माओवादी विधान अधिवेशन

काठमाडौं । नेकपा (माओवादी केन्द्र)का नेताहरूले पार्टीमा आमूल परिवर्तनको माग गरेका छन् । काठमाडौंमा जारी विधान अधिवेशनमा सहभागी अधिकांश नेताहरूले पार्टीमा आमूल परिवर्तनको माग गरेका हुन् । उनीहरूले पार्टीको नाम र चुनाव चिहृनसमेत फेर्न सुझाव दिएका छन् । नेता ओम शर्माले पार्टीको नाम फेर्नुपर्ने सुझाव आएको बताउनुभयो । २० समूहमध्ये केहीले नाम फेर्नुपर्ने सुझाव दिएका छन् । केही समूहले भने अहिलेकै नाम उचित भएको भन्दै फेर्न नहुने मत राखेका छन् । एउटा समूहका नेता हरिराज अधिकारीले चुनाव चिहृन बदल्नुपर्ने सुझाव प्राप्त भएको बताउनुभयो । यस्तै, नेता हिमाल शर्माले पनि चुनाव चिहृन फेर्न सुझाव आएको बताउनुभयो ।

एक समूहबाट सबै कम्युनिष्टबीच एकता गरेर पार्टीको नाम नेकपा समाजवादी राख्नुपर्ने सुझाव आएको छ । समूहले सबै माओवादी घटकलाई एक ठाउँ ल्याएर पार्टीको नाम फेर्ने सुझाव दिएको हो ।

प्रत्यक्ष निर्वाचन गर्ने व्यवस्था गर्नुपर्ने सुझावसमेत आएको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले केन्द्रीयसहित सबै समितिलाई छरितो बनाउन एवं जननियन्त्रित पार्टी र पार्टी नियन्त्रित सरकार बनाउनुपर्ने बताउनुभयो । पार्टीलाई संघीयताको मर्मअनुसार सञ्चालन गर्दै पार्टीलाई छरितो र क्रियाशील बनाउनुपर्ने सुझाव अधिकांश समूहले दिएका छन् ।

पदाधिकारी प्रत्यक्ष निर्वाचनबाट चयन गर्नुपर्ने सुझाव उनीहरूको छ । पार्टी र राजकीय नियुक्तिमा आलोपालोको व्यवस्था गर्नुपर्ने सुझाव नेताहरूले दिएका छन् । सरकार र पार्टीलाई समावेश गरेर सत्ता सञ्चालन समन्वय समिति बनाउनुपर्ने सुझावसमेत नेताहरूले दिएका छन् । पार्टीका आयोगलाई शक्तिशाली बनाउनुपर्ने बताउँदै पार्टीका सबै समितिलाई सानो-छरितो कायम गर्न पनि समूहले सुझाव दिएका छन् ।
मंगलबारदेखि काठमाडौंको कमलादीस्थित प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा सुरु भएको अधिवेशनमा सहभागीलाई विभिन्न २० समूहमा विभाजन गरिएको थियो । विधानको मस्यौदामा सामूहिक छलफल गरी समूहहरूले सुझावसहित पेस गरेका छन् । अधिवेशनको दोस्रो दिन बुधबार १३ समूहले आफ्नो निष्कर्ष सुनाएका हुन् । बाँकी समूहले आज (बिहीबार) निष्कर्ष प्रस्तुत गर्नेछन् ।

एक समूहमा कम्तीमा ५० जना प्रतिनिधि रहनेगरी विधानमाथिको छलफलका लागि समूह बनाइएको थियो । सम्मेलनमा भाग लिन पार्टीका स्थायी समिति सदस्य, पोलिटब्युरो सदस्य, केन्द्रीय सदस्य, प्रदेशका पदाधिकारी, विभिन्न मोर्चाका संयोजकहरूको सहभागिता रहेको छ । प्रस्तावित विधानमा आवश्यक संशोधनसहित पारित गर्दै सम्मेलन बिहीबार सम्पन्न हुने माओवादी केन्द्रले जनाएको छ ।

केन्द्रीय सदस्यको संख्या कम गर्न सुझाव
माओवादी नेता हिमाल शर्माले पदाधिकारीसहित प्रत्यक्ष निर्वाचनबाट चयन गर्नुपर्ने व्यवस्था गर्नुपर्ने सुझाव दिनुभयो । पार्टी र राजकीय नियुक्तिमा आलोपालोको व्यवस्था गर्नुपर्ने उल्लेख गर्दै उहाँले प्रदेशलाई थप अधिकार दिनुपर्ने सुझाव दिनुभयो । अर्का नेता दिलीपकुमार प्रजापतिले पार्टीलाई जनतासमक्ष लैजान नयाँ विधानले सहयोग गर्ने विश्वास व्यक्त गरिएको बताउनुभयो । केन्द्रीय सदस्यको संख्या सकेसम्म कम गर्नुपर्ने सुझाव दिँदै उहाँले पूर्णकालीन पार्टी सदस्यको स्पष्ट रूपमा व्यवस्था गर्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।

त्यसैगरी, नेता कुमार पौडेलले पार्टीलाई विधिगत रूपमा सञ्चालनका लागि विधानलाई पारित गरेर कार्यान्वयनमा लैजान सुझाव दिनुभयो । पार्टीले सत्ता सञ्चालन गर्नुपर्ने व्यवस्था विधानमा गर्नुपर्ने सुझाव दिँदै घाइते तथा पूर्वजनमुक्ति सेनालाई विशेष व्यवस्था गर्नुपर्ने उहाँले बताउनुभयो । नेता पर्शुराम रम्तेलले पार्टी एकता, आन्तरिक मूल्यांकन र मनोनयनलाई व्यवस्थित गर्नुपर्ने र छुवाछुतलाई गम्भीर रूपमा लिने व्यवस्था गर्नुपर्ने सुझाव पेस गर्नुभयो ।

नेता वामदेव क्षेत्रीले विधानलाई छरितो बनाउन सुझाव दिँदै प्रदेश र स्थानीय पार्टी समितिलाई कार्यकारी बनाउने गरी विधान संशोधन हुनुपर्ने बताउनुभयो । उहाँले पार्टीका सदस्यभन्दा पनि पार्टी शुभचिन्तकको अध्यक्षमा अनुशासन समिति बनाएर शक्तिशाली बनाउनुपर्ने सुझाव पेस गर्नुभयो । नेता निर्मल आचार्यले अनलाइनमार्फत पार्टी सदस्यता नवीकरण गर्नुपर्ने व्यवस्था गर्न र पार्टीलाई प्रविधियुक्त बनाउन सुझाव पेस गर्नुभयो । उहाँले स्थायी समितिलाई विधानमा राख्न नपर्ने सुझाव रहेको उल्लेख गर्दै पार्टीलाई पार्टी संरक्षक समिति बनाउनुपर्नेे बताउनुभयो ।

अध्यक्ष पार्टी सदस्यबाट प्रत्यक्ष चुनिनुपर्ने प्रस्ताव
माओवादी नेताहरूले पार्टीको केन्द्रीय अध्यक्ष सम्पूर्ण पार्टी सदस्यबाट प्रत्यक्ष चुनिनुपर्ने प्रस्ताव गरेका छन् । विधान मस्यौदाको समूहगत छलफलमा केही सदस्यहरूले केन्द्रीय अध्यक्ष पार्टी सदस्यहरूबाट चुनिनुपर्ने र पदाधिकारीको उम्मेदवार केन्द्रीय सदस्यबाट हुनुपर्ने सुझाव दिएको नेता रञ्जित तामाङले बताउनुभयो । यस्तै, नेताहरूले सम्पूर्ण समिति प्रत्यक्ष निर्वाचित हुनुपर्ने सुझाव दिएका छन् । केहीले समितिले पदाधिकारी चुन्ने व्यवस्था यथावत् राख्नुपर्ने धारणा राखेका छन् । यसैगरी, पार्टीका हरेक पदाधिकारी र राजकीय पदहरूमा एक तहमा दुई कार्यकालको व्यवस्था राख्नुपर्ने धारणा राखेका छन् । तर, समानुपातिक प्रतिनिधित्व र राष्ट्रियसभा सदस्य एक कार्यकाल बनाउनुपर्ने सुझाव आएको छ ।

वर्ग शत्रु किटान गर्न सुझाव
सत्ताका लागि जोसँग पनि सहकार्य गर्ने नेतृत्वको चरित्रबारे नेताहरूले प्रश्न उठाएका छन् । विधान अधिवेशनको समूहगत छलफलका सहभागीले पार्टीले वर्ग शत्रु किटान नगरी जोसँग पनि मिल्दै जानु घातक हुने बताएका हुन् । हरेक कुरा वर्गीय हिसाबले हुनुपर्ने उनीहरूको सुझाव छ । समूहबाट वर्ग शत्रु पहिचान नगरी नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीसहितका वर्गीय विचार नमिल्नेसँग मिल्दै जाँदा पार्टी नै सकिने चिन्ता पनि आएको छ । यस्तै, नेताहरूले कार्यकर्ताको आन्तरिक मूल्यांकन र मनोनयनलाई व्यवस्थित गर्नुपर्ने र छुवाछुतलाई गम्भीर रूपमा लिने व्यवस्था गर्नुपर्ने सुझाव दिएका छन् । नेता वामदेव क्षेत्रीले विधानलाई छरितो बनाउन सुझाव दिँदै प्रदेश र स्थानीय पार्टी समितिलाई कार्यकारी बनाउने गरी विधानमा व्यवस्था गर्नुपर्ने बताउनुभयो । नेता हरिराज अधिकारीले नागरिकता पाएपछि पार्टीको सदस्यता प्राप्त गर्ने अवस्था बनाउनुपर्ने सुझाव दिनुभयो । नेता झक्कुप्रसाद सुवेदीले वैज्ञानिक समाजवादमा जानेगरी प्रस्तावना लेखिनुपर्ने बताउनुभयो ।

पार्टी र आन्दोलन पुनर्गठनका लागि पहल गर्न सुझाव
माओवादी नेताहरू सरकार छोडेर वाम एकताको पहल गर्न सुझाव दिएका छन् । जारी विधान अधिवेशनमा सहभागी नेताहरूले बृहत्तर पार्टी एकता र माओवादी आन्दोलनको रक्षाका लागि तत्काल सरकार छोडेर वाम एकताको पहल गर्नुपर्ने बताएका हुन् । सम्मेलनमा सात बुँदे प्रस्ताव पेस गर्दै पोलिटब्युरो सदस्य महेश्वर दाहालले फराकिलो कम्युनिष्ट अन्तर्राष्ट्रिय बनाउन पार्टी अध्यक्षले तत्काल प्रधानमन्त्री त्यागेर अरूलाई अघि सार्दै २१औँ शताब्दीको समाजवादी कार्यदिशा निर्माणको पहल गर्न सुझाव दिनुभएको छ । ‘समाजवादमा जाने सर्तमा, समाजवादी कार्यदिशा निर्माण गरेर एमाले सहितका सबै वामपन्थी शक्ति र व्यक्तिहरूसँग एकताका लागि पहल बढाऔँ । अधिकतम लचिलो बनेर माओवादी पार्टी र आन्दोलन पुनर्गठनका लागि हात अगाडि बढाऔँ,’ उहाँले भन्नुभएको छ ।

कांग्रेससँगको गठबन्धन असहज रहेको भनेर प्रधानमन्त्रीले नै भनिसकेको अवस्थामा अब वाममोर्चा निर्माण गरेर जानुको विकल्प नभएको बताउनुभयो । ‘अध्यक्षले तत्काल प्रधानमन्त्री त्यागेर अरू कमरेडलाई अगाडि सारेर २१औँ शताब्दीको समाजवादी कार्यदिशा निर्माण गर्न पहल बढाउनुपर्छ । एकपटक मन्त्री भइसकेकाहरूलाई हटाएर सबै नयाँ कमरेडहरूलाई मन्त्रिमण्डल लैजाऔँ,’ उहाँले भन्नुभएको छ ।