राष्ट्रिय सभाध्यक्ष निर्वाचन : आज मनोनयन दर्ता, मंगलबार मतदान हुने

काठमाडौं । राष्ट्रियसभा अध्यक्षको निर्वाचनअन्तर्गत आज (सोमबार) उम्मेदवारको मनोनयन दर्ता हुँदै छ । आज अध्यक्षका उम्मेदवारले मनोनयन दर्ता गर्ने कार्यक्रम रहेको संसद् सचिवालयले जनाएको छ । सचिवालयका अनुसार बिहान ११ बजेदेखि १ बजेसम्म उम्मेदवारी दर्ताको समय निर्धारण गरिएको छ । साढे १ बजे उम्मेदवारको नामावली प्रकाशित गरिनेछ । राष्ट्रियसभा अध्यक्षको निर्वाचन फागुन २९ गते हुँदै छ । आइतबार बसेको राष्ट्रियसभा बैठकमा उपाध्यक्ष उर्मिला अर्यालले अध्यक्ष पदको निर्वाचन मिति फागुन २९ गतेलाई तोक्नुभएको हो । मंगलबार बिहान ११ः९ बजे बस्ने बैठकमा अध्यक्ष चयन प्रक्रिया अघि बढाइने संसद् सचिवालयले जनाएको छ । राष्ट्रियसभा अध्यक्ष गणेशप्रसाद तिमिल्सिनाको कार्यकाल सकिएपछि अध्यक्षको निर्वाचन हुन लागेको हो । यसअघि प्रमुख प्रतिपक्ष दल कांग्रेसले गरेको राष्ट्रियसभा अध्यक्षको निर्वाचन सार्न प्रस्ताव गरेको थियो । तर, कांग्रेसको प्रस्ताव अस्वीकृत भयो ।

सिटौला ‘ब्याक’, युवराज शर्मालाई उम्मेदवार बनाउने कांग्रेसको निर्णय
कांग्रेसले युवराज शर्मालाई राष्ट्रियसभा अध्यक्षको उम्मेदवार बनाउने निर्णय गरेको छ । सभापति शेरबहादुर देउवाको निवास बूढानीलकण्ठमा आइतबार बसेको पार्टी संसदीय दलको बैठकले शर्मालाई उम्मेदवार बनाउने निर्णय जानकारी दिनुभयो । यसअघि नेता कृष्णप्रसाद सिटौलालाई राष्ट्रिय सभाको अध्यक्ष बनाउने प्रस्तावसहित कांग्रेसले राष्ट्रियसभा सदस्य बनाएको थियो । तर, तत्कालीन गठबन्धन टुटेपछि कांग्रेसले राष्ट्रियसभा अध्यक्षको उम्मेदवारमा शर्मालाई अघि सारेको हो । ७४ वर्षीय शर्मा बाँकेका २०४५ सालमै पार्टीको बाँके सभापति भएर काम गर्नुभएका उहाँ २०२८ सालमा देउवा नेविसंघको सभापति हुँदा उपाध्यक्ष हुनुहुन्थ्यो । २०७८ सालमा राष्ट्रिय सभाको सदस्य निर्वाचित हुनुभएको थियो ।

नारायण दाहाललाई उम्मेदवार बनाउने माओवादीको निर्णय
सत्तारूढ नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले नारायण दाहाललाई राष्ट्रियसभा अध्यक्षको उम्मेदवार बनाउने निर्णय गरेको छ । आइतबार बालुवाटारमा बसेको माओवादी पदाधिकारी बैठकले दाहाललाई उम्मेदवार बनाउने निर्णय गरेको हो । उहाँ प्रधानमन्त्री तथा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’का भाइ नाता पर्ने व्यक्ति हुनुहुन्छ । उहाँ राष्ट्रिपतिद्वारा मनोनीत राष्ट्रियसभा सदस्य हो । रामनारायण बिडारीको अवधि सकिएपछि रिक्त रहेको पदमा उहाँ मनोनीत हुनुभएको थियो । राष्ट्रिय सभामा उहाँको अवधि चार वर्ष बाँकी छ । २०६४ मा चितवन क्षेत्र नम्बर ३ बाट निर्वाचित दाहाल २०७० मा सोही क्षेत्रबाट पराजित हुनुभएको थियो । नेकपा एकता कालमा उहाँ पार्टीको बागमती प्रदेश कमिटी अध्यक्ष हुनुहुन्थ्यो । माओवादीभित्र प्रचण्डबाट बढी अवसर पाउने नेतामा उहाँ पर्नुहुन्छ । अध्यक्ष प्रचण्डको नजिक भएकै कारण पटक-पटक अवसर पाइरहेको भन्दै पार्टीभित्र आलोचनासमेत हुने गरेको छ । माओवादीबाट राष्ट्रियसभा उपाध्यक्ष उर्मिला अर्याल र नेता झक्कुप्रसाद सुवेदीसमेत अध्यक्षका दाबेदार हुनुहुन्थ्यो ।

नयाँ गठबन्धन बलियो, यस्तो छ अंकगणित
नयाँ गठबन्धनमा राष्ट्रियसभा अध्यक्ष माओवादीले पाउने सहमति भएको छ । वर्तमान सत्ता गठबन्धन दलले राष्ट्रियसभा अध्यक्षमा माओवादी र उपाध्यक्षमा एमाले उम्मेदवार उठाउने सहमति गरेका छन् । यसअघि तत्कालीन गठबन्धनमा राष्ट्रियसभा अध्यक्ष कांग्रेसलाई दिने अघोषित सहमति थियो । पूर्व-सहमतिअनुसार नै कांग्रेस नेता कृष्णप्रसाद सिटौला राष्ट्रिय सभामा आउन इच्छुक हुनुभएको थियो । तर, गत सोमबार एकाएक गठबन्धनमा फेरबदल भएसँगै अब सिटौलाको अध्यक्ष बन्ने सम्भावना टरेको छ । उहाँ पार्टीबाट राष्ट्रियसभा संसदीय दलका नेता बन्नुभएको छ ।

गत माघ ११ गते राष्ट्रिय सभाको १९ पदका लागि भएको निर्वाचनमा सिटौला कोशी प्रदेशबाट निर्वाचित हुँदा गठबन्धनबाटै उम्मेदवार बन्नुभएकी माओवादी नेतृ चम्पादेवी कार्की भने पराजित हुनुभएको थियो । त्यस घटनादेखि नै बिच्किएको माओवादीले अर्थमन्त्री, कांग्रेस महासमितिमा उठेका सवाल र कोशी प्रदेशको मुख्यमन्त्री नियुक्ति प्रकरणलाई मुख्य कारण मानेर गठबन्धन परिवर्तन गर्नुपरेको बताउँदै आएको छ ।

राष्ट्रिय सभाको विद्यमान समीकरण र नयाँ गठबन्धन बीचको समझदारी तलमाथि नभएमा माओवादीले अघि सार्ने उम्मेदवार नै अध्यक्ष बन्ने करिब निश्चित छ । राष्ट्रिय सभामा उपाध्यक्ष र एक मनोनीतसहित माओवादीका १८ सांसद छन् । एमालेको १०, एकीकृत समाजवादीको आठ र जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) को तीनजना गरी गठबन्धनको पक्षमा ३९ सांसद छन् । जसमा उपाध्यक्षले बैठकको अध्यक्षता गर्ने भएकाले ३८ जनाले मात्रै मत दिन पाउँछन् । मनोनीत मध्येका अर्का सांसद वामदेव गौतम पनि गठबन्धनकै पक्षमा खुल्ने संकेत गरिसक्नु भएको छ । विपक्षी गठबन्धनमा कांग्रेसको १६, लोकतान्त्रिक समाजवादीको एक, जनमोर्चाको एक गरी जम्मा १८ मत छ ।