धेरैजसो मानिसलाई आफूबाहेक अरू सबै बेठिक छन् भन्ने जस्तो पनि लाग्छ । अरूका कुरा नगरेसम्म आफ्नो उचाइ पनि बढ्दैन कि झैँ गरेर प्रायः मानिसहरूले अरूकै निन्दोचर्चो गर्छन् । यसो गर्दा केही त जानकारीमूलक कुराहरू पनि बाहिर आउँछन् । कहिले मानिसको चरित्रका बारेमा, कहिले मानिसको हैसियतका बारेमा, कहिले मानिसको स्वभावका बारेमा चर्चा गरेर प्रायः मानिसको समय व्यतीत हुन्छ । समाजमा बसेपछि सामाजिक विषयहरू प्राथमिकतामा पर्छन् । निम्नमध्यम वर्गीय परिवारमा जन्मियो आधारभूत कुराहरू केही पाइए तर धेरै रहर अधुरै रहे । त्यसो त रहर कहिले पो पूरा हुन्छन् र ? रहर र सपना उस्तै पनि हुन् । उज्यालो हुँदा सपना हराएझैँ यथार्थ परिस्थितिसँग जम्काभेट हुँदा रहरहरू हराउँछन् ।
मलाई सानैदेखि लाग्थ्यो ठूला मानिस अर्थात् धनीमानीहरूले के कस्तो खाँदा हुन् ? उनीहरूले पनि हामीले जस्तै खाना त अवश्य खाँदैनन् होला । सुन, चाँदी, हिरा, मोती आदि मूल्यवान् वस्तुहरू हुन् भन्ने पनि सुनेको थिएँ । तिनीहरूको उपयोग के कस्तो ठाउँमा हुने हो थाहा थिएन । कता कता तिनीहरूले खानेकुरा तिनै महँगा वस्तुहरूबाट बन्छ होला जस्तो लाग्थ्यो । ठूलो हुँदै गइयो केही कुरा जानकारी हुँदै गयो तर केही कुराको जानकारी अझै पनि हुन सकेन । सुन चाँदी खाने वस्तु होइन रहेछन् देखाउने विषय रहेछन् भन्ने त थाहा भयो अझै पनि ती ठूलाबडाहरूसँग जोडिन सकिएन अनि तिनले के खान्छन् भन्ने थाहा पाउन सकिएन । करोड भन्ने कुरालाई सधैं ठूलो ठानिरहियो ।
यतिका वर्षपछि हालसालै एक जना करोडपति सज्जनसँग पाँच घण्टा सँगै यात्रा गर्ने अवसर जु¥यो । आफ्नो जीवनकालमा उहाँले धेरै नै कमाइधमाइ गर्न सक्षम हुनुभएको अन्दाज गरिन्छ तापनि सजिलोका निम्ति हामीले उहाँलाई करोडपति भन्न सकिने प्रशस्त आधारहरू थिए । अहिलेको परिस्थितिमा करोडपति त छ्यासछ्यास भेट्न सकिन्छ भनिए पनि यसरी जाने बुझेकै वा थाहा पाएकै करोडपतिसँग सङ्गत गर्ने प्रत्यक्ष अवसर भने जुरेको थिएन । त्यसो हुँदा वर्षौंदेखिको मेरो जिज्ञासाका स्रोत व्यक्ति भेटेकामा म उत्साहित थिएँ । यति लामो यात्रामा त करोडपतिले खाने विषयको सामान्य जानकारी लिने मौका मिल्नेछ भनेर पनि म बढी उत्साहित थिएँ ।
अहिलेको परिस्थितिमा करोडपति त छ्यासछ्यास भेट्न सकिन्छ भनिए पनि यसरी जाने बुझेकै वा थाहा पाएकै करोडपतिसँग सङ्गत गर्ने प्रत्यक्ष अवसर भने जुरेको थिएन । त्यसो हुँदा वर्षौंदेखिको मेरो जिज्ञासाका स्रोत व्यक्ति भेटेकामा म उत्साहित थिएँ ।
धनीमानीले केकस्तो खाँदा रहेछन् आज जान्न पाइने भयो । साथै यो पनि लागिरहृयो कि आज करोडपतिसँग खाजामा पनि साथ दिन पाइने भयो । उहाँसँग भेट हुने बित्तिकै कुराकानीको पनि थालनी भयो । उहाँ बडो सज्जन प्रकृतिको व्यक्ति हुनुहुँदो रहेछ । आहार, विहार, विचार, व्यवहार आदि कुरामा त्यत्तिकै सजग पनि । उहाँले यात्राभरि के खाने ? के नखाने ? के गर्ने के नगर्ने ? देखि मुलुकको विद्यमान राजनीतिक परिस्थितिका विषयमा पनि आफ्ना अनुभवी धारणा राख्नुभयो । गतिशील जीवनमा उहाँले के कस्तो अवसर लिनुभयो त्यति थाहा नपाए पनि उहाँका कुराबाट कुनै बलियै राजनीतिक पार्टीसँग गहिरो सम्बन्धमा हुनुहुन्छ भन्ने जानकारी पनि उहाँको भनाइबाट झल्किन्थ्यो ।
उहाँले धेरै विषयमा आफ्ना गहन विचार व्यक्त गर्दै रहनुभयो तर त्यत्रो लामो यात्रामा केही खान पर्ने विषयमा भने त्यति चासो दिनु भएन । आफूले चासो राखौँ उहाँ जत्तिको व्यक्तिलाई कस्तो ठाउँमा जाऊँ भनेर प्रस्ताव गरौँ असजिलो लागिरहृयो । भित्रभित्रै भोक लागिरहेको छ । के खाऊँ ? के खाऊँ ? भइसक्यो । आफैं पनि एक पहरको खाजासम्म प्रस्ताव गर्न सक्ने हैसियतमा त थिएँ तैपनि यात्रामा उहाँजत्तिको व्यक्तिलाई प्रस्ताव गर्ने खाजाघर कुनै सुझिरहेकै थिएन । यता जाऊँ भनेर प्रस्ताव गरौं उहाँको हैसियतमा आँच आउने हो कि भन्ने डरले मन गह्रौं पारेर गाडीमा हुइँकिइरहृयौँ ।
उहाँले प्रस्ताव गर्ने कुनै छेकछन्दै छैन । चियाको तलतल त्यत्तिकै छ तीन घण्टा जति भएपछि अर्को एकजना मेरै हैसियतका सहयात्रीले मुख फोर्नुभयो । होइन भोक पनि लाग्यो यसो केही खाएर हिँडौं कि ? त्यसपछि उहाँले सहमतिमा मुख फोर्नुभयो र भन्नुभयो ‘ठिक भन्नुभयो यतै कतै राम्रो कफी बनाउने ठाउँ छ त्यो खोजौं र केही खाएरै जाऊँ ।’ अनि अर्को उत्साह थपियो मनमा उहाँ जत्तिको मानिसले कफी पिउने ठाउँ कुन होला ? आज त्यो अवसर पनि प्राप्त हुने भयो । त्यसपछि त्यो ठाउँ खोजी गर्ने क्रम सुरु भयो । राजमार्गका अलि स्तरीय जस्ता लागेका खाजाघरहरूमध्ये कुनै हुनसक्ने ठानेर देखाउँदै उहाँलाई सोध्दै गर्न थाल्यौँ । उहाँले होइन भन्दै जानुभयो ।
उहाँलाई मात्र जानकारी भएको ठाउँ उहाँले नै पत्ता लगाउनुपर्ने भयो । उहाँ बेला–बेला कारबाट बाहिर हेर्दै रहनुभयो तर समस्या के भयो भने उहाँले खोजेको त्यो ठाउँ कता छुट्यो पत्तै भएन । उहाँले भनेअनुसारको ठाउँ हामीले भेट्न सकेनौँ । अनि उहाँ कट्टर किसिमको शाकाहारी हुनुहुँदो रहेछ । जो कोही ठाउँमा पस्दै नपस्ने । शुद्ध शाकाहारीमा मात्र जान मिल्ने । हामीलाई अर्को पनि समस्या प¥यो । त्यस्तो ठाउँ भेट्न राजमार्गमा झनै गाह्रो । यसरी हुइँकिँदै गर्दा खाजाको सम्भावना टर्दै गएको अनुभव हुँदै गयो । धेरैपछि उहाँको पनि धैर्य टुट्यो । एउटा खाजा र फलफूल पसल भएको ठाउँमा गाडी रोक्न लगाउनुभयो र हामी बाहिर निस्क्यौँ ।
त्यो ठाउँ पनि भने जस्तो नभएपछि उहाँ फलफूल पसलतिर लम्किनुभयो । त्यहाँ पसेर उहाँले तीनवटा अम्बा (सायद आधाकिलो हुनुपर्छ) किन्नुभयो र चारवटा रसिला अमला कम्प्लिमेन्ट्री (भनिन्छ नि आधाकिलो काउलीमा चारवटा पात धनिया वा दुई ढिँडी खुर्सानी सित्तैमा) लिनुभयो र भन्नुभयो जाऊँ भने जस्तो खाजा खाने ठाउँ भेटिएन त्यतिन्जेल यिनै अम्बाखाँदै गरौँ । खाजा पसल पनि हेर्दै जाऊँ भन्नुभयो । हामीले मुखामुख गर्दै हुन्छ भन्नेमा सहमति जनायौँ । गाडीमा बसेपछि उहाँले भक्षाभक्ष र पथ्यापथ्यको विषयमा सारगर्भित प्रवचन दिनुभयो र ल ¤ यो अमला खाऊँ यसमा यति प्रकारका भिटामिन हुन्छन् । यति प्रकारका औषधीय गुण हुन्छन् इत्यादि भनेर प्रवचनलाई क्लाइमेक्समा पुर्याउनुभयो ।
हामीले सहमतिमा टाउको हल्लाउँदै अमला चपाउँदै पानी पिउँदै ग¥यौँ । एक प्रकारले पेट भरियो । त्यसमाथि हामीसँग उहाँले किनेका अझै तीनवटा अम्बा बाँकी नै थिए । त्यसपछि उहाँले सारगर्भित ढङ्गले भन्नुभयो ल ! अब यी अम्बा बाँडर खाऊँ । मलाई त राम्रै खाजा खुवाउने मन थियो तर के गर्ने सबै ठाउँमा खान सर्द लाग्दैन । शुद्ध हुन्न शरीरमैत्री पनि हुँदैन बाहिरको खाना । म त प्रायः बाहिरको खाना खाँदिन । अप्ठ्यारै भएर खान परे यस्तै स्वस्थकर फलफूल आदि लिने गर्छु । आफूले श्रद्धाले खाने गरेको ठाउँ कता छुट्यो । यस्तै हो यात्रामा भनेजस्तो नहुने भनेर केही पाकेजस्ता अम्बा हातले फोर्न लाग्नुभयो । हामी चारजनाले तीनवटा अम्बा बाँडेर खायौं र सन्तुष्ट भयौं ।
धनीमानी भनेका को हुन् ? करोडपति र रोडपतिमा के फरक रहेछ ? खानकै निम्ति करोडपति बन्न आवश्यक छ र ? खानु नै के रहेछ र ? इत्यादि पनि कहीँ जिज्ञासा हुन्छन् ? भोक जो शरीरले लिएर आएको छ ।
हामी त के के सोच्छौं । प्रशस्त पैसा भए वा पुगिसरी आए त कहाँ कहाँ जाउँला । महँगा महँगा होटल वा रेष्टुरेन्टमा छिरौंला । नया-नयाँ नामै नसुनेका स्वादिला खानेकुरा मनग्गे खाउँला र रमाउँला । तर, सत्य त्यस्तोमात्रै कहाँ हुँदोरहेछ र ? पुगेपछि पनि यदि खान जानेको मानिस त त्यसरी मुख छोडेर खाँदोरहेनछ बरु पथ्यापथ्य ख्याल गरेर खाँदो रहेछ । तत्कालै मेरो भ्रमको पर्दा हट्यो । मैले अब नयाँ सपना खोजेर बाँच्नुपर्ने भयो ।
त्यसपछि उहाँ आफ्नो मोबाइलमा आत्मज्ञानका सुमधुर भजन लगाएर सायंकालिक भगवद् चिन्तनमा लाग्नुभयो । हामीले शान्त, स्थिर, निश्पृहजस्तो उहाँको ध्यान मुद्रालाई एकछिन नियाल्यौं । आफूभित्रबाट पनि त्यसै प्रकृतिको आध्यात्मिक भाव प्रकट हुन नसकेकामा हामीलाई केही अपूर्णता बोध भयो । यति गर्दा हाम्रो गन्तव्यको बिन्दु पनि आइपुग्यो । त्यसपछि आवश्यक शिष्टाचारसहित हामी बिदा भयौं ।
आहा ! क्या रोमाञ्चक भयो त्यो यात्रा । कति धेरै खुराक मिल्यो मेरो जीवनचेतनालाई । मैले कति धेरै प्रश्नहरूको एकैचोटी उत्तर पाएँ । कति लामो प्रतीक्षाको अन्त्य भयो मेरो । मैले जीवनभरि रहस्यमय मान्दै आएको धनीमानीसँग जोडिएको जिज्ञासालाई यति राम्ररी मेटाउने अवसर पाएँ । खानु भनेको सन्तुष्ट हुनु वा पेट भर्नु रहेछ । के खाएर सन्तुष्ट भइयो वा पेट भरियो त्यति ठूलो कुरा रहेनछ ।
धनीमानी भनेका को हुन् ? करोडपति र रोडपतिमा के फरक रहेछ ? खानकै निम्ति करोडपति बन्न आवश्यक छ र ? खानु नै के रहेछ र ? इत्यादि पनि कहीँ जिज्ञासा हुन्छन् ? भोक जो शरीरले लिएर आएको छ । त्यसैले गर्दा मानिस कति उत्ताउलो भएको छ । यसरी हो नि ! भोकलाई आफ्नो बनाउने । भोजनलाई प्रेम गर्ने । यति सामान्य कुरा बुझ्न पनि यतिका वर्ष कुर्न परेकामा भने म आफ्नै नादानीमा लज्जित भएँ ।
बिक्रीमा विद्यावारिधि ?
युवा जनशक्ति निर्यात गर्ने देश
गल्तीलाई आत्मसात गर्ने कि अझै
योगचौतारी नेपाल स्वस्थ समाज निर्माणमा
हिमालय टाइम्स र नियमित लेखनका
प्राकृतिक चिकित्सालय र योग चौतारीबीच