काठमाडौं । ऊर्जाको दक्षतापूर्ण प्रयोग बढाउन निर्माण हुने घर तथा भवन डिजाइनमा ध्यान दिनुपर्ने एक अध्ययनले देखाएको छ । युरोपेली युनियनको सहयोगमा ‘बिल्डिङ इनर्जी इफिसियन्सी इन नेपाल’ (बिन)ले गरेको अध्ययनअनुसार पछिल्लो समय घर/भवन निर्माण गर्दा परम्परागतभन्दा पनि पश्चिमी डिजाइनमा निर्माणको क्रम बढिरहेको छ । जसले न्यून तापक्रम हुने उच्च हिमाली वा पहाडी क्षेत्रमा निर्माण भएका भवन तताउन र तराई क्षेत्रमा निर्माण भएका भवन चिसो बनाउन अधिक ऊर्जा खपत हुने गरेको अध्ययनको ठहर छ ।
बिनले गरेको अध्ययनअनुसार पछिल्लो समय घर/भवन निर्माण गर्दा परम्परागतभन्दा पनि पश्चिमी डिजाइनमा निर्माणको क्रम बढिरहेको छ ।
बिन कार्यक्रमका टिम लिडर सुयेश प्रजापतीका अनुसार घर तथा भवन निर्माण गर्दा भौगोलिक अवस्थिति, हावापानी, उचाइ र तापक्रमअनुसार डिजाइन गरिनु आवश्यक छ । भौगोलिक उचाइ र तापक्रमअनुसार विभिन्न स्थानका एक हजार चार सय ६१ घर तथा भवनमा गरिएको अध्ययनले घर तथा भवनको आकार प्रकार, बत्ती बाल्न, घर तताउन र चिसो बनाउने ऊर्जाको खपतको अवस्था, नवीकरणीय ऊर्जाको प्रयोग, स्थानीयमा ऊर्जा दक्षताबारे जानकारी र धारणालगायतका विषयमा विस्तृतमा जानकारी दिने उहाँले बताउनुभयो ।
अध्ययनले ऊर्जा दक्षता मापदण्डअनुसार घर तथा भवन निर्माण गर्ने हो भने ऊर्जा खपत २० देखि २५ प्रतिशतसम्म घटाउन सकिने देखाएको छ । कार्यक्रममा संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयका सहसचिव कमलप्रसाद भट्टराईले कार्यक्रममार्फत् सबै स्थानीय तहमा जनचेतना जगाउन र कानुनी अवधारणा कार्यान्वयनमा ल्याउन सहयोग पुग्ने बताउनुभयो ।
वैकल्पिक ऊर्जा प्रवद्र्धन केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक नवराज ढकालले ऊर्जा दक्षताबारे महत्वपूर्ण ‘डकुमेन्ट’ तयार गरेको भन्दै सबै नगरपालिकामा नमुनाका रूपमा सिकाउन सकिने बताउनुभयो । बिन कार्यक्रमका प्रमुख ड्यानियल नियरले भवन निर्माण गर्दा विद्युत्कोे प्रभावकारी प्रयोग गर्नेबारे चेतना अभिवृद्धि र नीतिगत सुधारमा कार्यक्रमले काम गर्ने बताउनुभयो ।
कार्यक्रमले ऊर्जा दक्ष भवन डिजाइन कसरी गर्ने भनेर सिकाउने स्रोत पुस्तिका (म्यानुअल) तयार गरेको छ । स्रोत पुस्तिकाले इञ्जिनियरलगायतलाई ऊर्जा दक्ष बन्ने गरी भवन डिजाइन गर्न सहयोग पुग्नुका साथै ऊर्जा खपत, नयाँ प्रविधि प्रयोगले हुने फाइदा, छानो तथा पर्खाल र प्राकृतिक भेन्टिलेसन, झ्यालको अवस्थितिलगायतका विषयमा उल्लेख छ । धुलिखेल नगरपालिकाले ऊर्जा दक्ष भवन मापदण्ड २०८० कार्यान्वयनमा ल्याएको छ ।
बिक्रीमा विद्यावारिधि ?
युवा जनशक्ति निर्यात गर्ने देश
गल्तीलाई आत्मसात गर्ने कि अझै
योगचौतारी नेपाल स्वस्थ समाज निर्माणमा
हिमालय टाइम्स र नियमित लेखनका
प्राकृतिक चिकित्सालय र योग चौतारीबीच