काठमाडौं । नेपाल र चीनबीच दुई महत्वपूर्ण सम्झौतामा हस्ताक्षर भएको छ । नेपालले आयोजना गर्न लागेको लगानी सम्मेलनको पूर्वसन्ध्यामा दुई देशबीच दुई महत्वपूर्ण विषयमा सम्झौता भएको हो । नेपालले यही वैशाख १६ र १७ गते काठमाडौंमा तेस्रो लगानी सम्मेलन गर्दै छ । अर्थ मन्त्रालयमा बिहीबार आयोजित एक समारोहमा दुई सम्झौतामा हस्ताक्षर भएको हो । हस्ताक्षर समारोहमा अर्थमन्त्री वर्षमान पुन पनि उपस्थिति हुनुहुन्थ्यो । नेपालका तर्फबाट अर्थ मन्त्रालयका सचिव मधुकुमार मरासिनी र स्वास्थ्य मन्त्रालयका सचिव डा. रोशन पोखरेल तथा चीनका तर्फबाट चिनियाँ अन्तर्राष्ट्रिय विकास सहयोग संस्था (चाइना इन्टरनेसनल डेभलपमेन्ट को-अपरेसन एजेन्सी)का प्रमुख लियु झाओ हुईले हस्ताक्षर गर्नुभयो । चाइना इन्टरनेसनल डेभलपमेन्ट को-अपरेसन एजेन्सीले चीनको वैदेशिक सहायताको रणनीति मापदण्ड बनाउने, सोसम्बन्धी नीति र योजना बनाउने तथा वैदेशिक सहायतासम्बन्धी सुधारका एजेण्डामा काम गर्दै आएको छ ।
अर्थ मन्त्रालयसँग विश्वव्यापी विकास प्रयासका लागि मानव संशाधन विकास सहयोगसम्बन्धी र स्वास्थ्य मन्त्रालयसँग बोनम्यारो प्रत्यारोपणसम्बन्धी सम्झौता भएको हो । सम्झौताअनुसार चीनले बिपी कोइराला मेमोरियल क्यान्सर अस्पतालमा बोनम्यारो प्रत्यारोपण सेवा सञ्चालनका लागि सहयोग गर्नेछ । त्यसका लागि संरचना निर्माणदेखि चिकित्सकलाई सैद्धान्तिक र प्राविधिक तालिम सम्मका लागि चीनले आर्थिक सहायता उपलब्ध गराउने छ । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले गत असोजमा गर्नुभएको चीन भ्रमणका क्रममा चिनियाँ पक्षले नेपालमा बोनम्यारो प्रत्यारोपण सेवा सुरु गर्न सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको थियो । यस्तै, अर्थ मन्त्रालयसँग विश्वव्यापी विकास प्रयासका लागि मानव संशोधन विकास सहयोगसम्बन्धी समझदारी पत्रमा समेत हस्ताक्षर भएको छ ।
वैदेशिक लगानी गर्ने मुलुकमा चीन अग्रस्थानमा : अर्थमन्त्री पुन
अर्थमन्त्री वर्षमान पुनले नेपालको विकासमा निरन्तर सहयोग गर्दै आएकामा चीनलाई धन्यवाद दिनुभयो । नेपाल र चीनबीच गहिरो, विविधतापूर्ण र निरन्तर दिगो सम्बन्ध रहेको उहाँले स्मरण गर्नुभयो । मन्त्री पुनले एक-अर्काका आकांक्षा एवं संवेदनशीलतालाई सम्मान गर्दै इमानदारीसाथ आपसी सहयोग र मित्रता अगाडि बढाउँदै आएको उल्लेख गर्नुभयो । राष्ट्रपति सी जिन फिङले पाँच वर्षअघि गरेको नेपाल भ्रमण तथा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले गत असोजमा गरेको चीन भ्रमणले द्विपक्षीय सम्बन्धलाई उचाइमा पुर्याएको उहाँले बताउनुभयो । ती दुवै उच्चस्तरीय भ्रमणमा भएका द्विपक्षीय सम्झौतामध्ये कार्यान्वयन हुन बाँकी भएकाहरूको कार्यान्वयनमा उहाँले जोड दिनुभयो । चीनले पछिल्लो समय हासिल गरेको विकास लोभलाग्दो र प्रशंसनीय रहेको र नेपालमा पनि विकासको सोही गति समाउन चाहेको उहाँको भनाइ थियो । विश्वमै वैदेशिक लगानी गर्ने मुलुकमा चीन अग्रस्थानमा रहेको र नेपालमा पनि लगानी आउन थालेको भन्दै उहाँले आगामी दिनमा सहायता र लगानी बढाउन आग्रह गर्नुभयो ।
सहमतिका प्रत्येक विषय पालना गर्दै जान्छौँ : हुई
चिनियाँ प्रतिनिधि मण्डलको नेतृत्व गर्नुभएका लियु झाओ हुईले नेपाल चीनको असल मित्र रहेको बताउनुभयो । नेपालको विकासमा चीन सधैँ साथ रहेको उहाँले बताउनुभयो । राष्ट्रपति सी को नेपाल भ्रमण र प्रधानमन्त्री प्रचण्डको चीन भ्रमणका क्रममा भएका सहमतिका प्रत्येक विषय एक-एक गर्दै पालना गर्दै जाने प्रतिबद्धता उहाँले जनाउनुभयो । आफूहरू तेस्रो अन्तर्राष्ट्रिय लगानी सम्मेलनको सिलसिलामा नेपाल आएको प्रसंग उल्लेख गर्दै नेपालमा चिनियाँ लगानी आउने उहाँले बताउनुभयो ।
चिनियाँ एजेन्सीका अध्यक्षसँग प्रधानमन्त्रीको भेटवार्ता
प्रधानमन्त्री ‘प्रचण्ड’सँग चाइना इन्टरनेसनल डेभलपमेन्ट कोअपरेसन एजेन्सी (सिआइडिसिए)का अध्यक्ष लु झाउ हुईले शिष्टाचार भेटवार्ता गर्नुभएको छ । प्रधानमन्त्रीनिवास बालुवाटारमा शुक्रबार भएको भेटमा उहाँहरूबीच नेपालको आर्थिक विकासका साथै आसन्न लगानी सम्मेलनका विषयमा छलफल भएको प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जनाएको छ । सचिवालयका अनुसार भेटमा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले पछिल्लो समय नेपाल-चीनबीच भएका उच्चस्तरीय भ्रमणबाट दुई देशबीच रही आएको सम्बन्धले थप उचाइ लिँदै गएको र द्विपक्षीय सम्झौताहरूको कार्यान्वयनमा गति पैदा भएको बताउनुभएको थियो । ‘नेपाल र चीन बीचका थप नाकाहरू सञ्चालनमा आएका छन्, यसले सीमा क्षेत्रका जनतालाई राहत पुगेको छ,’ भेटमा प्रधानमन्त्रीले भन्नुभयो, ‘नेपालमा हुन लागेको लगानी सम्मेलनमा पनि चिनियाँ लगानीकर्ताले चासो राखेको पाएको छु ।’ जवाफमा अध्यक्ष झाउहुईले चिनियाँ लगानीकर्ताले नेपालको विद्युत् प्रशारण लाइन निर्माण र टोखा–छहरे सुरुङ मार्गको सम्भाव्यता अध्ययनलगायत क्षेत्रमा लगानी गर्न चाहेको बताउनुभयो । भेटमा प्रधानमन्त्रीका परराष्ट्र सल्लाहकार डा. सापकोटा, चीनका लागि नेपाली राजदूत विष्णुपुकार श्रेष्ठ, परराष्ट्र मन्त्रालयका अधिकारी एवं नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत छेनसङलगायत अधिकारीहरू उपस्थित हुनुहुन्थ्यो ।
लगानीका लागि नेपाल उपयुक्त गन्तव्य : प्रधानमन्त्री
प्रधानमन्त्री प्रचण्डले लगानीका लागि नेपाल उपयुक्त गन्तव्य भएको बताउनुभएको छ । एसियाली विकास बैंक (एडिबी)का उपाध्यक्ष इङमिङ याङसँगको शिष्टाचार भेटमा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले भौतिक पूर्वाधार निर्माणमा एडिबीको महत्वपूर्ण लगानी रहेको बताउनुभयो । प्रधानमन्त्रीनिवास बालुवाटारमा बिहीबार उहाँहरूबीच भेटवार्ता भएको हो । भेटमा नेपालको आर्थिक विकासका साथै आसन्न लगानी सम्मेलनका विषयमा छलफल भएको प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जनाएको छ । उहाँले नेपालमा हुन गइरहेको लगानी सम्मेलनमा नेपालले प्रभावकारी एवं लगानीयोग्य आयोजनाहरू प्रस्ताव गर्ने जानकारी पनि दिनुभयो । ‘सरकारले कानुनी एवं नीतिगत सुधार गरी लगानीका लागि उपयुक्त वातावरण सिर्जना गरेको छ’, प्रधानमन्त्रीले भन्नुभयो, ‘यो नेपालमा लगानीको उपयुक्त अवसर हो ।’ भेटमा एडिबीका उपाध्यक्ष याङले नेपालको रणनीतिक आयोजनामा लगानी गर्न एडिबी तयार रहेको उल्लेख गर्दै आगामी दिनमा नेपालमा थप लगानी गर्नेगरी बैंकले रणनीति तय गर्ने बताउनुभयो ।
सुधारको काम नसकी हतारमा सम्मेलन : डा.खतिवडा
पूर्वअर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले हतारमा तेस्रो लगानी सम्मेलन गर्न लागिएको बताउनुभएको छ । कानुन बनाउने समय राखेर असोजमा लगानी सम्मेलन गर्नुपर्नेमा सुधारको काम नसकी हतारमा सम्मेलन राखिएको उहाँले बताउनुभयो । शुक्रबार काठमाडौंमा आयोजित एक छलफलमा बोल्दै खतिवडाले सरकारले ऐन संशोधन गर्न अध्यादेश ल्याए पनि अन्ततः संसद्बाटै ऐन पारित गर्नुपर्ने भएकोले प्रक्रिया मात्रै भएको बताउनुभयो । ऐनसँग जोडिएका नियमावलीहरू पनि आउन ढिलाइ हुने कारणले पनि कानुनी सुधारले पूर्णता नपाएको उहाँको भनाइ थियो । अध्यादेश बाहेकका धेरै कानुनहरू सुधार गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको खतिवडाले बताउनुभयो । ठूला परियोजना र लगानीको आवश्यकता पूर्ति गर्न वैदेशिक लगानी आवश्यक रहेको उहाँको भनाइ थियो । ‘पूवार्धार नबन्नु नै लगानी ल्याउने बाधक होइन, त्यही पूर्वाधारमा लगानी गर्ने सम्भावना हुन्छ,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘पहिले बत्ती नै छैन कसरी लगानीकर्ता आउँछन् भनिन्थ्यो, पछि ऊर्जा क्षेत्रमा लगानी आयो, बाटो औद्योगिक पार्क लगानीकर्ताको लागि लगानीको सम्भावना पनि हुन् ।’
लगानीको वातावरण बनाउन सम्मेलनले सहयोग पुग्छ : भट्ट
लगानी बोर्डका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुशील भट्टले लगानी सम्मेलन जस्ता कार्यले लगानीको वातावरण बनाउन सहयोग पुग्ने बताउनुभयो । सम्मेलनको तयारी गर्ने क्रममा धेरै कानुनहरूको संशोधन गरिएको, निजी क्षेत्रसँग छलफल गरिएको, लगानीका बाधाका विषयमा बहस गरिएको जस्ता कुराले लगानी सहजीकरणमा सहयोग पुग्ने उहाँले विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । सरकारले आफ्ना चाहनाका परियोजनाहरू सम्मेलनमा सोकेस गरेको बताउँदै लगानीकर्ताको चाहना पनि यी परियोजनामा परे लगानी जुटाउन सहयोग पुग्ने बताउनुभयो । लगानीको वातावरण बनाउन पनि यस्ता किसिमका सम्मेलनहरू आवश्यक हुने उहाँको भनाइ थियो ।
नौ करोड खर्च हुने अनुमान
लगानी सम्मेलनमा नौ करोड खर्च हुने अनुमान गरिएको छ । होटल व्यवस्थापनमा दुई करोड रुपैयाँ, ‘इभेन्ट मेनेजमेन्ट’मा तीन करोड रुपैयाँ खर्च हुने आँकलन गरिएको लगानी बोर्ड नेपालका लेखा अधिकृत सूर्य भुसालले बताउनुभयो । त्यस्तै, भारत, चीनलगायत देशमा गरिएका लगानी सम्मेलन लक्षित कार्यक्रममा करिब २५ लाख रुपैयाँ खर्च भएको छ । सोसहित डायरी, कलम, बैठक भत्ता लगायतमा करिब एक करोड खर्च हुने पनि लेखा अधिकृत भुसालले जानकारी दिनुभयो । यसअघि भएको पहिलो लगानी सम्मेलनमा एक करोड र दोस्रो सम्मेलनमा तीन करोड रुपैयाँ खर्च भएको बोर्ड जनाएको छ । त्यस्तै, तेस्रो लगानी सम्मेलनका १५ सय प्रतिनिधिका लागि बोर्डले व्यवस्थापन प्रक्रिया सुरु गरेको छ । सम्मेलनमा सहभागी हुन दुई हजार बढी व्यक्ति एवं कम्पनी तथा सरकारी निकायलाई निम्ता पठाए पनि १५ सय मात्रै सहभागी हुने आँकलन गरिएको बोर्डका प्रवक्ता प्रद्युम्नप्रसाद उपाध्यायले बताउनुभयो । १५ सय प्रतिनिधिहरूमा स्वदेशी तथा विदेशी सबै पर्नेछन् । साथै लगानीकर्ता मात्र नभई सरकारी कार्यालयका प्रतिनिधि, बैंकरहरू पनि सहभागी हुँदै छन् । सम्मेलनमा ५० देशबाट प्रतिनिधित्व हुने बोर्डले बताएको छ । सम्मेलनमा विभिन्न नौ चरणमा १५० आयोजना प्रदर्शन हुने बोर्डका प्रवक्ता उपाध्यायले बताउनुभयो ।
बिक्रीमा विद्यावारिधि ?
युवा जनशक्ति निर्यात गर्ने देश
गल्तीलाई आत्मसात गर्ने कि अझै
योगचौतारी नेपाल स्वस्थ समाज निर्माणमा
हिमालय टाइम्स र नियमित लेखनका
प्राकृतिक चिकित्सालय र योग चौतारीबीच