बालबालिका बेचबिखन रोकथाममा ध्यान दिन सरोकारवालाको जोड

कालीकोट । बालबालिकाहरूको गैरकानुनी ओसारपसार तथा बेचबिखन रोकथाममा ध्यान दिन जिल्लास्थित सरोकारवालाहरूले जोड दिएका छन् । जिल्ला सदरमुकाम मान्मस्थित जिल्ला प्रशासन कार्यालय कालीकोटको सभाहलमा आयोजित बालबालिकाहरूको गैरकानुनी ओसारपसार तथा बेचबिखनबिरुद्ध रोकथाम परियोजनाको सल्लाहकार समितिको बैठकमा उपस्थित सरोकारवालाहरूले बालबालिका बेचबिखन र यसको ओसापसार रोकथाममा विशेष ध्यान दिनुपर्नेमा जोड दिएका हुन् ।

कर्णाली र कालीकोट जस्तो विकट र दुर्गम जिल्लाहरूमा कमजोर आर्थिक अवस्थाको फाइदा उठाउँदै बालबलिकाहरूलाई अनेकन प्रलोभनमा पारी विभिन्न शहरहरूमा लैजाने गरेका कारण धेरैजसो बालबालिका मानव बेचबिखन तथा ओसारपसारको जोखिममा पर्ने गरेका छन् ।

केही वर्षयता बालबालिकालाई निःशुल्क पढ्ने-लेख्ने र बस्न दिने प्रलोभन देखाई बालगृहमा राखेर जबरजस्ती धर्म परिवर्तन गराउनेसमेत गरिएको छ । छोराछोरी त्यस्ता ठाउँमा पठाएर अभिभावकहरूले समेत रकम असुल गरेका घटनासमेत सार्वजनिक हुने गरेको सहभागीहरूले बताएका छन् । कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि एवं प्रमुख जिल्ला अधिकारी गणेश नेपालीले परिवारबाटै ओसारपसारको जोखिम भएपछि बालबालिका थप असुरक्षित बन्दै गइरहेको बताउनुभयो । गरिबी, सूचनाको अभाव, लैङ्गिक हिंसा, जस्ता कारणले मानिस बढी बेचबिखनको जोखिममा रहेको प्रष्ट्याउनुभयो ।

कार्यक्रमका विशेष अतिथिसमेत रहनुभएका खाँडाचक्र नगरपालिकाका उपप्रमुख गणेशबहादुर शाहीले बालबालिकाहरूको बेचबिखन र ओसारपसारलाई रोकथाम गर्न गरिब, टुहुरा, आर्थिक अवस्था कमजोर भएका बालबालिकालाई घरमै पुनःस्थापना गर्न सकियो भने मात्रै यस्ता घटनामा कमी आउने बताउनुभयो । यस्तै, छलफलका क्रममा तिलागुफा नगरपालिकाका उप-प्रमसख महेन्द्रबहादुर शाहीले यसलाई न्यूनीकरण गर्न सरकारले प्रभावकारी रणनीति बनाउन नसकेको टिप्पणी गर्नुभयोे । उहाँले मानव बेचबिखन तथा ओसारपसारको प्रवृत्ति र यसका कारण पनि परिवर्तन भइराखेको बताउँदै यसले प्रभावितहरूको क्षेत्र पनि फराकिलो बनाएको बताउनुभयो ।

कार्यक्रमको समापन गर्दै परियोजना सल्लाहकार समितिका संयोजक एवं जिल्ला समन्वय समिति कालीकोटका कार्यवाहक प्रमुख मीना रावत विकले गरिब तथा विपन्न परिवार, बालबालिकालाई अभिभावकहरूले निगरानी नराख्ने परिवार र अशिक्षित परिवारका बालबालिका बढी हराउने गरेको र हराउनेमा अधिकांश अतिविपन्न परिवारका बालबालिका हुने गरेको बताउनुभयो ।

नेक्स्ट जेनेरेसन नेपालको आर्थिक सहयोग, फ्युचर जेनेरेसन नेपालको आयोजना किर्डाक नेपालसँगको साझेदारीमा जिल्लाका सरोकारवालाहरूसँग परियोजना सल्लाहकार समितिका संयोजक एवं जिल्ला समन्वय समिति कालीकोटका कार्यवाहक प्रमुख मीना रावत विकको अध्यक्षता, प्रमुख जिल्ला अधिकारी गणेश नेपालीको प्रमुख आतिथ्यतामा परियोजनाले हालसम्म गरेका कामहरूको बारेमा जानकारी गराइएको थियो ।

बालबालिकाहरूको गैरकानुनी ओसारपसार तथा बेचबिखनविरुद्ध रोकथाम परियोजनाले कालीकोटको पलाँता गाउँपालिका, महाबै गाउँपालिका, तिलागुफा नगरपालिका, र पचालझरना गाउँपालिकामा गरी चारवटा स्थानीय तहमा काम गर्दै आइरहेको छ । हरेक स्थानीय सरकारले मानव बेचबिखनबारे विशेष अभियान सञ्चालन गर्न नीति तथा कार्यक्रममै समावेश गर्न सके र यसको प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्न सके मानव बेचबिखन निरूपणका लागि अर्को प्रभावकारी कदम हुन सक्ने कार्यक्रमका सहभागीहरूले बताएका छन् ।

प्रदेश प्रहरी कार्यालयका अनुसार ६ वर्षको अवधिमा कर्णालीका ३५ जना बालबालिका मानव बेचबिखन तथा ओसारपसारमा परेका छन् । आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ देखि २०७९/०८० सम्ममा सुर्खेतका मात्रै १४ जना बेचबिखन तथा ओसारपसारमा परेका हुन् । यो अवधिमा सल्यान, हुम्ला, कालीकोट, रुकुम पश्चिम, जुम्ला, दैलेखमा गरी २१ जनाको बेचबिखन भएको हो ।

विभिन्न अध्ययनअनुसार हातहतियार र लागूपदार्थ ओसारपसारपछि विश्वमा अर्को समस्या मानव बेचबिखन पर्छ । यो समस्या नेपालमा पनि पछिल्ला दिनमा निकै जर्जर रूपमा देखा परेको छ ।