आन्तरिक छलफलमा दलहरू

काठमाडौं । संघीय संसद्को हिउँदे अधिवेशन सुरु हुनुअघि संसद्‌मा प्रतिनिधित्व गर्ने राजनीतिक दलहरूले आन्तरिक छलफललाई तीव्रता दिएका छन् । जनप्रतिनिधिमूलक सर्वोच्च संस्था संसद्ले जनजीविकाका सवालमा ध्यान नदिएको र विधेयक निर्माणमा उदासीन देखाएर संसद् प्रभावहीन भएको भन्दै जनस्तरमा आलोचना बढ्दै गएको बेला दलहरूले आगामी संसद् अधिवेशनलाई प्रभावकारी बनाउने भन्दै आन्तरिक छलफल र गृहकार्यलाई तीव्रता दिएका हुन् । सरकारको सिफारिसमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले माघ २२ गते सोमबार अपराहृन ४ बजे संघीय संसद्को हिउँदे अधिवेशन आहृवान गर्नुभएको छ ।

संसद् अधिवेशन सुरु हुनु दुई दिनअघि शुक्रबार प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले प्रमुख प्रतिपक्ष दल नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग छलफल गर्नुभएको छ । संसद्को सबैभन्दा ठूलो दलसमेत रहेको सत्तारूढ गठबन्धनको प्रमुख घटक नेपाली कांग्रेसको संसदीय दलको बैठक शुक्रबार बस्यो । प्रमुख प्रतिपक्ष दल नेकपा एमालेले संसदीय दलको बैठक शनिबार र आइतबार गरी दुई दिन आहृवान गरेको छ । अर्को विपक्षी दल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)को संसदीय दलको बैठक पनि शुक्रबार बस्यो । आगामी संसद् अधिवेशनलाई प्रभावकारी बनाउने प्रयासस्वरूप सभामुख देवराज घिमिरेले शुक्रबार संसद्मा प्रतिनिधित्व गर्ने राजनीतिक दलका प्रमुख सचेतकसँग छलफल गर्नुभएको छ ।

संसद्‌मा अनिवार्य उपस्थित हुन कांग्रेसको निर्देशन
संसद्को सबैभन्दा ठूलो दल नेपाली कांग्रेसले संसद् बैठक चलेका बेला काठमाडौं उपत्यका नछाड्न पार्टीका सांसदहरूलाई निर्देशन दिएको छ । शुक्रबार बसेको पार्टीको संसदीय दलको बैठकले संसद् र संसदीय समितिको बैठकमा अनिवार्य उपस्थित हुन पनि निर्देशन दिएको जानकारी दिँदै संसदीय दलका प्रमुख सचेतक रमेश लेखकले भन्नुभयो, ‘संसद्को अधिवेशन चल्दासम्म नेपाली कांग्रेसका माननीय सदस्यहरूले राजधानी नछाड्ने । यदि अत्यावश्यक कामले राजधानी छाड्नुप¥यो भने दलको प्रमुख सचेतक र सचेतकबाट लिखित स्वीकृति लिएर मात्रै छाड्न निर्देश गरेको छ ।’

संघीय संसद्को अधिवेशन संसद् र समितिमा खेल्नुपर्ने भूमिका सम्बन्धीमा बैठकले निर्णय गरेको जानकारी दिँदै लेखकले भन्नुभयो, ‘नेपाली कांग्रेस सदैव लोकतन्त्र र संसदीय प्रणालीको पक्षमा रहेको छ । देशमा सबैभन्दा ठूलो पार्टीको रूपमा स्थापित कांग्रेसले संसद्मा प्रभावकारिता गम्भीर र जिम्मेवार हुनुपर्दछ । कांग्रेसका सम्पूर्ण सांसदहरू संसद् र समितिहरूमा जिम्मेवारीपूर्ण रूपमा क्रियाशील रहन, राष्ट्र र जनताप्रति तत्परतापूर्वक सदनमा उठाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछौँ ।’ विधेयकहरू चाँडोभन्दा चाँडो संसद्मा पेस गर्न बैठकले सरकारलाई आग्रह गर्ने निर्णय गरेको पनि लेखकले जानकारी दिनुभयो । विचाराधीन विधेयक यसै अधिवेशनमा पारित गर्न सबै दलहरूमा आग्रह गर्ने निर्णय पनि भएको लेखकको भनाइ छ ।

तोक्यो १० विषयगत समितिको संयोजक
नेपाली कांग्रेसले प्रतिनिधि सभाका १० वटा विषयगत समितिको संयोजक तोकेको छ । शुक्रबार बसेको कांग्रेस संसदीय दलको बैठकले समितिको संयोजक तोकेको हो । जसमा अर्थ समितिको संयोजकमा रामनाथ अधिकारी, अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध र पर्यटन समितिमा नारायण खड्का, उद्योग वाणिज्य तथा श्रम रोजगार उपभोक्ता हितमा रमा कोइराला पौडेल, कानुन न्याय तथा मानव अधिकारमा नागिना यादव, कृषि सहकारी तथा प्राकृतिक स्रोत समितिमा कुशुमदेवी थापा संयोजक तोकिएकी छन् । त्यसैगरी, महिला तथा सामाजिक मामिला आशा विक, राज्य व्यवस्था सुशासन समितिमा दिलेन्द्रप्रसाद बडू, पूर्वाधार विकास समितिमा दिनेशकुमार यादव, शिक्षा स्वास्थ्य तथा सूचनामा लीलादेवी बोखिम र सार्वजनिक लेखा समितिमा श्यामकुमार घिमिरे संयोजक तोकिनुभएको छ । पार्टी विधानअनुसार समावेशिताको सिद्धान्तअनुसार संयोजक तोकिएको नेता लेखकले जानकारी दिनुभयो ।

‘कोशी प्रकरण अनपेक्षित, गम्भीर रूपमा लिएका छौँ’
नेपाली कांग्रेसले राष्ट्रियसभा निर्वाचनमा गठबन्धनबाट कोशीमा एक सिट गुमाएकोमा अनपेक्षित भएको निष्कर्ष निकालेको छ । संसद् भवन नयाँ बानेश्वरमा शुक्रबार बसेको संसदीय दलको बैठकले कोशी प्रकरणलाई गम्भीर रूपमा लिएको निष्कर्ष निकालेको जानकारी दिँदै प्रमुख सचेतक रमेश लेखकले भन्नुभयो, ‘राष्ट्रियसभा निर्वाचनमा गठबन्धनबाट हामीले १९ जना साझा उम्मेदवार उठाएका थियौँ । तर, कोशी प्रदेशमा एक सिट गुमायौँ । बैठकले यसलाई अनपेक्षित ठहर गरेको छ । यो विषयलाई गम्भीर रूपमा लिएका छौँ ।’ यस्तै, नेपाली कांग्रेसले चालु आर्थिक वर्षको बजेटमा उल्लेख गरिएका विकास आयोजनाको बजेट अभावमा काम हुन नसकेको भन्दै ती आयोजना सम्पन्न गर्न बजेट थप्न सरकारलाई आग्रह गरेको छ ।

संसद्‌मा भूमिका प्रभावकारी बनाउने रास्वपाको निर्णय
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) संसदीय दलको बैठकले आगामी हिउँदे अधिवेशनमा पार्टीको भूमिका प्रभावकारी बनाउने निर्णय गरेको छ । शुक्रबार बसेको दलको बैठकले संसद्मा प्रभावकारी ढंगले प्रस्तुत हुने निर्णय गरेको हो । बैठकमा पार्टीका सांसदहरूले कसरी प्रभावकारी भूमिका निर्वाह गर्ने तथा जनताका मुद्दालाई कसरी उठाउने भन्ने बारेमा छलफल भएको जानकारी दिँदै सांसद मनिष झाले भन्नुभयो, ‘विगतमा संसद्मा हाम्रो प्रस्तुति कस्तो रहृयो र आगामी दिनमा कस्तो रहन्छ ? कसरी हामी कसरी प्रस्तुत हुने भन्नेमा घनीभूत छलफल भयो ।’

रविले सांसदहरूसँग खोजे तीन प्रश्नको उत्तर
रास्वपा संसदीय दलको बैठक पार्टी सभापति एवं संसदीय दलका नेता रवि लामिछानेले सांसदहरूलाई सोधेको तीन प्रश्नमा केन्द्रित भएको छ । शुक्रबार बसेको संसदीय दलको बैठकमा सभापति लामिछानेले एक हप्ताअघि आगामी अधिवेशनका विषयमा पार्टीका सबै सांसदहरूलाई सोधेको प्रश्नमा छलफल भएको प्रमुख सचेतक सन्तोष परियारले जानकारी दिनुभयो । परियारका अनुसार सभापति लामिछानेले संविधान निर्माणपछि राज्य सञ्चालनको लागि आवश्यक पर्ने ४० विधेयकमा के भइरहेको छ ? तपाईं भएको समितिमा भए त्यसको अवस्था के छ ? निर्वाचनको बेलामा बाचापत्रमा उठाएको मुद्दा त्योअनुसार विधेयकमा काम गर्न सक्छौँ कि सक्दैनौँ र नागरिक अधिकार र स्थानीय समस्याहरूको केके मुद्दा उठाउनुहुन्छ ? भन्ने प्रश्न गर्नुभएको थियो । त्यसबारे बैठकमा सबै सांसदले आ–आफ्नो कुरा राखेको र सोमबार बैठक बस्नुअघि थप छलफलका लागि बैठक बस्ने जानकारी दिँदै परियारले भन्नुभयो, ‘अबको अधिवेशनमा मुख्य कानुनहरू टुंग्याएरै जानुपर्छ भनेर सरकारलाई दबाब दिन काम गर्छौं । रास्वपाले नागरिकको अधिकार सुनिश्चित गर्ने सवालमा सरकारले त्यो विधेयक नल्याएर गैरसरकारी विधेयकमा काम गर्छ ।’

एमाले संसदीय दलको बैठक दुई दिन बस्ने
नेकपा एमालेले संसदीय दलको बैठक बोलाएको छ । शनिबार र आइतबार बस्ने गरी बैठक बोलाइएको एमालेका सचेतक महेश बर्तौँलाले जानकारी दिनुभयो । बर्तौलाका अनुसार बैठक शनिबार दिउँसो १२ बजे ल्होत्से हलमा बैठक सुरु हुनेछ । सोमबारदेखि सुरु हुने हिउँदे अधिवेशनको विषयमा केन्द्रित रहेर बैठकमा अध्यक्ष केपी ओलीले सांसदहरूलाई पछिल्ला समसामयिक विषयमा प्रशिक्षण गर्ने उहाँको भनाइ छ । सरकारले यो अधिवेशनबाट टिआरसीसहित महत्वपूर्ण विधेयक टुंग्याउने तयारी गरेको छ ।

राष्ट्रिय सभाको संसदीय क्यालेण्डर स्वीकृत
राष्ट्रिय सभाको आगामी हिउँदे अधिवेशनका लागि २०८० माघ र फागुन महिनाको सम्भावित कार्यतालिका स्वीकृत भएको छ । शुक्रबार बसेको राष्ट्रियसभा कार्यव्यवस्था परामर्श समितिको बैठकले महिनाको सम्भावित कार्यतालिका स्वीकृत गरेको हो । बैठकले संसद्को अधिवेशनको प्रारम्भ र अन्त्य हुने दिनका बारेमा संसदलाई पूर्व जानकारी गराएमा कार्यतालिका बनाउन सहज हुने निष्कर्ष पनि निकालेको छ । संसद्को आउने अधिवेशनमा सरकारले कतिवटा, के कस्ता विधेयक दर्ता गराउने हो सो विषयको जानकारी पनि संसद् अधिवेशन प्रारम्भ हुनुभन्दा अगावै संसद्लाई जानकारी दिन आग्रह गर्ने निर्णय बैठकले गरेको छ । राष्ट्रिय सभामा लामो समयदेखि विचाराधीन अवस्थामा रहेको अध्यागमन विधेयक फिर्ता लिने वा अगाडि बढाउने हो भन्ने विषय टुंगो लगाउन पनि सरकारलाई आग्रह गर्ने निर्णय बैठकले गरेको छ ।

‘टिआरसीमा एमालेको अडान यथावत’
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले प्रमुख प्रतिपक्ष दल नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीसँग छलफल गर्नुभएको छ । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालय सिंहदरबारमा शुक्रबार भएको छलफलमा दुई नेताहरूबीच टिआरसी विधेयक, संसद्को आगामी अधिवेशन र समसामयिक विषयमा छलफल भएको थियो । बैठकमा एमाले अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले संक्रमणकालीन न्यायसँग सम्बन्धित विधेयक सबैको सहमतिबाट पास गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ । प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँगको भेटपछि अध्यक्ष ओलीले समसामयिक विषय र शान्ति प्रक्रियाका बाँकी कामहरू टुंग्याउने सन्दर्भमा छलफल भएको जानकारी दिँदै भन्नुभयो, ‘शान्ति प्रक्रियाका बाँकी कामहरू टुंग्याउने सन्दर्भमा अहिले समितिमा विधेयकमा छलफल भइरहेको छ । अलिक त्यसलाई राम्रोसँग मिलाएर छिट्टै टुंग्याऔँ भन्ने छलफल भएको हो । टिआरसीको बारेमा एमालेको अडान यथावत छ । राम्रो बनाएर सहमतिले पास गरे हुन्छ । टिआरसीसँग सम्बन्धित विधेयक पीडितमैत्री बन्नुपर्ने अडान एमालेको यथावत छ ।’ संसद्को कानुन न्याय तथा मानव अधिकार समितिमा बिहीबार पनि बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको छानविन, सत्यनिरूपण तथा मेलमिलाप आयोग ऐन,२०७१ लाई संशोधन गर्न बनेको (टिआरसी) विधेयकमाथि छलफल हुँदै आएको छ । तर, दलहरूबीच सहमति जुट्न सकेको छैन ।