म्याग्दी । म्याग्दीमा टिमुर खेती व्यावसायिक बन्दै गएको छ । खेतबारीका कान्ला र बाँझो जग्गामा मात्रै होइन खेतीयोग्य जमिनमा समेत अरू खेती छोडेर यहाँका किसानहरूले टिमुर खेती गर्न थालेका छन् । जिल्लाका बेनी नगरपालिकाको वडा नं. ३ भकिम्ली, वडा नं. ९ घतान, तोरीपानी र वडा नं. १० पात्लेखेतलगायत मालिका, मंगला र अन्नपूर्ण गाउँपालिकामा व्यावसायिकरूपमा टिमुर खेती गरिएको डिभिजन वन कार्यालय म्याग्दीले जनाएको छ ।
अन्य अन्नबाली छाडेर खेतबारी, निजी तथा सामुदायिक वनमा समेत टिमुर खेती गरिएको छ । एक दशकअघिसम्म त्यत्तिकै खेर गइरहेको टिमुरको पछिल्लो समय स्वदेश तथा विदेशबाट अत्यधिक माग हुन थालेपछि यहाँका कृषकहरू टिमुर खेतीमा आकर्षित भएका वन डिभिजन कार्यालय म्याग्दीका सहायक वन अधिकृत चन्द्रमणि सापकोटाले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार म्याग्दीका किसानहरूले एकल तथा सामूहिकरूपमा हरेक वर्ष टिमुर खेती विस्तार गरिरहेका छन् ।
सहायक वन अधिकृत एवं टिमुरविज्ञ सापकोटाका अनुसार बेनी नगरपालिका, मंगला, मालिका, धौलागिरि गाउँपालिकामा टिमुर खेती विस्तार भएको छ । टिमुर कृषकलाई उपयोगी हुने पुस्तकसमेत बजारमा ल्याउनुभएका सापकोटाले जिल्लामा वार्षिक करिब तीन हजार केजी टिमुर उत्पादनको सम्भावना रहेको बताउनुभयो । आधुनिक औजारको प्रयोगले उत्पादन बढ्नुका साथै समय पनि व्यवस्थापन भएको उहाँको भनाइ छ ।
डिभिजन वन कार्यालयका अनुसार म्याग्दीमा २० वटा समूह गठन गरी टिमुर खेती विस्तार भइरहेको छ । सामुदायिक वनमा रहेको टिमुर आर्थिक अवस्था कमजोर भएका र एकल महिलाले संकलन गरेर बिक्री गर्ने गरेका छन् । करिब एक सय ५० घरधुरीले टिमुर खेती गरेको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
जिल्लामा सबैभन्दा धेरै टिमुर उत्पादन हुने गाउँका रूपमा चिनिएको तोरीपानीका कृषकहरू यतिबेला टिमुर टिपेर सुकाउन व्यस्त छन् । असोज र कात्तिक महिनामा टिमुरको फल टिप्ने गरिन्छ । म्याग्दीका गाउँमा फलेको टिमुर स्वादिलो हुने भएकाले पनि व्यापारी मूल्यमा बार्गेनिङ गर्न गाउँमै पुग्ने गरेका बेनी नगरपालिका–३ मुसुङका अगुवा कृषक लालबहादुर घर्तीले बताउनुभयो ।
कृषक घर्तीका अनुसार गाउँबाट नै टिमुर प्रतिकिलो एक हजार ६ सयदेखि दुई हजारसम्ममा बिक्री हुने गरेको छ । उहाँले नर्सरी स्थापना गरेर टिमुरका बिरुवाहरू उमारी बिक्रीसमेत गर्दै आउनुभएको छ । डिभिजन वन कार्यालय, म्याग्दी, उद्योग वाणिज्य संघलगायतका संघसंस्थाको पहलमा प्राविधिक तालिम लिएर स्थापना गरिएको नर्सरीबाट २५ रुपैयाँमा प्रतिबिरूवा बिक्री हुने गरेको उहाँले बताउनुभयो ।
टिमुर खेतीलाई प्रोत्साहन गर्न म्याग्दी उद्योग वाणिज्य संघले समेत विभिन्न किसिमका औजारसहित तालिमसमेत सहयोग गर्ने गरेको छ । संघले एक गाउँ एक उत्पादनअन्तर्गत तोरीपानीसहित विभिन्न गाउँमा १९ हजार पाँच सय बिरुवासहित प्राविधिक सहयोग गरेको म्याग्दी उद्योग वाणिज्य संघले जनाएको छ । म्याग्दीको तोरीपानी गाउँबाट वार्षिक ६ हजारको हाराहारीमा बिरूवासमेत जिल्लाबाहिर बिक्री हुने गरेको छ । एक कृषकले ६ केजीदेखि माथि टिमुर उत्पादन गर्दै आइरहेका छन् ।
यसैबीच जिल्लामा पहिलोपटक कृषकले टिमुरको प्रशोधन गर्ने औजारसमेत ल्याएका छन् । तोरीपानीका निलपहरा सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहले टिमुर सुकाउने, प्रशोधन गर्ने, तौलने, मसला बनाउने औजारको प्रयोग गर्न वन कार्यालयको १० लाख अनुदानमा औजार खरिद गरेको छ । प्रशोधन औजारको प्रयोगसँगै गाउँमै मसला बनाई बजारमा बिक्री गर्न, मिसावट रोक्न, गाउँकै ब्राण्डलाई स्थापित गर्न, धेरै मूल्य पार्न सहज भएको कृषक समूहले बताएको छ । म्याग्दीमा वार्षिक पाँच हजार किलो टिमुरको माग भए पनि वार्षिक तीन हजार किलोमात्र उत्पादन हुने अनुमान गरिएको छ । यहाँको टिमुर विदेशमा समेत निर्यात हुने गरेको छ ।
बिक्रीमा विद्यावारिधि ?
युवा जनशक्ति निर्यात गर्ने देश
गल्तीलाई आत्मसात गर्ने कि अझै
योगचौतारी नेपाल स्वस्थ समाज निर्माणमा
हिमालय टाइम्स र नियमित लेखनका
प्राकृतिक चिकित्सालय र योग चौतारीबीच