलविद्युत आयोजना आवश्यक छैन ।” उहाँले कालीगण्डकी नदीबाट गिटी,वालुवा लगाएतका नदीजन्य श्रोतहरु निकाल्न पनि प्रतिवन्ध लगाउनुपर्ने बताउनुभयो ।