प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र मेयर बालेनबीच सवाल जवाफ

ललितपुर । ललितपुर महानगरपालिकाको १०५औँ स्थापना दिवसमा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ र काठमाडौं महानगरका मेयरबीच सवाल जवाफ भएको छ । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले सम्बोधन गर्नुअघि काठमाडौंका मेयर बालेनले आफ्ना कुरा राख्दै संघीय सरकारबाट कुनै कुनै कुरामा चाहेको जस्तो सहयोग नमिलेको गुनासो गर्नुभएको थियो । प्रधानमन्त्रीले चाहने हो भने खोला अतिक्रमणका विषय पाँच मिनेटमा सल्टिने उहाँको भनाइ थियो । ‘केही कुरामा भने काठमाडौं र ललितपुर फरक देखिन्छ । उदाहरणका लागि काठमाडौंमा खोला अधिक्रमण छ, ललितपुरमा खोला अतिक्रमण छैन, काठमाडौंमा फुटपाथ अतिक्रमण छैन, ललितपुरमा छ । एकदिन दुवै अतिक्रमण हट्छ भन्ने आशा गर्छौं,’ मेयर साहले भन्नुभयो, ‘कुनै–कुनै अतिक्रमण स्थानीय सरकार आफैँले रोक्न सक्छौं तर खोला अतिक्रमण सक्दैनौँ । त्यसैले प्रधानमन्त्रीलाई फेरि आग्रह गरेँ, यदि सम्माननीयज्यूले चाहनुभयो भने यहाँबाट अर्को कार्यक्रममा जान जति समय लाग्छ त्यति समयमा समाधान हुने विषय हो । तर, उहाँले चाहनुभयो भने मात्र । त्यो पाँच मिनेटदेखि एक घण्टासम्ममा सल्टिने समस्याहरू पनि छन् । जुन मेयरहरूले मात्र र ल-इन्फोर्समेन्टले मात्र पनि सक्दैन । त्यस्ता कुरामा संघ सरकारले सहयोग गर्नुपर्ने हुन्छ ।’

यस्तै, उपत्यका यातायात व्यवस्थापनका लागि केही कार्य गर्न खोज्दा मुद्दा परेर काम अगाडि बढाउन नसकेको पनि मेयर साहले गुनासो गर्नुभएको थियो । ‘यातायात व्यवस्थापन कार्य गर्न खोज्दा प्रदेश सरकारले मुद्दा हालेर बाधा अड्चन आएको छ,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘स्थानीय सरकारले गरिरहेको काममा त्यसरी प्रदेश सरकारले मुद्दा हालिदिनु भएन । त्यो कुरामा सहकार्य गर्नुपर्छ ।’

मेयर साहले उपत्यकाको सुन्दरतालाई बढाउन उपत्यकाका सबै महानगरपालिकाको विकास एकैपटक हुनुपर्ने जिकिर गर्नुभयो । उहाँले उपत्यकाको विकास एकैपटक गर्नका लागि संघीय र स्थानीय कानुन बाझिएका कारण असहज भएको गुनासो गर्नुभएको थियो । साहले संघीय सरकारका कारण फोहोर व्यवस्थापनमा समस्या भइरहेकाले फोहोर व्यवस्थापनको दीर्घकालीन समस्या समाधानका लागि कानुनको बाधा अड्चन फुकाइदिन प्रधानमन्त्री ‘प्रचण्ड’समक्ष आग्रह गर्नुभएको थियो । उहाँले तीन तहकै सरकारले आवश्यक छलफल र समन्वय गरी अघि बढ्ने हो भने उपत्यकाको विकास चाँडो हुने बताउनुभयो । आफ्ना कुरा राखेको केही समयमै मेयर साह कार्यक्रमबाट निस्कनुभएको थियो ।

‘आफ्ना कुरा राख्ने अरूका कुरा नसुन्ने’
मेयर साहले आफ्ना कुरा राख्ने तर अरूका कुरा नसुन्ने गरेको भन्दै कार्यक्रमकै मञ्चबाट प्रधानमन्त्री प्रचण्डले यसो गर्दा आफूलाई ‘इरिटेसन’ हुने बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘अघि बालेन्द्रजी गइहाल्नुभयो, मलाई फेरि पहिला बोलेर हिँड्नेसँग पनि अलिअलि इरिटेसन हुन्छ,’ प्रधानमन्त्री प्रचण्डले भन्नुभयो, ‘आफूले भन्ने कुरा जे-जे भनिहाल्ने अनि त्यसको जवाफ सुन्नका लागि बस्दै नबस्ने गर्न हुँदैन, प्रमुख अतिथिले बोल्ने बेलासम्म बस्नुपर्छ ।’

आफूले मेयर बालेनका काममा समन्वय गरेको भए पनि उहाँले त्यसबारेमा नबोलेको भन्दै प्रधानमन्त्री आक्रोशित देखिनुभएको थियो । ‘उहाँले भन्नुभयो, यहाँबाट निक्लनेबित्तिकै हुन्छ । म बालेन्द्रजीलाई के भन्न चाहन्छु भने- बालेन्द्रजी, तपाईंले चाहे त्यो बागमतीमा हस्तक्षेपको कुरालाई लिएर होस् या तीनकुनेको कुरालाई होस् । चाहे फोहोरमैला व्यवस्थापनका निम्ति काठमाडौं उपत्यकाभित्र मिलेर काम गर्नेबारेमा कतिपटक सिंहदरबारमा बैठक भयो ?,’ प्रधानमन्त्रीले प्रश्न गर्नुभयो, ‘के अहिलेको प्रधानमन्त्रीजत्तिको सकारात्मक, रचनात्मक ढंगले यो समस्या समाधान गर्न समन्वय गरेको अरू कसैले कहीँ देख्नुभएको छ ?’ प्रधानमन्त्री प्रचण्डले ‘काम गर्न बलचाहिँ गरिरहेको भन्न केले रोक्यो ?’ भन्दै प्रश्न पनि गर्नुभयो ।

‘तपाईं त्यसलाई रिकोग्नाइज गर्न किन डराउनुहुन्छ ? तपाईं काठमाडौं पालिकाको मेयर हुनुको नाताले ललितपुर, भक्तपुरलाई समन्वय गर्ने तपाईंको बढी जिम्मेवारी छ । मैले तपाईंलाई सहयोग गर्छु भनेर लगातार गरेको कुरालाई रिकोग्नाइज गर्न केले रोक्यो ?,’ प्रधानमन्त्रीको प्रश्न थियो ।

मेयर साह र भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्री प्रकाश ज्वाला कार्यक्रमको अन्तिमसम्म नबसेको भन्दै ललितपुरका मेयर चिरीबाबु महर्जन पनि असन्तुष्ट देखिनुभएको थियो । मेयर महर्जनले भन्नुभयो, ‘माननीय मन्त्रीज्यू, उहाँ पनि गइसक्नुभयो । अब बालेनजी पनि गइसक्नुभयो, मलाई रिस उठ्यो के गर्ने ?’

यस्तै, बागमती प्रदेशका उद्योग, वाणिज्य भूमि तथा प्रशासनमन्त्री रामकृष्ण चित्रकारले यातायात व्यवस्थापनको एकल अधिकार संविधानले प्रदेश सरकारलाई दिएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘संविधानले अधिकार दिएको छ, तर काम गर्न दिइएको छैन,’ उहाँले बालेनतर्फ संकेत गर्दै भन्नुभयो, ‘संघीय सरकारले कानुन बनाउँछ । तर, प्रदेश सरकालाई नचिनेको ढंगले अगाडि बढ्छ । अनि कसरी हुन्छ ? संघीयताले कसरी काम गर्छ ? बाध्य भएर प्रदेश सरकारले मुद्दा हालेकै हो । यो मुद्दा काम असफल बनाउन र काम नगर्ने वातावरण सृजना गर्न हालेको होइन । तर, यो काम प्रदेश सरकारले ग¥यो भने राम्रो ढंगले यातायातको क्षेत्रमा काम गर्न सक्छौँ । संविधानले व्यवस्था गरेको विधि र पद्धतिअनुसार अघि बढ्नुपर्छ भनेर संघीय सरकारलाई ध्यानाकर्षण मात्र गर्न खोजेका हौँ ।’

यसअघि भौतिक पूर्वाधार तथा यातायातमन्त्री प्रकाश ज्वालाले काठमाडौं उपत्यका अहिले खाल्डाखुल्डीरहित बनेको दाबी गर्नुभएको थियो । उहाँले भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय अन्तर्गतका कुनै पनि सडकमा अहिले खाल्डाखुल्डी नदेखिने जिकिर गर्नुभयो । मन्त्री ज्वालाले तीन तहकै सकारले एकापसमा समन्वय, सहकार्य र सहअस्तित्व गरेर अघि बढ्ने हो भने विकास निर्माणको पूर्वाधारको क्षेत्रमा धेरै अघि बढ्न सकिने बताउनुभयो । उहाँले तीन तहका सरकारको बीचमा राम्रो समन्वय, सहकार्य हुन आवश्यक रहेको र सरकार त्यसका लागि तयार रहेको बताउनुभयो । मन्त्री ज्वालाले काठमाडौं उपत्यकालाई धुलोरहित बनाउने, यातायात व्यवस्थालाई सुगम, भरपर्दो र सुरक्षित बनउने कुरामा आफू सहकार्य गर्न तयार रहेको बताउनुभयो ।