मस्कोमा आतंकवादी हमलाको सर्वत्र निन्दा

काठमाडौं । रुसको राजधानी मस्कोमा आयोजित कन्सर्टमा आतंकवादी हमला हुँदा १३३ जना बढीले ज्यान गुमाएका छन् । सन् २००४ पछि यहाँ भएको यो नै ठूलो आतंकवादी हमला हो । पुटिन रुसको राष्ट्रपति बनेको पाँचौँ दिनमा यो हमला भएको हो । मस्कोस्थित कन्सर्ट हल (क्रोकस सिटी हल)मा शुक्रबार राति भएको आक्रमणमा मृत्यु हुनेको संख्या १३३ नाघेको हो । मृत्यु हुनेमा बालबालिकादेखि वृद्ध पनि छन् ।

बन्दुकधारीले अन्धाधुन्ध गोली चलाएर गरेको आक्रमणमा घाइते हुनेको संख्या १२१ छ । १०७ जना घाइतेको उपचार भइरहेको छ । यो क्रूर नरसंहारमा प्रत्यक्ष संलग्न चार अपराधीसहित ११ जनालाई हिरासतमा लिइएको रुसी संघीय सुरक्षा सेवा (एफएसबी)ले जनाएको छ ।

व्यापारिक केन्द्र सहितको हलमा शुक्रबार राति रक ब्याण्ड पिकनिकले प्रदर्शन गर्ने तयारी थियो । करिब ६ हजार २०० टिकट बिक्री भइसकेका थिए । चार संदिग्ध युक्रेनतर्फ भाग्ने प्रयास गर्दा पक्राउ परेको एजेन्सीले शनिबार बताएको हो । आक्रमणकारीले बन्दुकपछि पेट्रोल बम वा अन्य आगो फैलाउने विस्फोट फालेर हलमा आगो लगाएका थिए ।

आगो निभाउन हेलिकोप्टरबाट पनि पानी फालिएको थियो । घटनास्थलमा पुलिसको गाडी, एम्बुलेन्स र आगो निभाउने टोली एवं उपकरण खटिएका थिए । रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले शनिबार दिउँसो जनतालाई सम्बोधन गर्दै सिंगो देश शोकमा परेको भन्दै दुःख व्यक्त गर्नुभएको थियो ।

उहाँले हत्याराहरूलाई दोस्रो विश्वयुद्धका नाजीहरूसँग तुलना गर्दै रुसी एकतालाई कसैले कमजोर पार्न नसक्ने बताउनुभयो । घटनाको पछाडि को हो ? भन्ने पत्ता लगाएर सजाय दिने चेतावनी उहाँले दिनुभएको छ । राष्ट्रपतिले सम्बोधनमा भन्नुभएको छ, ‘आतंकवादी, हत्यारा, गैर–मानवहरूको दुर्भाग्यशाली भाग्य मात्र हुन्छ, प्रतिशोध र विस्मृति ।’

इस्लामिक स्टेट समूहद्वारा आक्रमणको जिम्मेवारी
आक्रमणको जिम्मेवारी इस्लामिक स्टेट समूहले लिएको छ । इस्लामिक स्टेट मध्यपूर्वमा अस्तित्वमा आएको एउटा अतिवादी समूह हो । कुनै समय सिरिया र इराकको बीचमा ३४ हजार वर्ग माइलको क्षेत्र आफ्नो नियन्त्रणमा थियो । अमेरिकाले पनि इस्लामिक स्टेटको आक्रमणको यो दाबी विश्वसनीय रहेको बताएको छ । अमेरिकाले पनि दुई साताअघि रुससँग यस्तो आक्रमणको सम्भावना रहेको दाबी गरेको छ ।

यो समूह सन् २०१९ मा झण्डै समाप्त भएको अवस्थामा पुगेको थियो । यद्यपि, यस वर्षको फेब्रुअरीमा, संयुक्त राष्ट्रसंघले यो समूहले अफ्रिकामा स्थान हासिल गरिरहेको र यसको सामना गर्नु अझै पनि सुरक्षा चुनौती रहेको बताएको थियो । एक अनुमानका अनुसार गत वर्षसम्म सिरिया र इराकमा इस्लामिक स्टेटसँग ६ हजारदेखि १० हजार लडाकुहरू आबद्ध थिए ।

देशभर राष्ट्रिय शोक
आक्रमणमा परी ज्यान गुमाएकाहरूको शोकमा रुसले आइतबार राष्ट्रिय शोक मनाएको छ । रुसी विदेश मन्त्रालयकी प्रवक्ता मारिया जाखारोभाले युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लादिमिर जेलेन्स्कीले गरेको आक्रमणको टिप्पणीको कडा निन्दा गर्नुभएको छ । जेलेन्स्कीले घटनाको पछाडि मस्कोकै हात रहेको टिप्पणी गर्नुभएको थियो । मस्कोका गभर्नर एन्ड्रे भोरोब्योभले क्रोकस सिटी हलमा उद्धार कार्य सम्पन्न भएको घोषणा गर्नुभएको छ ।

९० सेकेण्डको भिडिओ
आतंकवादी संगठन आइएसआइएसले रुसको राजधानी मस्कोको क्रोकस सिटी हलमा हमला गर्दाको भिडिओ जारी गरेको छ । यस गोलाबारीमा संलग्न एक आतंकवादीले कपडामा लगाइएको क्यामेरबाट त्यहाँको दृश्य कैद गरेका थिए । ९० सेकेण्डको भिडिओमा चारैजना आतंकवादीको पहिचान लुकाइएको छ ।

भिडिओमा एक आतंकवादीले दोस्रोलाई उसको स्थानमा गोली चलाउन इशारा गरिरहेका छन् । आक्रमणका लागि इशारा गरिएको ठाउँमा सयौँ मानिस जम्मा भएका थिए । जमीनमा शव, रगत र धुवाँ उक्त भिडिओमा देखिन्छ । रुसी मिडिया हाउस आरटीले दुई भिडिओ सेयर गरेको छ । जसमा आक्रमणमा संलग्न रहेका छन् । उनीहरूको हात बाँधिएको छ । सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भइरहेको यो भिडिओमा सन्दिग्ध आक्रमणकारीले घटना स्वीकारेका छन् । उनले आफूहरूको पूरै योजना बताइरहेका छन् ।

आक्रमणकारी युक्रेनतिर भाग्दै थिए
रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले शनिबार मध्यराति हमलामा संलग्नहरू युक्रेनतिर भागेको बताउनुभएको छ । युक्रेनतिर एउटा कारमा भागिरहेका सबैलाई पक्राउ गरिएको थियो । उता, युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लोलोदिमिर जेलेन्स्कीले पुटिन कन्सर्ट हलमा भएको आक्रमणको दोष आफूहरूलाई थोपर्ने प्रयासमा रहेको बताउनुभएको छ ।

अमेरिकाले ७ मार्चमै दिएको थियो सूचना
अमेरिकाले यो आक्रमणमा युक्रेनको हात नरहेको जनाएको छ । शनिबार राति हृवाइट हाउसले मस्कोमा भएको आक्रमणमा युक्रेन सहभागी भएको कुरालाई इन्कार गरेको छ । अमेरिकाले यो हमलामा युक्रेन संलग्न भएको कुनै प्रमाण नभेटिएको जनाएको छ । यसमा आइएआइएस जिम्मेवार रहेको अमेरिकाको दाबी छ । आममानिसलाई निशाना बनाइएको यो हमलालाई अमेरिकाले पनि आतंकवादी कृत्य भनेको छ ।

न्युयोर्क टाइम्सको समाचारअनुसार ७ मार्चमा रुसस्थित अमेरिकी दूतावासले मस्कोमा कुनै ठूलो आक्रमण हुने चेतावनी दिएको थियो । दूतावासले चरमपन्थी समूहहरू मस्कोमा हुन लागेको कुनै पनि सांगीतिक कार्यक्रममा हमला गर्ने षड्यन्त्रमा रहेको सूचना अमेरिकाले ७ मार्चमै दिएको थियो । त्यसबेला राष्ट्रपति पुटिनले अमेरिकी दूतावासबाट चरमपन्थीले हमला गर्ने अनुमानसहित दिएको चेतवानीको निन्दा गर्नुभएको थियो ।

यसरी भएको थियो आक्रमण
सेना जस्तै बर्दी लगाएका चारजना आक्रमणकारीले पहिले अन्धाधुन्ध गोली चलाएका थिए । त्यसपछि उनीहरूले बम हानेका थिए । सुरुमा आक्रमणकारी पाँचजना भनिए पनि चारजना मात्रै संलग्न रहेको खुलेको छ । मस्कोका मेयर सर्गेई सोभयानिनका अनुसार रुसको प्रसिद्ध ब्याण्ड पिकनिकको कन्सर्ट चलिरहेका बेला यो आक्रमण भएको हो । आतंकवादी अटोमेटिक हतियारसहित भवन प्रवेशद्वारमा पुगेलगत्तै गोली चलाउन थालेका थिए । प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार सबै आक्रमणकारीले दाह्री पालेका थिए । उनीहरूसँग एक सिरिजका हतियार थिए । उनीहरूले पहिले गेट बन्द गरेपछि भिडमा पुगेर गोली चलाएका थिए । बिबिसीका अनुसार यो हमलामा आइएसआइएसको खुरासान विंग अर्थात् आइएसआइएस-के संलग्न थियो । आइएसआइएस-के उत्तरपूर्वी इरान, दक्षिणी तुर्कमेनिस्तान र उत्तरी अफगानिस्तान जोडिएको क्षेत्रको नाममा राखिएको थियो ।

यो संगठन सबैभन्दा पहिले सन् २०१४ मा पूर्वी अफगानिस्तानमा सक्रिय थियो । त्यसबेला रुसको उग्रवादी समूहका कैयौँ लडाकु यसमा सामेल हुन सिरिया पुगेका थिए । यो समूहले पुटिन र उहाँको प्रोपागण्डाको विरोध गर्छ । यो समूहले पुटिनको सरकार चेचन्या र सिरियामा हमला गरेर मुसलमानसँग अत्याचार गरिरहेको दाबी गर्छ ।

विश्वभरबाट निन्दा
मस्कोस्थित कन्सर्ट हल (क्रोकस सिटी हल)मा भएको घटनाप्रति विश्वभरका नेताहरूले दुःख व्यक्त गरेका छन् । संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव एन्टोनियो गुटेर्रेसले एक विज्ञप्ति जारी गरी मस्कोको आतंकवादी आक्रमणको कडा शब्दमा निन्दा गर्नुभएको छ । गुटेर्रेसले रुसको आधिकारिक नाम उल्लेख गर्दै शोक सन्तप्त परिवार, जनता र रुसी सरकारप्रति भावपूर्ण समवेदना व्यक्त गर्नुभएको छ ।

संयुक्त राष्ट्रसंघीय सुरक्षा परिषद्ले पनि शोक व्यक्त गर्दै निन्दनीय कार्यका दोषी र समर्थकलाई जवाफदेही बनाउन र उनीहरूलाई न्यायको कठघरामा ल्याउन सक्रिय सहयोग गर्न सबै राष्ट्रलाई आग्रह गरेको छ । ‘सुरक्षा परिषद्का सदस्यहरूले जघन्य र कायरतापूर्ण आतंकवादी आक्रमणको कडा शब्दमा निन्दा गरेका छन्’, विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।

भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले यस जघन्य आतंकवादी आक्रमणको भत्र्सना गर्दै भन्नुभएको छ, ‘दुःखको यस घडीमा भारत सरकार रुसी महासंघका जनतासँग ऐक्यबद्धताका साथ उभिएको छ ।’

जापानको विदेश मन्त्रालयका प्रेस सचिव कोबायाशी माकीले आक्रमणको निन्दा गर्दै शोक सन्तप्त रुसी नागरिकप्रति समवेदना प्रकट गर्नुभएको छ । यस्तै, चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङले आक्रमणको कडा शब्दमा निन्दा गर्दै रुसी जनता र राष्ट्रपति पुटिनप्रति समवेदना प्रकट गर्नुभएको छ ।

चिनियाँ राष्ट्रपति सीले चीनले सबै प्रकारका आतंकवादको विरोध गर्ने, आतंकवादी आक्रमणको कडा निन्दा र आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षा र स्थायित्वको रक्षाका निम्ति रुसी सरकारको प्रयासलाई दृढतापूर्वक समर्थन गर्ने विषयमा जोड दिनुभएको छ ।

युरोपियन युनियन (इयु)ले मस्को आक्रमणले विश्वलाई स्तब्ध बनाएको जनाएको छ । ‘इयुले नागरिकमाथि हुने कुनै पनि आक्रमणको निन्दा गर्छ । प्रभावित सबै रुसी नागरिकप्रति हाम्रो समवेदना छ’, इयुका प्रवक्ताले भनेका छन् ।

फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोँले इस्लामिक स्टेट (आइएस)ले रुसमा गरेको आतंककारी आक्रमणको कडा शब्दमा निन्दा गरिएको बताउनुभएको छ । ‘फ्रान्सले पीडित, उनीहरूका प्रियजन र सम्पूर्ण रुसी जनताप्रति ऐक्यबद्धता प्रकट गर्छ’, फ्रान्सको राष्ट्रपतिको कार्यालयले उल्लेख गरेको छ ।

‘मस्को नजिकैको क्रोकस सिटी हलमा निर्दोष मानिसमाथि भएको भयानक आक्रमणका चित्रहरू भयानक छन् । घटनास्थल र पृष्ठभूमिको छिट्टै अनुसन्धान हुनुपर्छ’, जर्मनीको विदेश मन्त्रालयद्वारा एक्स (ट्वीटरमा)मा जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।

इटालीका प्रधानमन्त्री जियोर्जिया मेलोनीले उक्त आक्रमणलाई आतंकवादी कार्य भन्नुभएको छ । ‘मस्कोमा निर्दोष नागरिकको नरसंहारको भयावहता अस्वीकार्य छ’, मेलोनीले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै भन्नुभएको छ, ‘प्रभावित जनता र पीडित परिवारप्रति इटाली पूर्ण ऐक्यबद्धता जाहेर गर्छ ।’ मेक्सिकोको विदेश मन्त्रालयले नागरिकको जीवनविरुद्ध हुने कुनै पनि हिंसात्मक गतिविधिलाई अस्वीकार गर्ने जनाएको छ ।

रुसद्वारा युक्रेनको राजधानीमा आक्रमण
रुसले युक्रेनको राजधानी किभमा आक्रमण गरेको छ । रुसी सेनाले किभमा हवाई आक्रमण गरेको हो । आक्रमणपछि युक्रेनले पूरै देशभर ‘अलर्ट’ जारी गरेको छ । रुसी हवाई आक्रमणपछि किभमा बस्ने युक्रेनका नागरिक शरण लिन मेट्रो स्टेसनतर्फ भागदौड गरेको जनाइएको छ । युक्रेनको छिमेकी देश पोल्याण्डले पनि आफ्नो वायुसेनालाई सक्रिय बनाएको छ । पोल्याण्डले आफ्नो सीमा जोडिएको युक्रेनको सहर लवीवमा रुसले हवाई आक्रमण गरेपछि वायुसेनालाई अलर्टमा राखेको हो ।

रुसले किभमाथि आइतबार बिहान ५ बजेदेखि आक्रमण थालेको थियो । रुसी आक्रमणको जवाफ दिइएको युक्रेनको सेनाले जनाएको छ । शुक्रबार पनि रुसले युक्रेनमाथि मिसाइल आक्रमण गरेको थियो । आक्रमणबाट एउटा बाँध ध्वस्त भएको जनाइएको छ । बाँधमा क्षति भएपछि विद्युत् उत्पादन केन्द्र बन्द भएको छ । विभिन्न एजेन्सीको सहयोगमा