अर्थतन्त्रमा नकारात्मक भाष्य हावी हुँदै गएको गुनासो

विराटनगर । मुलुकको आर्थिक अवस्थालाई लिएर नकारात्मक भाष्यमात्रै हावी भएको भन्दै उद्योग संगठन मोरङले आर्थिक सार्वजनिक बहसलाई सकारात्मकतातर्फ मोड्ने प्रयत्नको थालनी गरेको छ । संगठनले वर्तमान आर्थिक परिदृश्यः चरम निराशा कि नयाँ सम्भावनाको टर्निङ पोइन्ट विषयक अर्थ संवाद आयोजना गरी यस्तो प्रयास थालेको हो । संवाद कार्यक्रममा संघीय सांसद दामोदर भण्डारी, माधव सापकोटा, सुमना श्रेष्ठ तथा नेपाल राष्ट्र बैंकका डेपुटी गभर्नर बमबहादुर मिश्र र उद्योग वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयका सचिव मुकुन्दप्रसाद निरौला वक्ताका रूपमा सहभागी थिए ।

संगठनका अध्यक्ष राकेश सुरानाले अहिले मुलुकको अर्थतन्त्र संकटमा रहेको, औद्योगिक क्षेत्रमात्रै नभई समग्र समाज नै नराम्रोसँग प्रभावित भएको उल्लेख गर्दै वर्तमान अर्थतन्त्रलाई लिएर सर्वत्र चासो बढेको बताउनुभयो । राजनीतिक मुद्दामा मात्रै चासो, सरोकार र बहस हुने गरेको हाम्रो समाजमा आर्थिक विषयमा बहस र छलफल केन्द्रित हुनु आफैँमा सकारात्मक संकेत भए पनि अधिकांश यस्ता छलफल नकारात्मक भाष्य निर्माण गर्नेतर्फ उन्मुख रहेको भन्दै चिन्ता व्यक्त गर्नुभयो । सार्वजनिक बहसहरूमा जिम्मेवार पक्षबीच नै अहिलेको संकट निम्त्याउने कारणका रूपमा एकले अर्कोलाई दोषारोपण गर्ने प्रचलन बढेर जानु, निजी क्षेत्रले राज्य संयन्त्रले प्रभावकारी काम नगरेको एवं नियामक निकाय खास गरी राष्ट्र बैंकलाई दोष लगाउने, राष्ट्र बैंकले निजी क्षेत्रलाई घाँटी नहेरी हड्डी निल्न खोज्दा अहिले अड्किएको भनेर दोष लगाउने काम भइरहेको उहाँको गुनासो थियो ।

अध्यक्ष सुरानाले वित्तीय क्षेत्रमा भएको नीतिगत अस्थिरताका कारण व्यवसायमा अनुमान गर्न सक्ने वातावरण नभएको भन्दै राष्ट्र बैंकले छोटो समयको अन्तरालमा चालु पुँजी कर्जासम्बन्त्री व्यवस्थाको उदाहरण दिनुभयो । नीतिगतमात्र नभई सेवा प्रवाहमा समेत जवाफदेहिता नभएको उल्लेख गर्दै उहाँले राजनीतिज्ञले स्थिर नीति ल्याउने र कर्मचारीतन्त्रले सेवा प्रवाहमा जवाफदेही बन्नुपर्ने बताउनुभयो ।
सेवा प्रवाहमा देखिएको चरम लापरबाहीको उदाहरणका रूपमा चालु आर्थिक वर्षको बजेटमा जिआई वायरको निर्यात गर्दा कच्चा पदार्थमा लागेको अन्तःशुल्क फिर्ता दिने घोषणा बजेट आएको छ महिना व्यतित भइसक्दासमेत कार्यविधि आउन नसकेको उहाँले बताउनुभयो ।

त्यसैगरी प्रधानमन्त्रीको हालैको भारत भ्रमणका क्रममा दुवै देशका प्रधानमन्त्रीले संयुक्त उद्घाटन गरेको विराटनगर आइसिपीसम्मको रेल्वे कार्गो सेवा सुरु हुन नसकेको भन्दै अध्यक्ष सुरानाले भारत र नेपालका उद्योगमन्त्रीले रेल उद्घाटन गरेकै दिन हस्ताक्षर गरेको ट्रिटी अफ ट्रान्जिट सम्झौतामा कलकत्ताबाट विराटनगरसम्म रेल कार्गोका रूपमा बल्क आइटममात्रै ल्याउन पाउने प्रावधानका कारण यस क्षेत्रका उद्योगले अन्य वस्तु कार्गो रेलमार्फत् ल्याउन नसक्ने गरी सम्झौता गरेर हदैसम्मको लापरबाही गरेको आरोपसमेत लगाउनुभयो ।

राष्ट्र वैंकका डेपुटी गभर्नर बमबहादुर मिश्रले नेपालको आर्थिक विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्न सक्ने पर्यटन, विद्युत्, कृषि, सूचना प्रविधि, सिमेन्टजस्ता सेवा तथा उत्पादनमूलक उद्योगम लगानी केन्द्रित गर्न आग्रह गर्दै साना उद्योगमा लगानी गरी निर्यात गर्न चाहने उद्योगलाई वित्तीय संस्थाले सरलरूपमा कर्जा प्रवाहको व्यवस्था गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।

उहाँले बैंकहरूको बेसरेटमा कमी आइरहेकाले आगामी दिन उद्योगी व्यवसायीहरूका लागि थप सहज हुने भन्दै वित्तीय संस्थाबाट जुन उद्देश्यका लागि कर्जा लिएको हो, सोही क्षेत्रमा लगानी गरी कर्जा लगानीका क्षेत्र परिवर्तन नगर्न सुझाव दिनुभयो । उत्पादनमूलक उद्योगमा लगानी गर्नु सुखद पक्ष भए पनि उक्त क्षेत्रले भोग्नुपरेका विविध चुनौतीप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै सो क्षेत्रको उत्थानका लागि सबै पक्षको सहकार्य आवश्यक हुने बताउनुभयो ।

सांसद सुमना श्रेष्ठले अर्थतन्त्रको सबलीकरणका लागि तथ्यांक र अनुसन्धानका माध्यमबाट अन्तरवस्तु केलाई सो क्षेत्रको विकासमा देखिएका समस्यालाई नीतिगत, कार्यगत सुधार गर्दै स्वदेशी उद्योगको प्रतिस्पर्धी क्षमता अभिवृद्धि गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । निजी क्षेत्रका हक हितका लागि स्थापित संघसंस्थाले स्वतन्त्ररूपमा अध्ययन अनुसन्धान गरी अर्थतन्त्रको वास्तविक अवस्था चित्रण गरी नीति निर्मातालाई झकझक्याउनुपर्ने उहाँको सुझाव थियो ।

सांसद माधव सापकोटाले अर्थतन्त्रका सूचक सकारात्मकतर्फ अघि बढे पनि राज्यको ढुकुटीबाट जुन प्रकारले लगानी हुनुपर्ने हो, हुन नसक्नुको कारण सरकारले खोजी गर्नुपर्ने बताउनुभयो । वर्तमान समय पैसा हातमा राखेर बस्नुभन्दा पनि त्यसलाई लगानी गरेर मुनाफा गर्ने वातावरण बनाउन सबै पक्ष उत्तिकै जिम्मेवार हुनुपर्ने भन्दै उहाँले अर्थतन्त्र र आर्थिक विकासका लागि निरन्तर खबरदारी गर्न सुझाव दिनुभयो । अहिले अर्थतन्त्र दबाबमा रहे पनि सबै सकियो भन्ने अवस्था नभएको भन्दै राम्रोलाई पुरस्कृत र खराबलाई सजायको व्यवस्था गर्नु राज्यको दायित्व भएको सांसद सापकोटाले बताउनुभयो ।

सांसद दामोदर भण्डारीले आर्थिक विकासबिना समृद्ध मुलुक निर्माण नहुने भन्दै हरेक क्षेत्रमा व्याप्त निराशा अन्त्य गर्न सरकारले भूमिका खेल्नुपर्ने बताउनुभयो । उद्योग संगठन मोरङका निवर्तमान अध्यक्ष सुयस प्याकुरेलले निजी क्षेत्र लामो समयदेखि समस्यै समस्याको भुमरीमा फसेको र सरकार परिवर्तनपछि समस्या समाधानका लागि आग्रह गर्दै आए तापनि उल्लेख्य सुधार हुन नसकेको गुनासो गर्नुभयो । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालयका सचिव मुकुन्दप्रसाद निरौलाले उद्योग व्यवसायको प्रवद्र्धन गर्नु मन्त्रालयको दायित्व भएकाले समस्या क्रमशः समाधान गर्दै जाने आश्वासन दिनुभयो ।