प्रस्तावित राजदूतका अनौठा प्रतिबद्धता

काठमाडौं । प्रत्येक आम चुनावमा राजनीतिक दल, तिनका नेता र उम्मेदवारले जनता सम्झिन्छन् । मतदाता आकर्षित गर्न उनीहरूका समस्या सुन्छन् र समाधानका आश्वासन पनि बाँड्दै हिँड्छन् । आश्वासनका पोका मतदाताका घरघरमा पुर्‍याउँछन् । दलहरूले जारी गर्ने घोषणा पत्र पढ्दा/हेर्दा/सुन्दा लाग्छ अब देशले काँचुली फेर्छ, फड्कै मार्छ । तर, चुनाव जितेपछि ती सबै हराउँछन् । समस्या बिर्सिन्छन् र नेता गाउँ फर्किदैनन् । घोषणा पत्र र चुनावी नारा फगत कागजका खोस्टा बनिदिन्छन् । मतदाताको महत्व ब्यालेटसँगै बिलाउँछ । अहिले ठ्याक्कै त्यसैगरी ‘राजदूतहरूको चुनाव’ आएको छ । विभिन्न १७ देशका प्रस्तावित राजदूतले चुनावमा नेताले बाँडेभन्दा ठूला आश्वासन संसदीय सुनुवाइ समितिमा सुनाएका छन् । उनीहरूका कुरा सुन्दा लाग्छ यिनले अब नेपालको छवि विश्वमा उँचो बनाउँछन् ।

सरकार फेरिनेबित्तिकै आफ्नै पदको टुंगो नहुने उनीहरूमध्ये केही भन्दैछन्, अमेरिकी राष्ट्रपतिलाई नेपाल ल्याउन पहल गर्छु ।’ कसैले ‘इजरायल र हमासबीच जारी युद्ध रोक्न मध्यस्थता गर्ने’ प्रतिबद्धता जनाएका छन् । उनीहरूका प्रतिबद्धता यतिमै सीमित छैनन् । केहीले ‘स्पेनिस क्लब रियल मड्रिड र बार्सिलोनामा नेपाली खेलाडीलाई प्रशिक्षण दिनेगरी पहल गर्ने’ कार्ययोजना बनाएका छन् । ‘नेपाललाई युरोपियन युनियन (इयु)को कालोसूचीबाट हटाउने’देखि ‘चीनबाट प्रत्येक वर्ष १० लाख पर्यटक नेपाल भित्र्याउन पहल गर्ने’ उनीहरूको योजना छ ।

सरकारले गत साउन १४ गते विभिन्न देशको लागि १७ नेपाली राजदूत सिफारिश गरेको थियो । संघीय संसद्को संसदीय सुनुवाइ समितिमा उनीहरू सबैले आ-आफ्नो कार्ययोजना प्रस्तुत गरेका हुन् ।

सरकारले प्राडा.कृष्णप्रसाद ओली (चीन), सुम्निमा तुलाधर (डेनमार्क), डा. शैल रूपाखेती (जर्मन), डा. शंकरप्रसाद शर्मा (भारत), प्रा. धनप्रसाद पण्डित (इजरायल), डा. नेत्रप्रसाद तिमल्सिना (मलेसिया), रीता धिताल (पाकिस्तान), प्रकाशमणि पौडेल (पोर्चुगल) र रमेशचन्द्र पौडेललाई (कतार) राजदूत सिफारिश गरेको थियो । यस्तै, जंगबहादुर चौहान (रुस), नरेशविक्रम ढकाल (साउदी अरब), प्राडा. कपिलमान श्रेष्ठ (दक्षिण अफ्रिका), डा. शिवमाया तुम्बाहाङ्फे (दक्षिण कोरिया), शनिल नेपाल (स्पेन), रामकृष्ण भट्टराई (श्रीलंका), चन्द्रकुमार घिमिरे (बेलायत) र लोकदर्शन रेग्मी (अमेरिका) राजदूत सिफारिश हुनुभएको थियो । उनीहरू सबैको सुनुवाइ सकिएको छ ।

इयुको कालोसूचीबाट हटाउन पहल गर्ने
जर्मनका लागि प्रस्तावित राजदूत डा. शैल रुपाखेतीले इयुको कालोसूचीबाट नेपालको हवाई क्षेत्रलाई हटाउने योजना सुनाउनुभयो । नेपाली ध्वजावाहक जहाजले सोझै उडान भर्न सक्नेगरी लिंक पुनस्थापना गर्न आवश्यक सहयोग, समन्वय र पहल गर्ने उहाँको प्रतिबद्धता थियो । ‘नेपाली ध्वजावाहक जहाजले सोझै उडान भर्न सक्नेगरी लिंकको पुनःस्थापनाको लागि आवश्यक सहयोग, समन्वय र पहल गर्नेछु । त्यसको लागि नेपाललाई एयर सेफ्टी लिष्ट (एएसएल)बाट निकाल्न हरसम्भव प्रयास गर्नेछु,’ उहाँले भन्नुभयो । इयुले सन् २०१३ देखि नेपाली वायु सेवालाई कालोसूचीमा राख्दै आएको छ ।

अमेरिकाको लागि प्रस्तावित राजदूत लोकदर्शन रेग्मीले अमेरिकी राष्ट्रपतिलाई नेपालको भ्रमण गराउने बताउनुभयो । आफू राजदूत नियुक्त भए अमेरिकी राष्ट्रपतिलाई नेपालको संसद्मा सम्बोधन गर्ने वातावरणसमेत मिलाउने उहाँको योजना थियो । ‘अमेरिकी राष्ट्रपतिबाट नेपाल भ्रमण गर्ने र हाम्रो संघीय संसद्लाई सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम आयोजना गर्न आवश्यक पहल गर्नेछु,’ उहाँले भन्नुभयो ।

चीनबाट १० लाख पर्यटक भित्र्याउन पहल गर्ने योजना
चीनको लागि प्रस्तावित राजदूत प्राडा. कृष्णप्रसाद ओलीले चीनबाट प्रत्येक वर्ष १० लाख पर्यटक भित्र्याउन पहल गर्ने बताउनुभयो । त्यसका लागि चिनियाँ पर्यटकलाई नेपालमा आकर्षण गर्न नेपालका पर्यटकीय क्षेत्रहरूको श्रव्य-दृश्य चीनका विभिन्न ठाउँमा प्रचारप्रसार गर्ने उहाँको योजना छ । ‘चीनबाट प्रत्येक वर्ष १० लाख पर्यटक नेपाल भित्र्याउने प्रयास म गर्नेछु,’ सुनुवाइ समितिमा उहाँले भन्नुभयो । वास्तविकता भने फरक छ । अध्यागमन विभागको तथ्यांकअनुसार सन् २०२३ मा विश्वका २१९ देश तथा क्षेत्रबाट १० लाख ८८५ जना पर्यटक नेपाल घुम्न आएका थिए । चीनबाट गत वर्ष ६० हजार ८७८ जना पर्यटक मात्रै नेपाल आएका थिए ।

उहाँले रेल, उत्तर-दक्षिण राजमार्ग, केवलकार, सार्वजनिक यातायात, अन्य वित्तीय सेवा विस्तार, सूचना प्रविधि, एआई प्रविधि, दूरसञ्चार आदिमा एकल, प्रत्यक्ष वा सह-लगानी भित्र्याउनसमेत पहल गर्ने बताउनुभयो । लिपुलेकबाट व्यापार प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले सन् २०१४ मा भारत र चीनबीच भएको सम्झौताका विषयमा अध्ययन गर्ने ओलीले योजना सुनाउनुभयो ।

भारतका लागि प्रस्तावित राजदूत शंकरप्रसाद शर्माले आफ्नो कार्ययोजनाभन्दा पनि भारतले गरेका राम्रा कामहरूको बखान गर्नुभयो । उहाँले नेपाल–भारत सम्बन्ध विशिष्टीकृत, पुरानो र ऐतिहासिक रहेको बताउँदै आफू राजदूत भएपछि सरकारले दिएको निर्देशनअनुसार काम गर्ने बताउनुभयो । धेरै नेपालीहरू भारतमा रहेको र भारतबाट मात्रै २० प्रतिशत रेमिट्यान्स नेपाल आउने भन्दै उहाँले आर्थिक अवस्थाका हिसाबले पनि नेपालले सबैभन्दा धेरै भारतबाट ६३ प्रतिशत आयात गर्दै आएको बताउनुभयो ।

रुसबाट सिधै नेपालमा इन्धन आयात गर्न प्रयास गर्ने
इजरायलको लागि प्रस्तावित राजदूत प्रा. धनप्रसाद पण्डितले आफू राजदूत भएर गए इजरायल र चरमपन्थी प्यालेष्टिन समूह हमासबीच मध्यस्तता गर्ने बताउनुभयो । इजरायल र हमासबीचको युद्ध रोक्न आफूले पहल गर्ने उहाँको भनाइ थियो । दुई देशबीच सैन्य तालिम आदान प्रदान गर्नेतर्फ पनि पहल गर्ने उहाँले बताउनुभयो ।

पाकिस्तानको लागि प्रस्तावित राजदूत रिता धितालले नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) र पाकिस्तान क्रिकेट बोर्ड (पिसिबी)बीच सहकार्य गराउने योजना सुनाउनुभयो । नेपाली क्रिकेट टोलीको प्रशिक्षणको लागि विशेष पहल गर्ने उहाँको भनाइ थियो । ‘क्रिकेट खेलमा पाकिस्तानले गौरवमय इतिहास रहेको छ । यस सन्दर्भमा पाकिस्तानमा नेपालको राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीलाई प्रशिक्षणका लागि पहल गर्नेछु,’ सुनुवाइ समितिमा उहाँले भन्नुभयो ।

रुसका लागि प्रस्तावित राजदूत जंगबहादुर चौहानले रुसबाट इन्धन आयात गर्ने योजना सुनाउनुभयो । नेपाललाई आवश्यक पर्ने इन्धन रुसबाट सिधै नेपालमा आयात गर्न आफ्नो प्रयास रहने उहाँको भनाइ थियो । साउदी अरेबियाका लागि नेपाली राजदूतमा सिफारिश हुनुभएका नरेशविक्रम ढकालले नेपाल र साउदीलाई धर्मले जोड्न सकिने बताउनुभयो । ‘म यसअघि कतारको लागि राजदूत हुँदा धर्म परिवर्तन गरेर माथिल्लो पोष्टमा पुगेको केही नेपाली देखे । धर्म परिवर्तन गर्न हाम्रो संविधानले त दिँदैन, तर सम्बन्धित धर्मावलम्बीले फाइदा लिन सक्छन्,’ उहाँले भन्नुभयो ।

रियल मड्रिड र बार्सिलोनामा नेपाली खेलाडीलाई प्रशिक्षण गराउने
स्पेनको लागि प्रस्तावित राजदूत शनिल नेपालले नेपाली खेलाडीलाई प्रशिक्षण दिलाउन स्पेनिस क्लब बार्सिलोना र रियल मड्रिडसँग सहकार्य गर्ने योजना सुनाउनुभयो । ‘स्पेनिस क्लब रियल मड्रिड र बार्सिलोनासँगको सहकार्यमा नेपाली खेलाडीलाई प्रशिक्षण दिन सकिन्छ,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘प्रशिक्षण नेपाली खेलाडीलाई स्पेन लगेर दिन सकिन्छ र स्पेनबाट प्रशिक्षक नेपाल ल्याएर पनि खेलाडीलाई प्रशिक्षण दिन सकिन्छ ।’

केही महिनाअघि सरकारले नेपाललाई पोर्चुगलको लागि नेपाली राजदूतमा सिफारिश गरेको थियो । कार्यभार सम्हाल्न जान नपाउँदै उहाँलाई सरकारले फिर्ता बोलाएको थियो । पोर्चुगलको लागि राजदूत नियुक्त हुने क्रममा भएको सुनुवाइमा उहाँले पोर्चुगलका फुटबलर क्रिस्ट्यिानो रोनाल्डोलाई नेपाल ल्याउने बताउनुभएको थियो ।

श्रीलंकाको प्रस्तावित राजदूत रामकृष्ण भट्टराईले दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय सहयोग संगठन (सार्क) र बहुक्षेत्रीय प्राविधिक तथा आर्थिक सहयोगका लागि बंगालको खाडीको प्रयास (बिमस्टेक)लाई सक्रिय बनाउन विशेष भूमिका खेल्ने बताउनुभयो । ‘सार्क र बिमस्टेकलाई थप क्रियाशील बनाउन सक्दो प्रयास गर्नेछु,’ भट्टराईले भन्नुभयो ।