१० हजार मेगावाटका लागि नीतिगत सहजीकरणमा जोड

काठमाडौं । उपप्रधान तथा गृहमन्त्री श्रेष्ठले सरकारले आगामी वैशाखमा गर्न लागेको लगानी सम्मेलनमा ऊर्जा क्षेत्रलाई कसरी अघि बढाउने भनेर सोचिरहेको बताउनुभएको छ । स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादकहरूको संस्था (इप्पान) को २४औँ वार्षिकोत्सव समारोहको बिहीबार काठमाडौंमा उद्घाटन गर्दै उहाँले यस्तो बताउनुभएको हो । ऊर्जा क्षेत्रको विकास र विस्तारका लागि सरकार र निजी क्षेत्रले लगानीमा जोड दिँदै उप्रधानमन्त्री श्रेष्ठले देशमा ऊर्जा उत्पादनको सम्भावना निकै बढेर गएकोले सरकार र निजी क्षेत्र दुवैले लगानी बढाउन आवश्यक रहेको बताउनुभयो ।

ऊर्जा उत्पादकहरूले व्यापार मात्रै नगरेर देश विकासका लागि महत्वपूर्ण योगदानसमेत गरिरहेको भन्दै उहाँले ऊर्जा उत्पादन गरेर व्यापारसँगै आन्तरिक उपभोगमा जोड दिनुपर्ने बताउनुभयो । साथै उपप्रधानमन्त्री श्रेष्ठले ऊर्जा उद्यमीलाई सुरक्षामा कुनै पनि कमी हुन नदिने प्रतिबद्धता जनाउँदै निर्धक्क भएर लगानी गर्न आग्रहसमेत गर्नुभयो ।

उहाँले युवालाई विदेश पठाएर देशलाई वृद्धाश्रम बनाउने खतराबाट मुक्त गरेरै छोड्ने प्रतिबद्धता जनाउनुभयो । गृहमन्त्री श्रेष्ठले देशलाई कुनै पनि हालतमा अल्पविकसित देशको अध्यक्ष भएकोमा गर्व गर्ने स्थितिमा नराख्ने बताउनुभयो । उहाँले विदेश गएका युवाहरूलाई स्वदेशमै फर्काउन नयाँ ढंगबाट काम गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको बताउनुभयो ।

गृहमन्त्री श्रेष्ठले उत्पादन वृद्धि, आयात प्रतिस्थापन र निर्यात वृद्धि गरेर व्यापार घाटा कम गर्ने दिशामा सरकार अघि बढिरहेको जिकिर गर्नुभयो । उहाँले विकासको प्रक्रियालाई नयाँ र तीव्रताका साथ अहिले सरकारले काम गरिरहेको बताउनुभयो ।

मन्त्री श्रेष्ठले सुशासन प्रभावकारी बनाउने र इकोनोमी एक्टिभिटी बनाउने काममा सरकार लागिपरेको दाबी गर्नुभयो । उहाँले उत्पादन, रोजगारी बढाउने र व्यापार घाटा कम गर्ने दिशातिर देशलाई लैजानसके मात्रै युवाहरूलाई स्वदेशमै राख्न सकिने वस्तुगत आधार तयार हुने बताउनुभयो । ‘यो देशलाई कुनै पनि हालतमा अल्पविकसित देशको अध्यक्ष भएकोमा गर्व गर्ने स्थितिमा राख्दैनौँ । यो देशमा युवालाई बाहिर पठाएर वृद्धाश्रम बनाउने खतराबाट यो देशलाई मुक्त गरेरै छोड्छौँ । यो संकल्प त्यसै पूरा हुँदैन भन्ने हामीलाई थाहा छ । नयाँ ढंगले काम गर्नुपर्छ । त्यस दिशातर्फ अघि बढ्ने क्रममा हामीले अहिले उत्पादन वृद्धि गर्ने, आयात प्रतिस्थापन गर्ने, निर्यात वृद्धि गरेर व्यापार घाटा कम गर्ने दिशामा जानुपर्छ भनेर लागेका छौँ ।’ उपप्रधानमन्त्री श्रेष्ठले भन्नुभयो, ‘अहिलेको गतिलाई अझ बढाउनुपर्छ भन्नेमा दृढ छौँ ।

विकासको प्रक्रियालाई नयाँ तीव्रतासहित अहिले हामीले भनेका छौँ सुशासन प्रभावकारी बनाउने र इकोनोमी एक्टिभिटी अत्यन्तै तीव्र बनाउने हो । उत्पादन, रोजगारी बढाउने र व्यापार घाटा कम गर्ने दिशातिर लैजाने र त्यसले मात्रै हामीले विदेश जाने यो क्रमलाई रोक्ने वस्तुगत आधार तयार पार्छौं । अब बकबक गर्ने समय हामीसँग छैन । अब ढिला गर्ने समय छैन । सबै मिलेर सरकार, सरकारको संयन्त्र, निजी क्षेत्र मिलेर देशलाई कोल्टे फेर्नैपर्छ ।’

उहाँले नेपालको आर्थिक विकास र समृद्धिको यात्रा तीव्र बनाई लगानी भित्र्याउनका लागि सरकारले सुरक्षामा कुनै कमी हुन नदिने बताउनुभयो । उहाँले निर्माण प्रक्रियालाई तीव्र बनाउन सुरक्षाको ग्यारेण्टी गर्नुपर्ने अवस्था रहेको बताउनुभयो ।

१२ वर्षमा २८ हजार मेगावाट विद्युत् उत्पादन गर्नेछौँ : मन्त्री बस्नेत
ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइमन्त्री शक्तिबहादुर बस्नेतले नेपालले आगामी १२ वर्षमा २८ हजार मेगावाटभन्दा बढी विद्युत् उत्पादन गर्ने बताउनुभएको छ । बिहीबार स्वतन्त्र ऊर्जा उत्पादक संघ (इप्पान) को २४औँ वार्षिकोत्सवलाई सम्बोधन गर्दै उहाँले यस्तो बताउनुभएको हो । मन्त्री बस्नेतले पछिल्लो १० वर्ष नेपालको ऊर्जा क्षेत्रको विकासको निम्ति एउटा विशेष र महत्वपूर्ण अवसर बन्ने दाबी गर्नुभयो । उहाँले निजी क्षेत्र र सरकारको इच्छाशक्तिले आगामी १२ वर्ष भित्रमा २८ हजार मेगावाट बढी विद्युत् उत्पादन गर्नसक्ने बताउनुभयो ।

मन्त्री बस्नेतले सरकार आगामी १२ वर्षमा २८ हजार मेगावाट बढी विद्युत् उत्पादन गर्ने लक्ष्यअनुसार अघि बढिरहेको बताउनुभयो । उहाँले पछिल्लो डेढ वर्षको अवधिमा एक हजारभन्दा बढी मेगावाट विद्युत् उत्पादनको अवस्था सिर्जना भइरहेको बताउनुभयो । मन्त्री बस्नेतले लगानीमैत्री वातावरण सिर्जना गरेर अघि बढ्न सके ऊर्जा क्षेत्रका समस्या समाधान हुने जिकिर गर्नुभयो । लगानीकर्तालाई थप लगानीका लागि सहज वातावरण बनाउनेतर्फ सरकार अग्रसर रहेको उहाँको भनाइ थियो ।

मन्त्री बस्नेतले ऊर्जा विकासमा निजी क्षेत्रको योगदान ६०/७० प्रतिशत रहेको उल्लेख गर्दै निजी क्षेत्रका माग पूरा गर्न सरकार प्रयत्नशील रहेको बताउनुभयो । पछिल्लो दशकमा आठ सयबाट २९ सय मेगावाट उत्पादन क्षमता पुग्नुमा निजी क्षेत्रको सबैभन्दा ठूलो हात रहेको भन्दै उहाँले आगामी तीन चार महिनामा निजी क्षेत्रबाट प्रवद्र्धित करिब पाँचसय मेगावाट थप विद्युत् प्रणालीमा जोडिने जानकारी दिनुभयो । निजी क्षेत्रले आफूले यति काम गर्छु भन्ने प्रतिबद्धता लिएर आए सरकार त्यसका लागि सहयोग गर्न तयार रहेको मन्त्री बस्नेतको भनाइ थियो ।

ऊर्जा उद्यमी उत्साहित : अध्यक्ष कार्की
इप्पानका अध्यक्ष गणेश कार्कीले प्रधानमन्त्रीको भारत भ्रमणपछि ऊर्जा उद्यमी उत्साहित भएको भन्दै १० वर्षमा १० हजार मेगावाट विद्युत् बेच्ने सरकारको समझौता स्वागतयोग्य रहेको बताउनुभयो । हाल देश ऊर्जामय भएको उल्लेख गर्दै उहाँले अबको दशक ऊर्जा दशक घोषणाको मागसमेत गर्नुभयो । ऊर्जा क्षेत्रको भ्याट पहिलाकै दर कायम गर्न, गत असारमा बाढीपहिरोका कारण ३१ आयोजनामा क्षति भएकोले ती आयोजनाको समस्या समाधान गर्न र १० हजार मेगावाट विद्युत् उत्पादन गर्न ४६ खर्ब रुपैयाँ लगानी लाग्ने भएकोले राष्ट्र बैंकलाईसमेत ध्यान दिन उहाँले ध्यानाकर्षण गराउनुभयो ।

त्यस्तै, विदेशमा रहेका नेपालीले नेपाल फर्केपछि घर जग्गामा लगानी गर्ने गरेको भन्दै आगामी दिनमा त्यो लगानी जलविद्युत् आयोजना गर्ने व्यवस्था मिलाउन पनि कार्कीले आग्रह गर्नुभयो । प्रसारण लाइन नहुने हो भने विद्युत् धेरै खेरजाने भन्दै त्यो अवस्था ऊर्जा उद्यमीले सहन नसक्नेतर्फ पनि उहाँले सम्बन्धित निकायलाई खबरदारी गर्र्नुभयो ।

त्यसैगरी, आयोजनामा समय समयमा तोडफोड हुने गरेको, चन्दा आतंक बढेको, फोन नउठाउने हो भने घरमै आएर आतंकित बनाउने गरेको भन्दै सुरक्षा व्यवस्था गर्न पनि उहाँले गृहमन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराउनुभयो । कार्कीले अर्बौंका आयोजना बनाउने, विद्युत् निर्यात गरेर विदेशी मुद्रा आर्जन गर्ने, देशलाई समृद्धिको बाटोमा डोर्‍याउने ऊर्जा उद्यमीलाई सिंहदरबार छिर्न समस्या भइरहेको भन्दै इप्पानको कार्ड देखाएपछि सिंहदरबार प्रवेश पाउने व्यवस्था मिलाउन पनि गृहमन्त्रीलाई आग्रह गर्नुभएको थियो ।

सो अवसरमा ऊर्जा क्षेत्रका विशिष्ट व्यक्तिलाई इप्पानले विशेष सम्मान गरेको थियो । उपप्रधान तथा गृहमन्त्री श्रेष्ठ, ऊर्जामन्त्री बस्नेत र इप्पानका अध्यक्ष कार्कीले विभिन्न व्यक्ति तथा संस्थालाई संयुक्त रूपमा सम्मान गर्नुभएको थियो । सम्मानित हुनेमा ऊर्जा मन्त्रालयका सहसचिवद्वय नवीनराज सिंह र सन्दीपकुमार देव, विद्युत् विकास विभागका महानिर्देशक चिरञ्जीवी चटौत र नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका पूर्व उप-कार्यकारी निर्देशक प्रवल अधिकारी रहनुभएको छ । वरिष्ठ ऊर्जा पत्रकारिता सम्मानबाट जलसरोकार डटकमका प्रधान सम्पादक विकास थापा सम्मानित हुनुभएको छ भने एक मेगावाटभन्दा ठूलो निजी क्षेत्रको पहिलो आयोजनाका २०५८ माघ १० गते सम्पन्न भएको नेशनल हाइड्रो पावर कम्पनीलाई सम्मान गरिएको छ । कम्पनीका संस्थापक अध्यक्ष जीतबहादुर श्रेष्ठ र वर्तमान अध्यक्ष कुमार पाण्डेलाई सम्मान गरिएको हो ।

त्यस्तै, एक मेगावाटभन्दा सानो पहिलो जलविद्युत् आयोजनाका रूपमा १८३ किलोवाटको स्यांगे साना जलविद्युत् आयोजनालाई सम्मान गरिएको छ । निजी क्षेत्रले निर्माण गरेको जलविद्युत् आयोजनामा पहिलोपटक लगानी गरेको नबिल बैंक, आयोजना निर्माणमा संलग्न पहिलो निर्माण कम्पनीका रूपमा एभरेष्ट निर्माण सेवा कम्पनी, आयोजनाको बीमा गर्ने पहिलो बीमा कम्पनीका रूपमा आइजीआई प्रुडेन्सियल इन्स्योरेन्स कम्पनी (साबिकको एनबी इन्स्योरेन्स) पनि सम्मानित भएका छन् ।