परराष्ट्रले भन्यो- युक्रेनी सेनाको कब्जामा रहेका पाँचजना सकुशल

काठमाडौं । रुसी सेनामा भर्ना भई युद्ध लड्ने क्रममा युक्रेनी सेनाको कब्जामा रहेका पाँचजना नेपाली सकुशल रहेको पुष्टि भएको छ । परराष्ट्र मन्त्रालय स्रोतले युक्रेन सरकारका प्रतिनिधिहरूले पाँचजना नेपालीलाई एकै स्थानमा राखेर बयान लिएको जनाएको छ । रुसी सेनामा गैरकानुनी रूपमा भर्ना हुनुभएका बर्दियाका विवेक खत्री, काभ्रेका सिद्धार्थ ढकाल, मोरङका विकास राई, रोल्पाका प्रतीक पुन र गोरखाका ईश्वर लामिछाने युद्धका क्रममा युक्रेनी सेनाको कब्जामा पर्नुभएको हो ।

‘सबै नेपालीहरूलाई एकै स्थानमा राखेर बयान बुधबार बयान दिइएको थियो । नेपालीहरू पाँचै जनाले युक्रेनबाट रिहा भएपछि रुस जाने र सैन्य सम्झौता रद्द गरेर नेपाल फर्कने वाचा गरेका छन् । बयानका क्रममा एकजना नेपालीले दोभाषेको भूमिका निर्वाह गरेका थिए,’ युक्रेनका सरकारी प्रतिनिधिले परराष्ट्र मन्त्रालयलाई पत्राचार गर्दै उक्त कुराको जानकारी दिएको छ । युक्रेनले उनीहरूलाई कहिले छाड्छ भन्ने बारेमा पनि जानकारी गराएको छैन ।

लामो समयदेखि नेपाल सरकारले जर्मनीस्थित नेपाली दूतावासमार्फत युक्रेनी कब्जामा रहेका आफ्ना नागरिकहरूलाई रिहाइका लागि कूटनीतिक पहल गरेको थियो । युक्रेनले भने एक महिनाअघि मात्र नेपालको जवाफ फर्काएको थियो ।

अवैध रूपमा रुसी सेनामा भर्ती भएर युक्रेनविरुद्ध युद्धमा होमिएका नेपाली युवाहरूले ज्यान गुमाएका र बेपत्ता भएका खबर आइरहेका छन् । कतिपय नेपाली युक्रेनी सेनाको बन्दी बनेका छन् । आफूलाई फसाइएको भन्दै उद्धारका लागि गुहार माग्नेहरू पनि बढिरहेका छन् ।
युक्रेनविरुद्ध २०२२ फेब्रुअरीदेखि युद्धमा होमिएको रुसले सैनिक संख्या बढाउन सेनामा एक वर्ष काम गरे नागरिकता सहजै दिने र परिवारका सदस्यलाई पनि त्यो सुविधा हुने नीति ल्याएपछि नेपाली युवा आकर्षित भएको देखिन्छ । युद्धको वस्तुस्थिति नबुझी नेपाली युवा रुसी सेनामा भर्ती हुन थालेका बेला दलालहरू सक्रिय भए । उनीहरूले आकर्षक कमाइ हुने प्रलोभन देखाउँदै पहिले नेपालबाट सिधै र पछि नयाँदिल्ली, दुबई हुँदै सयौंलाई रुस पुर्‍याएको बताइन्छ । नेपाली युवा आठ-नौ लाख रुपैयाँसम्म खर्च गरी रुस पुगेर सेनामा भर्ती भएका छन् ।

नेपालीलाई रुसी सेनामा भर्ना हुन सघाउनेलाई कारबाही हुन्छ : उपप्रधानमन्त्री
उपप्रधानमन्त्री तथा रक्षामन्त्री पूर्णबहादुर खड्काले नेपाली नागरिकलाई रुसी सेनामा भर्ना हुन सघाउने व्यक्ति वा एजेन्सीलाई कारबाहीको दायरामा ल्याउन सरकार क्रियाशील रहेको बताउनुभएको छ । उपप्रधानमन्त्री खड्काले शुक्रबार राष्ट्रियसभा बैठकको शून्य र विशेष समयमा सांसदहरूले उठाएका प्रश्नहरूको जवाफ दिने क्रममा नेपाली नागरिकहरू द्वन्द्वग्रस्त मुलुकमा रोजगारीमा जाने, द्वन्द्वग्रस्त मुलुकको सेनामा गएर भर्ना हुने कार्यलाई सरकारले निरुत्साहित गर्ने बताउनुभएको हो ।

उपप्रधानमन्त्री खड्काले स्वदेश तथा विदेशमा रोजगारीको छनोट गरी जाने अधिकार नेपालको संविधानले प्रत्येक नागरिकलाई दिए पनि उनीहरूको सुरक्षा गर्ने दायित्व सरकारको भएको स्पष्ट पार्नुभयो । उहाँले प्रत्येक नागरिकको सुरक्षा राज्यको कर्तव्य भएकाले सुरक्षाको दृष्टिले जोखिम रहेका पेशा वा व्यवसाय गर्न वा त्यस्ता क्षेत्रमा जाने कुरालाई निरुत्साहित गर्न सरकार सचेत रहेको जिकिर गर्नुभयो । उपप्रधानमन्त्री खड्काले भन्नुभयो, ‘प्रत्येक नागरिकको सुरक्षा राज्यको कर्तव्य भएकाले सुरक्षाको दृष्टिले जोखिम रहेका पेशा वा व्यवसाय गर्न वा त्यस्ता क्षेत्रमा जाने कुरालाई निरुत्साहित गर्न जरुरी छ । त्यसतर्फ सरकार सचेत छ । त्यसैले नेपाली नागरिकहरू द्वन्द्वग्रस्त मुलुकमा रोजगारीमा जाने, द्वन्द्वग्रस्त मुलुकको सेनामा गएर भर्ना हुने कार्यलाई निरुत्साहित गर्ने तथा यस कार्यमा सघाउने व्यक्ति, एजेन्सीलाई कानुनी कारबाहीको दायरामा ल्याउने कुरामा सरकार क्रियाशील रहेको कुरा म जानकारी गराउन चाहन्छु ।’

नेपाली फर्काउने प्रयास जारी छ : परराष्ट्रमन्त्री
परराष्ट्रमन्त्री एनपी साउदले रुसी सेनामा भर्ना भएका नेपाली नागरिकलाई स्वदेश फर्काउने प्रयास जारी रहेको बताउनुभएको छ । रुसी सेनामा भर्ना भएका नेपालीका आफन्तसँग परराष्ट्र मन्त्रालयमा भएको छलफलमा उहाँले यस्तो बताउनुभएको हो । ‘लिगल्ली गएको भए हुन्थ्यो । इल्लिगल्ली गएका छन् । जसरी गएका भए पनि उनीहरूका प्रति राज्यको दायित्व छ’, परराष्ट्रमन्त्रीले भन्नुभयो, ‘आफ्ना नागरिकप्रति सरकार सधैं जिम्मेवार हुनुपर्छ, हुन्छ, उहाँहरूलाई फिर्ता ल्याउन कुनै पनि कमीकमजोरी हुने छैन । इमान्दारितापूर्वक प्रयास गरिरहेको छु, गरिरहने छु ।’

उहाँले रुसी सेनामा भर्ना भएका परिवारका सदस्यलाई मन्त्रालयमा बोलाएर छलफल गर्नुभएको थियो । रुसी सेनामा भर्ना भएका नागरिकको सकुशल फिर्ती, घाइतेको उपचार र उद्धार तथा लडाइँमा मृत्यु भएकाको शव नेपाल ल्याउन सरकार, परराष्ट्र मन्त्रालय, मस्कोस्थित नेपाली दूतावासले क्षमताले भ्याएसम्म हरसम्भव प्रयास गरिरहेको मन्त्री साउदको भनाइ थियो ।

परराष्ट्रमन्त्रीले कन्सुलर विभागमा हालसम्म मृत्यु भएका, सम्पर्कमा नभएका तथा रुसी सेनाबाट फिर्ता गरिदिन अनुरोधसहितका २४४ जनाका बारेमा परिवारले निवेदन दिएको बताउनुभयो ।