बालकुमारी घटना छानविन गर्न ‘उच्चस्तरीय आयोग’ बन्ने

काठमाडौं । बालकुमारी घटनाको न्यायिक छानविन गर्न सरकारले उच्चस्तरीय जाँचबुझ आयोग बनाउने भएको छ । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले आयोग गठनका लागि प्रस्ताव ल्याउन गृह मन्त्रालयलाई निर्देशन दिनुभएको हो । उहाँले जाँचबुझ आयोग ऐन २०२६ को दफा ३ को उपदफा (२) बमोजिम पूर्व-न्यायाधीशको अध्यक्षतामा आयोग गठन गर्नेसम्बन्धी प्रस्ताव ल्याउन गृह मन्त्रालयलाई निर्देशन दिनुभएको प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार गोविन्द आचार्यले जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार आज (सोमबार) बस्ने मन्त्रिपरिषद् बैठकले यसबारे निर्णय गर्नेछ । सोमबार मन्त्रिपरिषद् बैठकबाट गठन हुने उच्चस्तरीय जाँचबुझ आयोगले सोमबारदेखि नै काम थाल्नेछ ।

शुक्रबार ललितपुरको बालकुमारीमा कोरिया भाषा परीक्षामा आवेदन दिन पाउनुपर्ने माग गर्दै प्रदर्शनमा उत्रिएका युवा र प्रहरीबीच धरपकड हुँदा दुई युवाको ज्यान गएको थियो । प्रदर्शनमा दैलेखको महाबु गाउँपालिका-६ का २३ वर्षीय सुजन रावत र अछामको चौरपाटी गाउँपालिका–१ का २२ वर्षीय वीरेन्द्र शाहको मृत्यु भएको थियो ।

सरकारले तत्कालै नेपाल प्रहरीका डिआइजी लालमणि आचार्यको संयोजकत्वमा तीन सदस्यीय छानविन समिति गठन गरेको थियो । तर, घटनामा मृत्यु भएका युवाका आफन्त र सरोकारवालाले भने त्यस्तो छानविन समिति नस्वीकार्ने बताएपछि उच्चस्तरीय जाँचबुझ आयोग बनाउने भएको हो । उच्चस्तरीय छानविन समिति गठन गर्न माग गर्दै पीडितका परिवारले शनिबारदेखि सुर्खेतमा प्रदर्शन नै थालिसकेका छन् । घटनाका विषयमा चौतर्फी दबाब बढेपछि प्रधानमन्त्री दाहालले पूर्व-न्यायाधीशको अध्यक्षतामा आयोग बनाउन तयार हुनुभएको हो । सरकारले मृत्यु भएका दुई युवाका परिवारलाई १०-१० लाख रुपैयाँ राहत दिने निर्णय गरिसकेको छ । पीडितका आफन्तले शनिबार बेलुका प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई भेटेर उच्चस्तरीय जाँचबुझ आयोग गठनसहित ८ बुँदे मागपत्र बुझाएका थिए ।

शनिबार सत्तारूढ दल नेपाली कांग्रेसको केन्द्रीय समिति बैठकले निर्णय नै गरेर सरकारलाई उच्चस्तरीय न्यायिक छानविनका लागि माग गर्ने निर्णय गरेको थियो । यसअघि सत्ता साझेदार दलका शीर्ष नेताहरूसँग आइतबार भएको छलफलमा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले उच्चस्तरीय आयोग बनाउने बताउनुभएको थियो ।

पानीजहाज बनाउने कामका लागि कोरियाली भाषा परीक्षा दिएर अनुत्तीर्ण भएका युवाहरूले उत्पादनमूलक कामका लागि पनि भाषा परीक्षाको फारम भर्न पाउनुपर्ने माग गर्दै युवाहरूले ग्वार्कोस्थित इपिएस कोरिया शाखाको बाहिर प्रदर्शन गरेका थिए । प्रदर्शनका क्रममा दुई जनाको ज्यान जानुका साथै भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालयको गाडीमा समेत आगजनी गरिएको थियो ।

सुदूरपश्चिम सरकारले मृतकका परिवारलाई दुई-दुई लाख दिने
ललितपुरको बालकुमारीमा प्रहरीको गोली लागि ज्यान गुमाएका दैलेखका सुजन रावत र अछामका वीरेन्द्र शाहको परिवारलाई सुदूरपश्चिम सरकारले दुई लाख रुपैयाँ सहयोग गर्ने घोषणा गरेको छ । सुदूरपश्चिम प्रदेशका मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाहले मृतकका परिवारलाई दुई-दुई लाख रुपैयाँ दिने घोषणा गर्नुभएको हो । यसअघि आइतबार न्यायको लागि धनगढीमा प्रदर्शन गरिएको थियो । सुदूरपश्चिम प्रदेशको मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालय अगाडि मृतक शाहका आफन्तहरूले प्रदर्शन गरेका हुन् । उनीहरूले त्यस क्रममा नाराबाजीसमेत गरेका थिए । बालकुमारी घटनामा मृत्यु भएका दुवै जनालाई शहीद घोषणा गर्न पनि माग गरिएको छ । मृतकहरूलाई शहीद घोषणा गर्नुपर्ने र परिवारका एक–एक जनालाई रोजगारीको व्यवस्था गर्नुपर्ने उनीहरूको माग छ । यसअघि शनिबार मृतकका परिवारले ११ बुँदे मागपत्र प्रधानमन्त्रीलाई बुझाउँदै उचित क्षतिपूर्ति दिनुपर्नेतर्फ ध्यानाकर्षण गराएका थिए । घटनास्थलको सिसिटिभी फुटेज सुरक्षित राखी छानविनको आधार बनाउनुपर्ने र मृतकको आफन्तको इच्छाअनुसार सदगदको व्यवस्था गर्नुपर्ने माग पनि गरिएको छ ।

बालकुमारीमा युवा संघको प्रदर्शन
बालकुमारी घटनामा दुई जनाको मृत्यु भएको विरोधमा नेकपा एमालेनिकट राष्ट्रिय युवा संघले प्रदर्शन गरेको छ । आइतबार बालकुमारी चोकमा संघले प्रदर्शन गरेको हो । उनीहरूले प्रधानमन्त्रीज्यू रोजगारी माग्ने युवालाई तातो गोली, युवाहरू सडकमा मरेको, सरकार भ्रष्टाचारमा सडेको, राज्यको ज्यादती बन्द गर्, युवा मार्ने गृहमन्त्रीको राजीनामा खोई ? भन्दै प्रश्न गरेका थिए । आन्दोलनमा गोली चलाएर दुई जनताको मृत्यु भएकोप्रति प्रहरीलाई पनि कटाक्ष गर्दै उनीहरूले ओ पुलिस दाइ, गोली चाहिँ नठोकिहाल है’ लेखेका प्लेकार्ड बोकेका थिए ।

सुर्खेतमा पनि प्रदर्शन
बालकुमारीमा प्रदर्शनका क्रममा मारिएका युवालाई शहीद घोषणासहित आठ बुँदे माग राखेर आफन्तले आन्दोलन थालेका छन् । माग पूरा नभएसम्म शव नबुझ्ने र आन्दोलन गरिरहने उनीहरूको भनाइ छ । घटनाको विरोधमा उनीहरूले सुर्खेतको वीरेन्द्रनगर र दैलेखमा पनि प्रदर्शन थालेका छन् । शनिबार वीरेन्द्रनगरमा प्रदर्शन गरेका उनीहरूले आइतबार पनि विरोध प्रदर्शन गरेका हुन् । दैलेखको महाबु गाउँपालिका-६ का २१ वर्षीय सुजन रावतका आफन्तहरूले वीरेन्द्रनगरमा प्रदर्शन थालेका हुन् । मृतकलाई शहीद घोषणा गर्नुपर्ने उनीहरूको माग छ । मृतकका परिवारलाई क्षतिपूर्तिसँगै रोजगारीको ग्यारेण्टी गर्नुपर्ने उनीहरूको माग छ ।