उपनिर्वाचनमा सत्ता गठबन्धनको साझा उम्मेदवार नहुने निश्चित

काठमाडौं । आगामी वैशाख १५ गते प्रतिनिधिसभा इलाम क्षेत्र नम्बर २ र बझाङ प्रदेशसभा निर्वाचन क्षेत्र १ मा हुने उपनिर्वाचनको चहलपहल सुरु भएको छ । राजनीतिक दलहरू उपनिर्वाचनको तयारीमा जुटेका छन् । राजनीतिक दलहरूले उम्मेदवार चयनको आन्तरिक गृहकार्य गरिरहेका छन् । सत्तारूढ गठबन्धनको मुख्य घटक नेकपा एमालेले भने दुवै निर्वाचन क्षेत्रको लागि उम्मेदवार तय गरिसकेको छ । आइतबार बसेको एमाले सचिवालय बैठकले इलाम-२ मा सुहाङ नेम्वाङ र बझाङ प्रदेशसभा निर्वाचन क्षेत्र १ मा दमनबहादुर भण्डारीलाई उम्मेदवार बनाउने निर्णय गरेको हो । तर, सरकारको नेतृत्व गरिरहेको दल नेकपा माओवादी केन्द्र भने इलाम क्षेत्र नम्बर २ मा आफ्नै उम्मेदवार उठाउने कि नउठाउने भन्नेबारे अन्योलमा देखिएको छ । नेपाली कांग्रेस, राप्रपालगायत दलहरूले उम्मेदवारका आकांक्षीका नाम क्षेत्रबाट जिल्ला कार्यसमिति हुँदै केन्द्रमा पठाएका छन् । सत्तारूढ राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)ले उम्मेदवार तय गर्न प्राइमरी इलेक्सन गर्ने तयारी गरेको छ ।

प्रदेशको उपचुनावमा भाग नलिने निर्णय गरेको रास्वपाले इलाम-२ का लागि आगामी शनिबार उम्मेदवार घोषणा गर्ने तयारी छ । सत्तारूढ नेकपा एकीकृत समाजवादी पनि आफ्नै उम्मेदवार उठाउने कि नउठाउनेमा अन्योलमै छ । अन्य दल तथा स्वतन्त्र रूपमा पनि इलाम-२ मा उम्मेदवारीको चर्चा भइरहेको छ ।

अधिकांश राजनीतिक दलहरू उपनिर्वाचनमा केन्द्रित हुँदा केन्द्रमा गठबन्धन सरकारको नेतृत्व गरिरहेको माओवादी केन्द्र भने मौन छ । माओवादीका प्रवक्तासमेत रहनुभएका उपाध्यक्ष अग्निप्रसाद सापकोटाले इलाम-२ को बारेमा अहिलेसम्म पार्टीभित्र कुनै छलफल नभएको जानकारी दिँदै भन्नुभयो, ‘हामीले पार्टीमा अहिलेसम्म यसबारे छलफल नै गरेका छैनौँ । के गर्ने भन्नेबारे छिट्टै कुराकानी हुन्छ होला ।’ गत फागुन १६ गते बसेको माओवादी स्थायी कमिटी बैठकले आगामी निर्वाचनमा माओवादी एक्लै चुनाव लड्ने निर्णय गरेको थियो ।

माओवादीको कोशी प्रदेशका सचिव गणेश उप्रेतीका अनुसार इलाम-२ को उपनिर्वाचनको विषयमा केन्द्रीय कमिटीले प्रदेश र जिल्ला कमिटीसँग कुनै प्रकारको संवाद गरेको छैन । प्रदेशसभा सदस्यका लागि बझाङ-१ मा हुन लागेको चुनावका लागि पनि माओवादीको गतिविधि अघि बढेको छैन । माओवादी केन्द्र सुदूरपश्चिम प्रदेशका सचिव जनक बुढाले पार्टीको केन्द्रीय नीतिअनुसार अगाडि बढ्ने बताउनुभयो । तल्लो कमिटीले केन्द्रको निर्देशन पर्खिरहँदा नेतृत्व तहमा भने कुनै छलफल भएको छैन । माओवादी केन्द्रका महासचिव देव गुरुङले भन्नुभयो, ‘राष्ट्रिय राजनीतिमा हामीले संयोजनकारी भूमिका निर्वाह गर्दै आएकाले उपनिर्वाचनको सम्बन्धमा पनि दलहरूसँग संवाद गर्नुपर्छ । कुन कुन दलको बीचमा तालमेल मिल्छ-मिल्दैन भन्ने कुरा हुन बाँकी छ । त्यसपछि मात्रै हाम्रो उम्मेदवारीको विषय टुंगो लाग्छ ।’ यसअघि माओवादीको कोशी प्रदेश कमिटीले पनि एक्लै निर्वाचन लड्नुपर्ने सिफारिस केन्द्रीय कमिटीमा पठाएको थियो ।

यस्तो छ गत चुनावको मत परिणाम
निर्वाचन आयोगको कार्यतालिका अनुसार यही चैत २४ गते उपनिर्वाचनका लागि उम्मेदवारी दर्ता गर्नु पर्नेछ । २०७९ को प्रतिनिधिसभा चुनावमा इलाम २ मा नेपाली कांग्रेसका डम्बरबहादुर खड्का र एमालेका सुवास नेम्वाङबीच मुख्य प्रतिस्पर्धा भएकोमा नेम्वाङ विजयी हुनुभएको थियो । गत भदौ २६ गते एमालेका उपाध्यक्षसमेत रहनुभएका नेम्वाङको निधन भएपछि यो क्षेत्र रिक्त छ । त्यसबेला नेम्वाङ ३० हजार २० मत ल्याएर निर्वाचित हुनुभएको थियो । कांग्रेसका डम्बरबहादुर खड्काले २९ हजार ९०६ मत ल्याउनुभएको थियो । तत्कालीन सत्ता गठबन्धनबाट खड्का साझा उम्मेदवार बन्नुभएको थियो । रास्वपाका प्रकाश सापकोटाले एक हजार ३८० मत ल्याउनुभएको थियो भने मंगोल नेशनल अर्गनाइजेसनका मनिबहादुर लिम्बूले एक हजार ३६३ मत ल्याउनुभएको थियो । राप्रपाका गणेशबहादुर दुलालले ५१० मत ल्याउनुभएको थियो । समानुपातिकतर्फ इलाम-२ मा एमालेले २६ हजार ५६२, कांग्रेसले २२ हजार ३३३, माओवादीले पाँच हजार १५३, रास्वपाले चार हजार ६८६, मंगोल नेशनल अर्गनाइजेसनले एक हजार ६६१, राप्रपाले एक हजार १९१, जसपाले ९०६, एकीकृत समाजवादीले ५८६ मत ल्याएका थिए ।

बझाङमा हाम्रै उम्मेदवार हुन्छ, इलाममा छलफल जारी छ : नेपाल
नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालले आगामी वैशाख १५ गते हुने उपनिर्वाचनमा पार्टीका तर्फबाट उम्मेदवार उठाउने तयारी भइरहेको बताउनुभएको छ । इलाममा उम्मेदवारी दिने विषयमा माओवादी केन्द्र र समाजवादी मोर्चाभित्र छलफल गर्ने तर बझाङमा उम्मेदवार खडा गर्न कसैले रोक्न नसक्ने स्पष्ट पार्दै अध्यक्ष नेपालले भन्नुभयो, ‘सहमति र समर्थन नभएमा नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी)ले एक्लै पनि चुनाव लड्ने मानसिकता बनाएको छ । हामी छुट्टै पार्टी भएको हुनाले हामी पनि कहाँ-कहाँ उम्मेदवार खडा गर्ने हो, कसले-कसले हामीलाई साथ दिने हो, त्यसको आधारमा हामी अगाडि बढ्नेछौँ ।’

‘ग्राउण्ड बुझ्न’ कांग्रेसले खटायो महामन्त्री शर्मा र सहमहामन्त्री आङ्दम्बेलाई
नेपाली कांग्रेस इलाम-२ को उपनिर्वाचन लक्षित ग्राउण्ड बुझ्न पार्टी महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्मा र सहमहामन्त्री भीष्मराज आङ्दम्बेलाई खटाएको छ । महामन्त्री र सहमहामन्त्री वस्तुस्थिति र यथार्थ बुझेर इलामबाट फर्केपछि मात्रै पार्टीले उम्मेदवार टुंगो लगाउने नेताहरूको भनाइ छ । नेपाली कांग्रेसको सम्बन्धित पार्टी समितिले इलाम२ र बझाङ१ का लागि उम्मेदवारहरूको सिफारिस गरिसकेको छ । कांग्रेसको क्षेत्रीय कार्यसमिति, प्रदेश प्रतिनिधि र महाधिवेशन प्रतिनिधिको संयुक्त बैठकले ६ जनाको नाम सिफारिस गरेको छ । जसमा भेषराज आचार्य, डम्बरबहादुर खड्का, केशव थापा, नगेन्द्र कुमाल, रमेश लिङ्देन, चन्द्रमाया लिम्बू र शान्तिकला राई तामाङ रहनुभएको छ । बझाङको उपनिर्वाचनका लागि जिल्ला कार्यसमितिले आकांक्षी १० जना उम्मेदवारको नाम सिफारिस गरेको छ । पृथ्वीबहादुरका छोरा अभिषेक सिंहसँगै सत्यराज भण्डारी, जगतप्रसाद जोशी, शान्ति बोहरा, नन्दकृष्ण जोशी, यज्ञराज उपाध्याय, विष्णुकुमार सिंह, लोकेन्द्रबहादुर रोकाया, नारायण हमाल र अर्जुन स्याडाको नाम सिफारिस भएको छ ।

एमालेलाई रास्वपाको जवाफ : ‘चुनावमा गठबन्धनको पक्षमा छैनौँ, मित्रवत प्रतिस्पर्धा गरौँ’
रास्वपा इलाम उपनिर्वाचनमा कुनै पनि दलसँग चुनावी तालमेल नगर्ने भएको छ । सत्ता गठबन्धनको प्रमुख घटक नेकपा एमालेले पूर्वसभाुमख स्वर्गीय सुवास नेम्वाङका पुत्र सुहाङलाई उम्मेदवार बनाउँदै कम्तीमा सत्ता साझेदार राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीबाट समर्थनको आशा राखेको बताएको छ । तर, रास्वपाका महामन्त्री डा.मुकुल ढकालले उपचुनावमा कसैसँग तालमेल नगर्ने पार्टीको यसअघिको निर्णयमा अडिग रहेको स्पष्ट पार्दै भन्नुभयो, ‘एमालेले सहयोग माग्ने कुरा आफ्नो ठाउँमा छ । तर, हामी आफ्नै उम्मेदवार उठाउँछौँ । एमाले उम्मेदवारलाई समर्थन गर्नसक्ने सम्भावना छैन । हामी प्री-इलेक्सन गठबन्धनको पक्षमा थिएनौँ र छैनौँ । एमालेले पनि मित्रवत प्रतिस्पर्धा गर्न तयार छौँ भनेको छ, त्यही नै सही विकल्प हो ।’

जनमत पार्टीले इलाम-२ मा प्रेमदीप थाम्सुहाङलाई उम्मेदवार बनाउने
जनमत पार्टीले इलाम-२ मा आगामी वैशाख १५ गते हुने उपनिर्वाचनमा प्रेमदीप थाम्सुहाङलाई उम्मेदवार बनाएको छ । जनमत पार्टीका अध्यक्ष सिके राउतले पहिचानवादीहरूका साझा उम्मेदवारका रूपमा थाम्सुहाङलाई अगाडि सारिएको बताउनुभएको छ । प्रेमदीप किराँत-लिम्बुवान प्रदेश नामांकन अभियानका राष्ट्रिय अध्यक्षसमेत हुन् । जनमतले आधिकारिक उम्मेदवारका रूपमा अगाडि सारेपछि प्रेमदीपले आफ्नो प्रतिबद्धतासमेत सार्वजनिक गरिसकेका छन् । साथै उनी प्रचार-प्रसारमा समेत लागिसकेका छन् । प्रेमदीपले प्रदेशको नाम ‘किरात लिम्बुवान’ राख्न संसद्मा आवाज उठाउने प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।